Schalkie van Wyk Keur 9. Schalkie van Wyk

het my vertel dis sommer nog ’n klein ou molslangetjie, Sanet, maar as jy nie van so ’n troeteldier hou nie, is dit beter dat die seuns hom in die tuin loslaat. Toe, Gerrie, die slang kan nie baie gelukkig in jou broeksak voel nie. Laat hom in die tuin vry,” beveel oom Lukas.

      “Ja, oom,” antwoord Gerrie bedees. Hy lyk afgehaal, maar stap weg om die huis na die tuin. ’n Ewe besadigde Peet volg hom.

      “Kan ons nie liewer die slang doodmaak nie, oom? Ek kan die goed nie verdra nie en as ek weet daar is ’n slang in die tuin …?” Sanet ril en staar na die hoek van die huis asof sy verwag dat die molslang sy verskyning sal maak.

      “ ’n Molslang is ’n nuttige reptiel, want hy leef van muise en rotte en daarom sou dit dom wees om hom dood te maak. Hy is nie giftig nie en jy hoef ook nie bang te wees dat hy jou sal aanval nie. Boonop sal die bure se katte die arme slangetjie gou verwilder. Jean-Pierre het my verseker dis ’n molslangetjie,” antwoord oom Lukas gerusstellend en beduie na ’n glas lemoensap op die klein tafeltjie langs die riempiesbank. “Sit en drink eers iets. Jy is seker moeg en dors ná die lang rit.”

      Sanet wens sy kan daarop aandring dat die molslang liewer in ’n ander tuin vrygelaat word, maar onderdruk haar vrees en gaan sit op die riempiesbank om haar koeldrank te drink.

      “Dankie, oom. Dit smaak vorentoe,” sê sy en hou oom Lukas dop terwyl hy peinsend voor hom uitstaar. Sy kyk vinnig af wanneer hy onverwags na haar draai. Sy ken hom nie, besef sy. Behalwe dat hy haar sterk aan haar pa herinner omdat hulle albei blond en lank is, is oom Lukas vir haar ’n volslae vreemdeling.

      “Ek het die huis gekoop toe ek nog ’n jongman was, maar dit was eers nadat ek afgetree het dat ek uit my woonstel in die skoolkoshuis weg is. Ek het toe hier kom woon en Marthie Breytenbach en haar man, Lourens, het die woonstel in die agterplaas gehuur en sommer vir ons almal se etes gesorg,” begin oom Lukas te gesels asof hy haar vreemdheid aanvoel en haar op haar gemak wil stel.

      “Gerhard het my vertel oom het ’n huishoudster,” merk Sanet op.

      Oom Lukas sug diep. “Hy was ’n goeie seun, oorlede Gerhard. Nogal my peetseun, hoewel ek nooit ’n goeie peetpa vir hom was nie, want ek onthou nie verjaardae nie. Maar nou kan ek tog vir hom en Hermien iets doen …” sê hy en kyk Sanet skerp aan. “Lourens Breytenbach is verlede November dood en omdat dit so hoort, is Marthie toe weg na een van haar dogters toe, want skindertonge het nie respek vir ouderdom nie. Daarom kon sy nie langer in die woonstelletjie aanbly en vir my huishou nie.”

      “Ek is bly dat ek kon kom om met die huishouding te help, oom Lukas,” sê sy en wonder hoeveel die skindertonge van Bothasrus van háár verlede weet.

      “Dis waaroor ek wou praat, Sanet, voordat ons finale reëlings tref,” sê oom Lukas ernstig. “Gerhard het voorsiening vir die kinders gemaak en ek is nie ’n arm man nie, daarom sal jy ’n ordentlike salaris kry. Jy is …”

      “Maar ek verwag geen betaling nie, oom Lukas! Die tweeling is tog my broer se kinders,” maak sy beswaar.

      “En jy dink jy is ’n voël van die lug af of ’n lelie van die veld? ’n Mens koop nie klere en ander benodigdhede met goedhartigheid nie. Jy sal nie so ’n groot salaris kry soos waaraan jy gewoond was nie, maar jy sal ordentlik kan aantrek. Maar eers moet ek sekerheid hê oor jou toekomsplanne. Wat van jou jongetjie in Johannesburg?”

      Sanet frons en staar hom onbegrypend aan. “Van wie praat oom?”

      “Die Lindeque-seun – Tertius Lindeque. Jou suster, Magda, het my van hom vertel toe sy en Anton vroeg in Desember hier kom kuier het. Dis toe dat hulle my vertel het van hulle probleem om langer vir die tweeling te sorg. Jy en Tertius het nie dalk trouplanne nie?”

      Sanet glimlag wrang. “Ek sal nooit trou nie, oom. Tertius is ’n goeie vriend, maar dis ook al,” antwoord sy met finaliteit.

      “Dan spook die ander een nog by jou?” vra hy.

      Oom Lukas se woorde ruk deur haar, ruk haar hand wat die glas koeldrank vashou, en sy sien die geel lemoensap teen die wande van die deursigtige glas opspat. ’n Stormagtige see van lemoensap, mymer sy, stormagtig soos die gisters wat sy moet vergeet. Sy wag totdat die lemoenkoeldrank weer ’n kalm oppervlakte weerspieël en plaas die glas op die tafeltjie langs haar neer.

      “Ken die mense van Bothasrus my storie, oom Lukas?” vra sy, haar stem sag, ingehoue.

      “Nee, Sanet, want ek het niks gesê nie. As daar iemand is wat onthou, sal dit nie saak maak nie. Op een-en-twintig was jy ’n bang kind met groot oë en ’n vae gesiggie langs ’n swart koerantopskrif, maar op vyf-en-twintig is jy ’n beeldskone en trotse vrou. Niemand sal glo jy is daardie kind met die bang oë nie.”

      “Ek is nie beeldskoon nie, oom.”

      “Vir my is jy. Maar miskien is dit waar dat jy nie beeldskoon of trots of selfversekerd is nie. Jy is nog altyd die bang kind wat wegvlug van die liefde en die seerkry van jare gelede. Dis wat Gerhard by geleentheid aan my gesê het en Magda het dit bevestig. En nou het jy hier na my gevlug. Dis goed so.”

      Sy merk sy begrypende glimlag. “Oom is ook nie getroud nie. Beteken dit oom het ook eenkeer seergekry en toe aanhou vlug vir die liefde?” vra sy en hoop haar woorde gesel hom omdat hy met woorde ’n ou seer in haar binneste oopgehaak het.

      “Ja, Sanet,” antwoord hy eenvoudig. Sy rustige antwoord blus die opstandvure in haar en sy ken die skaamte van ’n kind wat onder ’n gebed gelag het. ’n Blos van verleentheid vlek haar wange rooi en sy kyk hom sku aan.

      “Ek is jammer ek het gevra, oom,” sê sy skuldig.

      “Ek is nie, want so leer ons mekaar beter ken en verstaan.” Sy glimlag stel haar gerus en hy staan op. “Vertel my eendag wanneer jy geleer het om my te vertrou of jy daardie man nog liefhet. Maar nou kan jy my jou motorsleutels gee sodat ek jou bagasie kan gaan haal.”

      “Ek kom saam, oom,” sê sy en neem hom aan die arm terwyl hulle die stoeptrap afklim. Sy weet hy het nie haar hulp nodig nie, maar dis sy wat hom wil vashou, omdat sy vir die eerste maal in baie jare nie langer alleen voel nie.

      Gisteraand was sy te moeg om die agterplaas te verken, maar met die tweeling nog vas aan die slaap en ’n molslang wat ’n hele nag tyd gehad het om ’n veilige wegkruipplek in die tuin te soek, kan sy dit seker waag om in die boord rond te loop, dink Sanet. Sy asem die vars oggendlug in en drafstap tussen die vrugtebome deur na die suidelike ringmuur.

      Sy het vergeet om oom Lukas oor hul bure uit te vra, want ná aandete het sy en die tweeling gaan bad en dadelik gaan slaap. Dit sal aangenaam wees as een van hulle bure darem nog jonk is, want sy sal graag ’n vriendin wil hê, dink sy en onthou hoe lank gelede sy reeds van al haar ou skool- en studentemaats vervreemd geraak het.

      Sy hoor ’n vrolike gefluit agter die suidelike ringmuur opklink en loop gretig nader, maar bly teleurgesteld staan wanneer sy besef dat sy tog nie lank genoeg is om bo-oor die ringmuur te kyk nie. Op ’n ingewing spring sy teen die muur op, gryp die boonste bakstene vas en trek haarself op.

      “Goeie môre,” groet Jean-Pierre, wat oor die ringmuur kan kyk sonder om op sy tone te staan. “Ek wou jou nog sê ek gaan met jou trou. Reg so, Sanet?”

      3

      Die skok om Jean-Pierre van aangesig tot aangesig op haar nugter maag te ontmoet, laat Sanet byna haar houvas op die boonste ry bakstene verloor, maar sy versterk haar greep en sis: “Jy is simpel!” voordat sy haar voete weer tot op die grond laat sak.

      “Dis moontlik,” beaam Jean-Pierre wat teen die ringmuur uitklim en homself bo-op die muur tuismaak, geensins van stryk gebring deur haar bitsigheid nie. “As my beste vriend my gisteroggend vertel het ek gaan gistermiddag my toekomstige bruid ontmoet, sou ek ook gesê het hy is simpel. Maar dis nie belangrik nie, want intussen het ek jou ontmoet ek nou weet ek dat ek eendag met jou gaan trou.”

      “Eendag?” vra sy nuuskierig.

      Wat weet Jean-Pierre van haar wat sy self nie weet nie? Hoe kan hy