Spoelgoud. Annelize Morgan

Hy wil nie sy nonnatjie sien huil nie, en in die laaste tyd huil sy baie.

      Beth loop al met die kronkelpad na die dorpie toe. Sy sien niks om haar raak nie, voel net Dolf se gevoellose woorde soos warm ysters in haar binneste brand. Vier jaar lank het sy haar hande deurgewerk in daardie sinkhuis, om dit ’n tuiste te maak vir haar pa en haar broer. Haar oorlede moeder sou dit so wou gehad het. En nou verstoot Dolf haar – noudat sy geen heenkome het nie. Hy noem haar lelik, sê nie eens dankie vir die kos wat sy lank voor dagbreek al begin kook het nie. Hy sien dit nie eens meer raak dat sy sy klere elke dag versorg, lap en stop nie.

      Sy gaan sit op ’n vervalle stoepmuurtjie.

      Dolf wil weggaan, dink sy dof. Hy wil na Spitskop gaan en hy wil haar nie saamneem nie. Wat gaan sy hier in die eensaamheid maak as Dolf en die ander mense eers weg is? Miskien gaan April saam met Dolf, en dan is dit net sy in hierdie verlatenheid. Sy vee met die rugkant van haar hand oor haar oë, en trek ’n gesig toe die souttrane in die barste brand. ’n Vuil stopstreep lê oor haar wang. Sy moet met Dolf praat. Hy kan haar nie alleen aan die genade van die natuur oorlaat nie.

      Ingedagte tuur sy oor die rivier na die oorkant waar McDougall en oom Hendrik woon. Daar is ’n doenigheid, en dit laat haar maag op ’n knop trek. Dolf is reg. Hulle is besig om klaar te maak om hiervandaan pad te gee. Voor McDougall se huisie staan twee lendelam bokwaens en ’n donkiewa. Hulle vat seker alles saam, dink Beth afgetrokke. Môre sal ook húlle huise leeg wees.

      Eers toe die skerp seer in haar binneste bedaar het, staan sy op. Sy skud ’n klip uit haar verweerde velskoen en trek dit weer aan. Dan begin sy stadig terugstap met die paadjie na hul sinkhuis toe.

      Dis ’n sonnige oggend in die laat winter. Die koue is nie meer so nypend nie. Vroeë Augustuswinde het reeds troosteloos begin waai, maar dit het genadiglik vanoggend effens bedaar. Hier en daar dwarrel ’n stofsliert, maar dis nie daardie aanhoudende, brandende wind nie. Dis net stuitige dwarrelwindjies wat om die vervalle huisies speel.

      Eenkant op die buitetafel staan ’n blikbeker waarin Beth die vorige aand paraffiensalf aangemaak het. Sy druk haar voorvinger in die salf en glimlag tevrede. Dis sag maar stewig. Sy krap ’n klompie uit en begin dit oor haar hande smeer totdat hulle blink van die lampolie-en-kersvetmengsel. So ja, dink sy, dis beter. Die barste in haar hande sal gou verdwyn as sy dit elke dag gebruik.

      Dan tel sy die wateremmer op en loop na die rivier toe. Dolf is vanmôre saam met April weg om iets te gaan skiet vir die pot. Hulle sal seker nou-nou terug wees, want Dolf wil nog die donkiekarretjie se disselboom kom regmaak.

      Beth lek oor haar droë lippe. Een van die dae gaan hulle Spitskop toe. Dolf het haar dit belowe en sy sien uit daarna. ’n Fronsie keep egter tussen haar oë. Sy wens sy het geweet waarom hy haar nou skielik so graag wil saamneem ná sy kwetsende woorde van twee maande gelede.

      By die rivier staan sy ’n oomblik lank stil. Dit maak haar elke keer seer as sy sien hoe lelik die rivier geword het. Diep gate en slote ontsier die rustig-vloeiende stroom water. Die kleimpenne is uitgetrek, maar selfs daarsonder lyk die omgewing nog asof ’n bende vandale hier deurgetrek het. Sy sug liggies, buk en maak die emmer vol.

      Al met die kronkelpaadjie loop sy stadig terug na die huisie hoog teen die rant. Die emmer hang swaar in haar hand, en dan en wan gaan sy staan om die bloedsomloop in haar vingers weer ’n kans te gee om te herstel. Dan tel sy die emmer met die ander hand op en sukkel weer boontoe. Die water spat oor haar voete, en sy voel dit koud in haar velskoene afloop.

      Toe sy die pad bereik wat deur die dorp loop, gaan sy eers op ’n klip sit om te rus. Hiervandaan is die ent huis toe nie meer so steil nie.

      Die geklap van perdepote laat haar vinnig opkyk. Dolf is tog nie met sy perd weg nie! Hulle het te voet gaan jag, en die ruiter kom ook nie uit die rigting waarheen Dolf gesê het hulle gaan nie.

      Beth staan op, hou haar hand oor haar oë en tuur stip in die rigting waarvandaan die ruiter kom. Nee, dis nie Dolf nie, besluit sy toe sy die persoon duideliker kan sien. Dolf sit nie so regop in die saal nie.

      Die ruiter hou sy perd aan die onderpunt van die dorp in. Beth sien hoe hy om hom rondkyk voordat hy stadig al met die stofpad langs in haar rigting kom. Haar eerste gedagte is om haar haastig uit die voete te maak, maar sy doen dit nie. Miskien is dit ’n vreemdeling wat nie weet dat hierdie dorp nie meer bestaan nie – amper ’n jaar lank al.

      Die man stoot sy hoed na sy agterkop toe. Op sy gesig is ’n uitdrukking van ongeloof, maar ook ergernis asof die dooie dorp hom ’n streep getrek het. Hy hou weer sy perd in, kyk om hom rond en slaan dan ongeduldig met sy vuis op die saal voor hom. Die perd ruk sy kop op en die man trek die teuels stywer.

      Beth bly roerloos langs die wateremmer staan. Haar hande is oor haar voorskoot gevou, haar blou oë deurentyd op die ruiter gerig. Perd en ruiter kom weer in beweging. Klein stofwolkies dwarrel op onder die dier se hoewe. Sy stert piets deur die lug, sy kop staan sierlik omhoog.

      Dis ’n mooi perd, dink sy amper opgewonde. Hy’s so swart soos die nag – nie vuilbruin soos Dolf s’n nie. Vonk loop ook nooit só pronkerig nie, hy hou altyd sy kop omlaag soos ’n muil. Kyk net hoe trap-trap sy dun voorbene fyntjies in die stofpad!

      Die man sien Beth eers raak toe hy sy perd weer ’n sekonde lank inhou. Dadelik gee hy die dier spore, en kom met luide hoefgetrappel na die meisie toe aangery. Sy staan effens tru toe hy die perd hier by haar inhou, en toe hy rats uit die saal spring, herken sy hom.

      “Meneer Shannon!” roep sy bly uit, en lag spontaan. Sy vergeet van die koue wind en die nat velskoene, van haar seer en moeë hande.

      “Môre, Beth!” groet hy glimlaggend, en haal sy hoed af. “Jy het my darem nie vergeet nie, nè?”

      Sy skud haar kop en lag gelukkig.

      “Ek is bly jy’t gekom, meneer Shannon.”

      “Is jy?” vra hy, en die uitdrukking in sy oë versag.

      Beth voel die vreugde in haar binneste opwel. Hy het regtig weer gekom soos hy beloof het, dink sy, al het twee jaar verloop. Nou is hy hier, en sy wonder of hy vannag sal oorbly. Haar pa leef nie meer nie, en meneer Shannon het so baie nagte deur met hom gesels terwyl sy in die donker in haar bed na hul stemme lê en luister het. Sy hou van sy diep, rustige stem – dis nog net dieselfde. Ook die diep groewe om sy mond en die fyn kreukels om sy oë – alles nog net dieselfde. Dit laat haar gelukkig voel: meneer Shannon het nie verander nie!

      Met sy hande in sy sye staar Shannon nou om hom rond en kyk dan weer na Beth. “Waar is almal?”

      “Weg,” antwoord sy, en haar skraal gesig versomber effens. “Almal het Spitskop toe getrek.”

      “Waar is Spitskop?”

      “Ek weet nie, maar Dolf sal seker weet. Party mense het ook Geelhoutboom toe getrek. Dis ’n meneer McLachlan se plaas,” antwoord sy. “Dolf sal nou-nou terug wees. Hy sal meneer alles kan vertel.”

      Hy staar ’n oomblik lank besluiteloos na die grond.

      “Waar kan ek vir hom wag?” vra hy.

      “By die huis sal die beste wees,” antwoord sy dadelik. “Die perd lyk moeg. Daar kan ek hom sommer water gee.”

      “Ja, ons het ver gekom. Baie dankie, Beth, jy is nog net so ’n gawe nooientjie soos altyd,” sê hy met ’n breë glimlag. “Kom, klim op, dan ry ons soontoe.”

      Beth skud haar kop.

      “Ek moet die emmer water huis toe neem. Gaan meneer maar solank, dan kom ek agterna.”

      Hy kyk haar eers verbaas aan, en lag dan opgewek.

      “Nee, dit doen ek darem nie!”

      Voor Beth iets kan sê, tel hy die emmer op, neem die teuels van sy perd en begin aanstap. Beth val langs hom in.

      ’n Lang ruk loop hulle stil langs mekaar. Beth lek kort-kort met die punt van haar tong oor haar bolip. Sy wonder of Shannon ’n vraag wat sy hom lankal wou vra, sal beantwoord. ’n Skuins kyk na sy geslote gesit laat haar