Die vierde stem. François Bloemhof

Die verwyte is nooit so direk dat hy hom daarteen kan verdedig nie.

      “Besige dag gehad?”

      “Nogal.”

      “Myne was maar stil.” Daar is dit weer. Dit is soos ’n roepnoot en hy moet inval vir die koor.

      “Ma, ek dink ek hoor iets in die kombuis. Ek het goed op die stoof.”

      “O, wat?”

      “Dis . . .” Hy kry aan niks gedink nie. Hy behoort mos al te weet dat as hy vir sy ma gaan lieg, hy voor die tyd sy storie moet regkry. “Nee, ek onthou nou, ek het dit afgesit, dis orraait.”

      “Maar wat maak jy?”

      “Sommer . . . watsit, hoender. En aartappels. Sommer in een pot.”

      “Het jy toe speserye gekoop? Jy het laas gesê jy gaan.”

      “Nog nie. Daar was niks fout met die laastes nie. Dis net Ma wat nie daarvan gehou het nie.”

      “Manrich! Skaam jou! Ek het nooit so iets gesê nie!”

      Daarop volg ’n stilte.

      Tot hy sê: “Seker nie.”

      “Ek bel juis om jou vir ete te nooi. Dis my beurt.”

      “Maar Ma hoef mos nie –”

      “Maar ek wíl, Ouboet!”

      Die aanspreekvorm waarteen hy geen verweer het nie. Die vertrek begin breër raak, die plafon skuif op. “Goed dan.”

      “Tensy jy te besig is.”

      “Nee.” Dis ’n yslike kamer van hier onder waar die kind opkyk. “Ek . . . sal loer wat in my dagboek aangaan, dan bel ek Ma en ons besluit op ’n aand. Dankie.”

      “Ek sien uit daarna om weer ’n bietjie met jou te kan gesels.” Só sê die vrou by wie hy alles geleer het, behalwe hoe om haar te hanteer.

      “Ek bel vir Ma.”

      Hy is ’n goeie seun, hy sal bel. Net soos wat sy ’n goeie ma is. Niemand wat haar ken, sal ooit sê sy is nié.

      Toe hy opstaan en homself in ’n spieël gewaar, is hy amper verbaas dat hy so lank is, langer as die meeste volwassenes. Asof in ’n toneel uit Alice in Wonderland, keer die vertrek bietjie vir bietjie terug na sy normale afmetings.

      3

      Die skrywer knip sy oë. Die toneel was skielik so helder voor hom, maar hy weet nie hoe om dit verder te voer nie.

      Dan is dit veiliger om vir eers niks te skryf nie.

      Dis hoe dit die laaste ruk gaan. Goeie (of moontlik goeie) idees kom verby soos pyle geskiet deur ’n desperate muse wat hoop om iewers ’n teiken te tref, en hy weet nie hoe om haar te oriënteer nie.

      Begin net, wil hy mos soms glo, maar so maklik is dit nie altyd nie. Hoeveel keer het hy nie al begin nie? En dan maar weer, van voor af? Select All gekies, die Delete-knoppie gedruk en nogmaals begin. Totdat hy tevrede was. En dan, met ’n latere lees, selfs nadat die boek verskyn het, was hy nié tevrede nie. Dan het hy soms gedink die oorspronklike begin, nog ongesif en net half bedink, het die naaste daaraan gekom om die inspirasie vas te vat.

      Die skrywer knip weer sy oë, haal sy bril af en vryf oor hulle. Hulle voel ooreis, soos wanneer jy uit ’n donker vertrek in die lig kom. Noudat hy sy verbeelding wil oproep, retireer dit soos ’n skaam kind al verder terug in die nis waartoe hy op geseënde oomblikke ook maar net gedeeltelike toegang het.

      Hy sit sy hande op die rekenaar se toetsbord.

      Hulle bly woordloos daar lê.

      Iewers tussen die voue van sy brein waar elektron-mikroskopiese sinapse in serebrale vloeistof baai, verrig ’n motorneuron tóg sy taak en word ’n impuls na sy vingerpunte gelei. En die skrywer tik.

      Wat hy uiteindelik op die skerm sien, is egter, soos hy seker ook maar kon verwag het, ’n erg verwaterde weergawe van die idee wat hy aangevoel het. Die ontoereikendheid van woorde tog! Die onvaspenbaarheid van gewaarwordinge . . . Die idee was nuut, vars en vir hóm gegee, dan behoort hy mos die regte een te wees om dit te verwoord? Of hoekom is hy daarmee gestraf?

      ’n Verskoning kom: Dit is goed om alles te deurdink voordat jy begin skryf – al ís alles wat ’n mens maar kan skryf variasies op horingou temas. Al ís onoorspronklikheid ’n gegewe.

      Dit is tyd vir iets anders, daarom klik hy regs boaan die skerm en laat die MS Word-venster verdwyn, klik op Internet Explorer, selekteer die webruimte wat hy soek en wag dat die raampie verskyn. Hy tik die wagwoord in en sy dosis afleiding is op pad.

      Hy sal nie daaraan dink as verslawing nie. Hy klik op Favorites, dan op Chat . . . gaan na Man & Woman . . . en dan is hy in die kletskamer.

      Die kuiergaste wie se name op linkerhand gelys is – Titbit, Pole Position, Horniguy, Bosom Buddy, Mandrake, Hotazhell, Woman On Top – is items op ’n spyskaart, opgedis vir verskillende smake.

      * * *

      Net ’n halfuur later – dit was ’n impulsiewe besluit – wag die skrywer by ’n tafeltjie in die restaurant binne loopafstand van sy huis. Dis voordelig om in die metropool te woon, want baie van die kletskamerbesoekers woon of werk ook hier rond en dus is nie alleen die versoeking nie maar ook opsies om dit te bevredig reg onder jou neus.

      Waar bly die vroumens? Sy is al byna ’n kwartier laat. Dit sal nie die eerste keer wees dat iemand met hom ’n afspraak maak en dan net nie opdaag nie: jy kry nou eenmaal dié wat vuur en vlam is om te ontmoet, maar die gedagte laat vaar so gou soos wat hulle die internetverbinding verbreek. Hulle besluit dalk dat hulle slegte meisies sal wees deur aan ’n oerinstink gehoor te gee en nie eers deur die ritueel van twee of drie fliek-en-uitete te gaan voor hulle saam met ’n man tussen die lakens klim nie.

      “Erm, are you waiting for someone?”

      Sagte stem. Sy staan langs hom, sy moet by die sydeur ingekom het en kon hom al uitgekyk het. Hy wonder of sy dalk meen die ronde brilletjie is geaffekteerd, soos ’n ander skrywer dit volgens ’n gemeenskaplike vriend genoem het. En kan sy sien hy is vier of vyf jaar ouer as op die foto? I like slightly older men, het sy geskryf, maar hy is meer as net “slightly”. Die ander dag het sy gesig in die spieël vir hom vanuit sekere hoeke regtig soos dié van ’n omie begin lyk.

      Hy glimlag en staan op. “In that case you’re my date.”

      “That sounds delightfully old-fashioned.” Sy keer toe hy vir haar ’n stoel wil uittrek: “Don’t bother, Muse Master, let’s go. I just wanted to make sure you looked . . . well, trustworthy!”

      Hy gaan betaal vir die koffie waarvan hy so min gedrink het.

      “See you again soon,” sê die bestuurder en druk die kasregister toe. Hy lyk asof hy sy teleurstelling wil wegsteek, of dit kan verbeelding wees.

      “Thanks.” En die beeld van sy vrou kom by die skrywer op, hier waar dié bestuurder die twee van hulle al ’n paar keer met daardie woorde huis toe gestuur het. Sy goed ingeligte vrou wat niks hiervan weet nie.

      Hy moenie verder aan haar dink nie. Vir ’n uur of wat het hy ’n ander vrou in sy lewe, een van ongeveer ’n dekade jonger, to have and to hold. Hy kies altyd Engelses, dan is die kanse dat hulle hom sal herken (“Is jy nie die skrywer nie?”) soveel skraler.

      Hy loop saam met dié naamlose vrou in die straat af. Dit is een van die reëls: Jy vra nie vir ’n naam as hulle dit nie gee nie, en jy gee nie joune nie, of nie jou regte een nie. Sy’t gesê sy woon hier naby. Hulle hoef gelukkig nie ’n kamer te huur nie. Een van sy eie reëls is: Nie by sy huis nie.

      “So, should I take a guess about why you call yourself Woman On Top?” vra hy om iets anders te hoor as die verkeersgeluide en geklik van haar hakke op die sypaadjie.

      “It’s as good a nick as any. Better than Muse Master, for one!” Sy