Marta. Helena Hugo

kyk. Hulle kry lewe toe Marta en tannie Dora instap.

      “Was julle bang ons kom nie?”

      “Nee, julle is mos my staatmakers,” paai Emma.

      “Dis weer net ons Gideonsbende,” sê Tienke. Sy lyk moeg.

      “Kom Gerda?”

      “Nie vanaand nie, maar sy sal kook. Ragel het laat weet haar niggie is hier, maar sy is bereid om te help.”

      Marta bly stil, sy sal nie sê dat Ragel vir haar te pieperig lyk om kombuiswerk te doen nie.

      Emma skryf iets in die lêer voor haar. “Sandra en Yvonne het belowe om te kom. Tannie Ansie se bene keil haar op, sy het verskoning gemaak. Van die onderwyseresse by die skool help klaar met die kospakkies. Kan julle aan iemand dink wat ons nog kan nader?”

      Marta kan aan niemand dink nie.

      “Bakker is nou wel nie vanaand hier nie,” sê Tienke. “Vroumensvergaderings maak hom mos senuweeagtig. Maar ek kan nie sonder hom nie. Hy help.”

      “Jonnie sit ook voor die TV en aartappels skil. Maar ek wil met mevrou Willemse praat, ons moet van die jong vroue intrek en sy ken hulle. Hulle hou hul kinders en hul huise en die werk by Bezuidenhout voor. As ek kan byhou, wie is hulle om lyf weg te steek?”

      Daar volg ’n gemurmel wat daarop dui dat almal saamstem. Mevrou Willemse kan bel, sy kan mense opkommandeer en almal wat deel is van die huishouding moet help.

      Dis net ek wat op my eie is, dink Marta. Ek het nie ’n huishulp of ’n man nie, en my ma se hande is so inmekaargetrek sy is nie in staat om haar eie vleis te sny nie, wat nog te sê groente skil en swaar mengsels in groot potte omroer. Ek werk alleen, besef julle dit nie? Sy wil uitskree, maar sy bly stil en hou haar aangeplakte glimlaggie op haar gesig.

      Emma kyk op haar horlosie. “Ons het nog vyf minute.”

      “Sandra kom saam met Yvonne. Sy’t vanoggend brood gekoop en toe herinner sy my.”

      Dis die eerste keer dat Sandra inwillig om by die sopkombuis te help en sy kan koue voete kry – om nie van maltrap Yvonne te praat nie.

      Marta hou haar gedagtes vir haarself. Sy kyk na haar hande op haar skoot. Gelukkig het sy tyd oorgehad om haar naels te versorg.

      “Wel …” begin Emma.

      Net toe hoor hulle ’n geselsery in die gang. Klink of daar mans by is. Sandra en Yvonne kom eerste ingestap en op hul hakke Johan van Velden en ’n vreemde man. Hy is selfbewus, selfs skaam en nogal aantreklik.

      Waar kom hy vandaan? Hy lyk bekend.

      Gunther Swanepoel!

      Hy kyk reguit na Marta en glimlag asof hy dankbaar is om haar daar te sien. Sy voel sy bloos en kry dit darem reg om terug te glimlag. Dankie tog, dis nie Deon nie.

      Emma spring op. “My aarde, Gunther! Ek’t gedag jy maak ’n grap.” Sy trek hom aan sy mou nader. “Hy’t gesê hy kan kook en hy sal help om Eva se dagtaak ligter te maak. Julle onthou vir Gunther Swanepoel, Ciska se een verlore seun?”

      “Ek en Sandra het hom in die sitkamer gevang.” Yvonne giggel. “Hom gesê ons kan doen met ’n paar sterk arms soos syne.”

      Yvonne voel skaamteloos aan Gunther se boarmspiere.

      Gunther is so rooi soos ’n beet.

      “Yvonne, kalmeer, en sit.” Johan trek vir haar ’n stoel nader. “Pastoor Willemse het ongelukkig vanaand ’n kerkraadsvergadering. Tannie Ansie is ook nie wel nie.”

      Yvonne wys na ’n stoel agter haar, maar Gunther sorg dat hy ver van haar af gaan sit.

      “Pastoor Willemse het sy waardering uitgespreek, hulle bid vir ons. Emma, is daar nog iets?”

      “Julle ken almal vir almal?” begin Emma die vergadering.

      Almal knik instemmend, hulle is die gemeente se werkesels. Van een ding is hulle seker – elkeen wat hier kom aanmeld, weet wat wag. En Gunther, wonder Marta, weet hy?

      “Johan, sal jy asseblief vir ons met gebed open?”

      Ná afloop van die vergadering bied Yvonne aan om Marta en Gunther huis toe te neem.

      “Dankie, maar ek stap vir die oefening,” sê Gunther.

      Marta wag vir meneer Stals om tannie Dora te kom oplaai. Dan ry hulle by haar huis aan en kry sommer vir Dania. Maar tannie Dora en Emma wil die kliniek se voorraadlyste deurgaan voor sy haar man bel.

      “Ek is op pad,” sê Gunther en kyk na Marta. “Is jy lus om saam te stap? Julle woon mos net agter ons?”

      “Ek het ’n nuwe Volvo,” koer Yvonne in die oop voordeur.

      “Dankie, Yvonne, ons stap sommer,” sê Marta.

      “Jy’t my lewe gered,” sê Gunther toe hulle die pastorie se tuinhekkie agter hulle toetrek.

      Marta lag in haar mou. Yvonne is ’n grapmaker met ’n hart van goud. Dit sal hy wel mettertyd uitvind. Maar sý sal graag vir hom ’n paar vrae wil vra, want teetyd is sy in ’n stadium kombuis toe met die vuil koppies en het toe heelwat gemis.

      Hulle loop ’n ent in stilte – as sy die gekriek van krieke en die gekwaak van paddas kan ignoreer.

      “Was dit lekker om so lank oorsee te werk?” vra sy.

      “Ja, maar ek is bly om terug te wees – betyds vir die konsert. Hoor jy?”

      “Ek hoor. Is daar paddas en krieke in Bahrein?”

      “Ek was in Doebai.”

      “O.”

      “Deon was in Bahrein.”

      “Ek dag julle was saam.”

      “Ons het oor en weer gekuier en ek het saam met hulle teruggevlieg. Gelukkig het ons kontrakte dieselfde tyd verstryk. Doebai is een van die sewe Emirate, Bahrein nie.”

      “Ek kan my nie voorstel hoe dit daar lyk nie.”

      “Anders as hier. Ek sal vir jou foto’s wys.”

      “Gaan julle weer terug?”

      “Nee, ons is klaar met die Arabiere.”

      Ek wens ek kan so maklik sê, ek is klaar met iets – met my werk, met die dorp, my vervelige lewe hier, dink Marta.

      “Klink of jy ’n lang vakansie beplan,” sê sy hardop. “Hier is nie werk nie.”

      “Vergeet jy van die sopkombuis?”

      “Ek meen as jy wil geld verdien met Engels of so. Jy sal sukkel om leerlinge te kry, tensy jy aansoek doen om ’n skoolpos en Engels is meneer Stals se vak.”

      Hy grinnik. “Ek wil hom nie beledig nie, maar met die Engels wat ons hier geleer het, kom jy nie ver nie.”

      “Die Weskus is trots-Afrikaans, jy weet mos.”

      “Ja, en dis wonderlik om weer my eie taal te hoor.”

      Hulle loop stadiger, maar kom gou by die Swanepoels se hekkie. Daar brand ’n lig in die voorkamer.

      “Hulle wag vir jou,” sê sy en wys soontoe.

      “Ek het ’n sleutel. Ek kan nie glo dat my pa-hulle deesdae ook die deure sluit nie.”

      “Dis oor al die grusame moorde, daar is elke dag berigte in die koerante en op TV. Hulle sê rowerbendes van Kaapstad en Johannesburg ry van dorp tot dorp om niksvermoedende plattelanders te beroof en uit te moor, plaasmoorde neem ook toe.”

      “Verskriklik, die boosheid.”

      “Dankie dat jy saamgestap het.”

      Marta