Әсәрләр. 2 томда / Собрание сочинений. Том 2. Мухаммет Магдеев

үлем синең күзеңә текәлеп карап тора. Син аның сулышын сизәсең. Үлем куркынычы сиңа һәр минут кайнар сулышын өреп тора.

      Ә монда… Монда үлем үзе читтәрәк. Ул каядыр басу артыннан салкын гына карап тора. Ул акрын килә. Әмма ышанычлы килә. Фронттагы үлемне бер минут эчендә читкә куып була, самолётлар эскадрильясы күтәрелеп, танклар алга барганда яки бик көчле артподготовка барганда үлем чигенеп тора. Монда исә ул кояшлы көнне дә, яңгырлы көнне дә теш ыржайтып басу читеннән авылга карап тора. Салкын сулышын өрә…

      Госпитальдән Хәкимулла кайтып төште. Ике култык таягына арык гәүдәсен салган, бер аяксыз, күзе бәйләүле. Пуля колак яныннан кереп бер күзне, яңак сөяген, борынны, теш казнасын җимереп чыккан. Юлда очраса танырлык түгел. Яраланып яткан урынга якын гына бомба төшеп ярылган. Кеше җаны – эт җаны икән. Контузия алган – шулай да исән калган. Арык, сөякчел. Үгез җигеп элеваторга ашлык илтә барган малайлар аны Васфикамал капкасына кадәр утыртып алып кайттылар. Беренче көнне сүз күп булды. Хәкимулла кисәк кенә начарланып китте. Күрешергә кергән Тимерханны танымады. Дер-дер калтырап:

      – Менә мин шушылай булдым инде, старшой? – дип, сыңар күзеннән яшь коя башлады.

      Васфикамал белән Зәйнәб түти йөгерешеп өс-баш әзерләделәр, юк ризыкны бар итеп нәрсәдер пешерделәр, мунча яктылар. Кайнатасы Заһри кичен бер ярты күтәреп килде. Бер стакан салгач, Хәкимулла бөтенләй саташты. Аракының калганын җыеп куйдылар.

      – Йә улым, ниләр күрдең, кайда яраландың? – дип, Зәйнәб түти белән Шәяхмәт гарип улларының ике ягына утырдылар.

      Хәкимулла калтырый башлады.

      – Менә мин шушылай булдым инде, братцы, – дип елап җибәрде.

      Өйдәгеләр тешләрен кысып читкә борылдылар, яшь сыктылар.

      – Мин Харьковны беренче алганда иң беренче звут белән кердем, – диде Хәкимулла, бераз аңы кайткач.

      – Йә, йә, шуннан…

      – Шуннан… – ул тагын башын дерелдәтте… – Шуннан самолётлар килде… И на фиг… Мин шуннан соңгысын белмим.

      Васфикамал аның тезендәге улы Нәриманны саклык өчен үз алдына алды.

      – Куркыныч булдымы? – диде ул, күз яшьләрен алъяпкыч итәге белән сөртеп.

      – Куркыныч. Башта куркыныч. Беренче көнне бернәрсә белмичә ятабыз. Тып-тын. Анысы Фин култыгында. Кисәк кенә самолёт – и бах… На фиг… Гитлерның җанын фәлән итим… На фиг…

      Йортта ашарга юк иде. Хәкимулланы көн саен арбага утыртып, Васфикамал борчак җиренә алып йөрде. Үзе борчак чаба, Хәкимулла борчак чүмәләсе янында кузак ярып ашый. Янына килгән кешеләргә сугыш хәлләрен сөйли.

      – Мин Харьковны беренче азат иткәндә беренче звут белән кердем, – ди. – Шуннан самолётлар килде дә, мин шуннан соңгысын белмим…

      Кырда эшләгән берничә карчык ураза тотып маташалар. Сәхәргә алабута кушылган арыш оныннан талкан болгаталар да көне буе кырда ачка кибегәләр. Шәйхи карт боларны бик кызгана.

      – Арыш белән бодай башы уып ашаганнан ураза ачылмый, – ди ул, халык янына килгәч. – Иллә мәгәр инде тоз белән таракан җимешен авызга да алырга ярамый. Алар инде уразаңны