Helene De Kock Omnibus 10. Helene de Kock

Eugene glimlag vir die eerste keer weer. “Enne, dis moontlik dat ons dalk ses mense sal wees. Dan sal ons met twee motors moet gaan.”

      As sy verbaas is, laat sy dit nie blyk nie. Wat Mieke ook al is, sy is slim en geskool en weet wanneer om die leisels te laat slap hang.

      “Afgespreek. Daar is geen probleem nie,” sê sy. Hy is dominerend, hierdie Suid-Afrikaner. Maar sy laat haar dit welgeval. Vir Mieke de Kuiper is dit ’n geheel nuwe ervaring om voorgesê te word, en sy vind dit nie onaangenaam nie.

      “Dit sal ook goed wees as ek jou eers aan hulle kan gaan voorstel.”

      “Vir goedkeuring?” vra sy met ’n fyn laggie.

      “Vir kennisname,” sê hy, en kyk haar reguit in die oë. Hy het meteens tot die intuïtiewe besef gekom dat iemand soos hy, wat in sy lewe nooit suksesvol aan die klein intrige sal kan deelneem nie, liewer ook nie met woorde moet draaitjies gooi nie. “Mieke,” sê hy, “dit sal beter wees as ek en jy mekaar goed verstaan. Ek is nie te vinde vir ’n vat-en-los-verhouding nie. Ook nie vir terloopse vriendskappe nie. Buitendien, daar is iemand wat vir my wag.”

      Die ligte wenkbroue skiet op. “Nou seg!” sê sy stadig. “En vir jou soort mens beteken dit alles …?”

      “Ja.” Maar hy dink met ’n skryning wat byna soos ’n fisieke pyn in hom opwel: dit behoort alles te beteken. Maar het ek dit werklik die afgelope paar dae voor oë gehou? Nee. Lilette is op die oomblik slegs ’n vae skim wat meer gedempte skuldgevoelens as ware verlange wek. Tog kan ek haar nie afsweer nie. Hoe kon ek so vermetel gewees het om haar daarvan te beskuldig dat sy Hennie Smit as agterdeur oophou? Dit was waar wat sy gesê het: ek hou ook ’n deur oop. Meer as een.

      “Maar jy is ’n interessante mens, Mieke,” voeg hy by. “Ek sal graag wil hê dat jy Leiden, en ook Amsterdam, vir my moet wys.”

      Sy bly lank stil. “Jy is die eerste van jou soort van wie ek heel veel hou, Eugene Basson. Goed dan maar, dan is ons vriende …”

      “Reg. Maar sê my, want dit pla my, waarom noem jy jouself die buitebeentjie van jou familie?”

      Sy gooi haar kop agteroor op haar slanke nek, hou haar asem in. “Jy is self so blindweg eerlik. Ek wonder of jy iemand anders se volstrekte eerlikheid sal kan sluk?”

      “Ek dink so.”

      “Wel, ek is een grote teleurstelling vir my mense. Hulle is konserwatief en ek vrydenkend.”

      “Hoe vrydenkend?”

      Sy sug, keer haar gesig vol na hom. “Ek het, pas uit die skool, saam met ’n man gaan woon terwyl ek my verpleegopleiding voltooi het. Hy het iemand anders gevind, en ek het Suid-Afrika toe gegaan om weg te kom. Daar was ook iemand, ’n jong huisdokter in sy hospitaaljaar. Hy was ook alleen, hy het ook iemand gesoek …”

      “My hemel, Mieke, dis nie die manier om te soek nie!” Hy het opgestaan uit sy stoel, voor haar kom staan waar sy sit. Hy is onteenseglik geskok.

      “Jy weet natuurlik van ’n ander manier,” sê sy sag en sinies, en sonder dat sy ’n greintjie van haar gemoduleerde selfvertroue ingeboet het.

      Hy steek sy hande ergerlik in sy langbroek se sakke, kyk fronsend op haar af.

      “Ek weet, ja, en ek vermoed jy weet ook.”

      Sy ignoreer die laaste gedeelte van sy sin, vra net met die snykant van haar stem: “En volg jy dit altyd na?”

      “Ek probeer,” antwoord hy dadelik. “Dis nie vir my om jou te oordeel nie, Mieke, maar ek weet dat ek sal sterf van berou as ek val, juis omdat ek weet hoe ’n wonderlike genade dit is om te kan staan.”

      Dit maak haar stil, en hy sien met jammerte hoe sy in haarself terugtrek en daar ’n verwarde trek in haar liggroen oë kom.

      Hy steek sy hand uit en trek haar op. “Kom, jong, ek dink dis koffietyd by die Baumanns.”

      Later sou Eugene menigmaal wrang wonder hoe sy besoek aan Leiden sou verloop het as hy tóé vir haar laat verstaan het dat hy nie daarin belang stel om hul vriendskap verder te voer nie.

      Toe hulle teen skemer oor die voetbruggie in Rapenburg stap, styg daar ’n vae mis van die grag af op en bring die klam groen reuk van die donker water tot in Eugene se neus. Dis die eerste keer sedert sy aankoms dat hy erg bewus raak van die muwwe geur van die ou grag, so asof dié geskiedenis deurdronge, vreemde plek met sy bruinrooi regop huise en ou-ou eike langs die water skerp teen hom wil aandring.

      By Rapenburg 49 druk hy die regte knoppie en die deur gaan vir hulle oop. Aan die bopunt van die trap bly Mieke staan en lag vir die leë kas voor die opening van Peet en Elsje se woonstel.

      “Dit lyk soos iets wat die kraakwa kon vrygespring het,” lag sy, verduidelik toe sy sien Eugene weet nie waarvan sy praat nie. Die kraakwa, sê sy, bied vir menige arm student groot uitkoms, want omdat hier geen bergruimte vir ou meubels is nie, gooi die mense dit wat hulle nie meer gebruik nie, eenvoudig uit. Hulle laat dit op die sypaadjie staan vir een en almal om hulself te help, en dit wat oorbly, word deur die kraakwa opgetel en letterlik fyngemaal tot stof en saagsels. Sy lag weer. “Ek kan jou wed dat jou vriende al hul meubels, en dalk hul fietse ook, so gekry het.”

      Eugene grinnik. “Stellig. Dit lyk maar na ’n saamgeraapte spul daarbinne.” Toe klop hy teen die hol kas.

      Peet kom maak byna dadelik vir hulle oop, lyk verras om die lang blonde meisie by Eugene te sien. Eugene knik vinnig vir Peet en stel haar aan hom voor, vertel hoe hulle kennis gemaak het. Peet vra nie verder uit nie, en Eugene lei geamuseerd af dat Elsje hom deeglik vooraf moes ingelig het omtrent dié Mieke. Hulle word dan ook gul ontvang in die klein woonvertrek waar Eugene nou met nuwe oë na die geverfde meubels en ronde grasmatte kyk. Alles van die kraakwa gered, vertel Peet op sy navraag, ook die dubbelbed in die solderkamer en ’n groot mat van seilgare geweef.

      Elsje en Mieke gesels, aanvanklik huiwerig, maar namate Elsje ontdooi en Mieke haar selfvertroue ’n bietjie demp, voer die twee heeltemal ’n lekker gesprek. Mieke is gou om raak te sien dat Elsje nie heeltemal wel is nie, en sy bied aan om die koffie vir haar te maak. ’n Veelseggende blik na Eugene bevestig haar vermoede dat sy daardeur heelwat in sy estimasie gestyg het. Hy glimlag goedkeurend in haar rigting. Peet weet duidelik nie wat om van die Mieke-meisie te maak nie, maar gesels op sy ou rustige trant.

      Net toe hulle met die koffiekoppies in die hand sit en Mieke vir hul elkeen koffieroom uit ’n kannetjie inskink, is daar weer ’n klop aan die kas en Peet staan op om oop te skuif. Dis die Bosmans.

      George kom heel op sy gemak ingedrentel met ’n hand om sy vrou se nek. Dis eienaardig, dink Eugene, maar dié gebaar van die man wek eerder die indruk van familiariteit as van intimiteit. Ook Sylvie lyk asof sy vasgehou word eerder as liefdevol aangeraak word.

      “Hallo,” sê sy sag toe sy Eugene sien, kyk skugter na Mieke.

      Peet stel hulle aan mekaar voor, en George kom gee Mieke die hand, bekyk haar mooitjies van kop tot tone.

      “Nou toe nou, die vriendjie het nog goeie smaak ook!” groet George aweregs met slegs ’n vinnige kyk na Eugene.

      Vir Mieke is dit egter nie ’n haastige kennismaking nie. Op ’n byna ongelooflik seepgladde manier het sy vir George eenkant om vir hom en Sylvie ook koffie in te skink in twee taamlik ingeduikte emaljebekers. Sylvie het, ná ’n verlore blik in die rondte, haar by Elsje op die divan geskaar. Dis net met ’n sterk wilspoging dat Eugene hom daarvan weerhou om haar vertroostend met sy oë aan te raak. Dus bepaal hy hom by Peet, vra hom meer in die besonder uit oor sy studie en oor werkmoontlikhede vir homself. Peet is ingenome met die idee dat Eugene ’n tydelike werkie wil bekom en beloof om daaroor onder die studente uit te vind. Dit val Eugene op dat niemand poog om ’n gesamentlike gesprek aan te knoop nie. Hy bly met Peet gesels; Elsje en Sylvie praat sag met mekaar en George en Mieke vind blykbaar dat hulle veel het om saam oor te lag.

      “Nou ja,” sê George later toe daar ’n stilte val, “ons het eintlik kom hoor of ons Sondag die Honda kan kry om ’n bietjie