Spoelgoud. Annelize Morgan

jou mense dan?”

      “My ouers is albei oorlede en … en my broer … my broer het my alleen hier gelos. Hy is Spitskop toe.”

      “Genugtig! Dis nou ’n gebodder!” Hy trap onseker rond. “Sê my, is hier plek waar ons kan uitspan vir die nag?”

      “Ja, meneer. Gebruik sommer die pad as u wil. Niemand kom meer hier nie. Die rivier is daar onder. My donkies suip ook daar.” Sy huiwer ’n oomblik lank voor sy onseker sê: “Ek het nie vreeslik baie kos in die huis nie, maar meneer-hulle kan gerus vanaand by my kom eet.”

      Die ou man glimlag.

      “Nou maar dankie, niggie, ons maak so!” Hy draai na Hermaans en gee opdrag om uit te span en die osse te laat drink. Dan wend hy hom weer tot die meisie voor hom: “Ek is Jan du Toit. Jy moet maar die Ingelse ‘meneer’ los – noem my sommer oom Jan.”

      Beth glimlag innemend.

      “Goed, oom. Ek is Beth, oom, Beth Jonker.”

      “Ja, Hermaans het my so vertel. Ek ken nie eigentlik Jonkers nie!”

      “Jan! Sie jy my op die daad kom help!” roep ’n vrou ongeduldig van die wa se kant af. Oom Jan mompel ’n verskoning en stap haastig in daardie rigting.

      Beth kyk om haar rond. Hermaans en ’n swart man is besig om die osse uit te span. Af en toe bulk een met ’n lang, droewige, uitgerekte noot. Sommiges draf al skuddend in die rigting van die rivier. Hulle het die water geruik, en is haastig om hul droë kele te laaf na die lang dag. Toe die laaste os op pad is water toe, vee Hermaans moeg met sy hand oor sy voorkop, kyk om hom rond of alles in orde is, en verdwyn dan agter die watent. Vreemde vrouestemme klink op, en Beth hoor oom Jan onderlangs brom.

      Hulle kom ná ’n rukkie in ’n groepie na haar toe aangestap – vier mense. By oom Jan en Hermaans is twee vroue, en dis die jonger vrou wat Beth se aandag trek. Sy is alles wat Beth nie is nie. Haar wange is bloesend, haar gesig vol en mooi en haar jong liggaam vroulik. Beth sluk hard en trek senuweeagtig aan haar rok wat lankal reeds te klein vir haar is. Dit hang nie meer laag om haar enkels soos hierdie meisie s’n nie – dit sit al ’n hele ent boontoe en ontbloot haar kaal voete. Ook om haar lyfie is dit reeds te klein, en agter wil al die knopies nie meer behoorlik vaskom nie.

      “So, jy is nou Beth Jonker,” hyg die gesette mevrou Du Toit toe hulle die meisie bereik.

      “Ja, tannie, antwoord Beth skugter. Die jong meisie bly agterlangs staan.

      Hulle gesels ’n rukkie en dan sê die ouer vrou: “Wel, sal ons maar huis toe gaan, Jan?”

      Hy kyk na die meisie.

      “Ja, dit word laat. Beth, jy sal moet voor loop, jy ken die pad.”

      Hermaans en die twee ouer mense loop agter. Die meisie val ongenooi langs Beth in, glimlag vriendelik en sê: “My naam is Katie.”

      Beth knik. “Gaan julle ook Spitskop toe?”

      “My pa en neef wil gaan delf. Of hulle nog ’n kleim gaan kry, dié weet ek nie.”

      “Kom julle van ’n plaas af?”

      “Ja. Dis eintlik in die Kolonie.”

      “Dis baie ver.”

      “Ons is al maande lank op pad. Ek sal so bly wees as ons eers op Spitskop is.”

      “Dis nog ver soontoe!”

      “Ek weet.”

      “Hoe gaan jy en jou ma julle besig hou op die delwerye?”

      “Ons wil ’n besigheid daar begin. Jy sien, ons het gedink dat as ons ’n wassery het, sal ons darem goed kan geld maak, as my pa-hulle dit nie op die kleim kan doen nie.”

      Beth glimlag.

      “Dis ’n blink gedagte!”

      Katie glimlag verleë.

      “Dis eintlik my ma wat daaraan gedink het,” sê sy.

      “Gaan jy help?”

      “Ek sal seker maar moet. Wat gaan jý doen?”

      Beth frons liggies, dink diep na en sê dan: “Ek sal seker ook die een of ander tyd Spitskop toe gaan. Eintlik wag ek nog vir ’n meneer Shannon om terug te kom.”

      “Meneer Shannon?”

      “Ja, ek ken hom al lank. Hy het eendag hier verbygekom en toe het ek vir hom goud gegee om te verkoop. Hy moet die geld nog vir my terugbring.”

      Katie loop diep en nadink.

      “Hoe lyk dié meneer Shannon?”

      “O, hy is lank en hy is ouer as my broer – omtrent so oud soos Hermaans. Hy het groen oë en sy hare is swart.”

      Katie gaan staan en draai na haar ouers wat steunend agterna kom.

      “Wat het Pappa nou die dag van ’n meneer Shannon gesê?” vra sy.

      Oom Jan kyk fronsend na sy dogter.

      “Shannon?” vra hy dan.

      “Ja, Pappa. Die man van wie oom Koos Viljee gepraat het.”

      ’n Oomblik lank lyk dit asof oom Jan glad nie begryp van wie sy dogter praat nie, maar dan helder sy gesig op, en terselfdertyd bekyk hy Katie taamlik agterdogtig.

      “Wat op aarde wil jy dít voor weet?” vra hy.

      Katie kyk nie na Beth nie, haal net haar skouers baie effens op.

      “Beth en ek het sommer geloop en gesels oor allerhande mense, Pappa. Nou kan ek nie onthou wat Pappa van die meneer Shannon gesê het nie.”

      “Dis dinge waarvan ’n jong meisie soos jy nie behoort te weet nie, Katie,” grom hy, maar beantwoord tog haar vraag: “Hugh Shannon was in Kalifornië in die tronk vir die een of ander oortreding. Die dag voordat hy tereggestel sou word, het hy ontsnap … Hy is nou hier in Suid-Afrika.”