Schalkie van Wyk Keur 9. Schalkie van Wyk

      “Sanet, man!” skree Gerrie hard in haar oor en laat die stuurwiel in haar hande ruk. “Sjoe, maar jy is darem doof! Kan jy nie hoor as ek jou roep en roep nie?”

      Sanet bring haar motor langs die ryvlak van die teerpad tot stilstand en sluit die enjin af.

      “O, kriekies, nou gaan sy ons seker warm klap,” voorspel Peet benoud.

      “Slaan jy aan arme wesies, Sanet?” vra Gerrie met engelagtige onskuld.

      Sanet gluur hom ontsteld aan, Gerhard en Hermien se skokkende dood weer soos ’n rou seerplek in haar. Hoe kan die twee so gevoelloos oor hulle ouers se dood wees? Hulle maak selfs misbruik van die feit dat hulle wees agtergelaat is, want hulle het reeds geleer dat grootmense hulle maklik bejammer.

      Sy wil hulle met haar tong kasty, maar Peet spring haar voor: “Kan ons maar uitklim en ’n bietjie rondhardloop, Sanet? Pappa het altyd stilgehou sodat ons van ons energie ontslae kon raak. Dis ’n mens se energie wat jou so lastig maak, nè, Sanet?” vra hy pleitend.

      Gerhard sou daaraan gedink het dat kinders kan moeg word van ’n lang motorrit, besef sy en voel skuldig oor haar onredelike woede jeens die tweeling. Hulle het nie vir Gerhard of Hermien vergeet nie, maar hulle aanvaar hulle nuwe werklikheid met die eerlikheid wat so eie aan kinders is. As sy net weer ’n kind kon wees en ook haar verdriet kon uitvee …

      “Hardloop net soveel soos julle wil, maar moenie té ver gaan nie. Ons is byna daar en as julle nou van al julle oortollige energie ontslae raak, gedra julle julle dalk stemmiger by oom Lukas. Julle sal onthou dat hy nie meer jonk is nie?” vra sy hoopvol.

      “Jippie! Kom ons hardloop, Gerrie. Ek wed jou ek is eerste by daardie groot boom!” roep Peet en peul by die motordeur langs hom uit.

      “Sies, jy kul! Jy het eerste weggespring!” maak Gerrie beswaar en storm agter Peet aan.

      Arme oom Lukas Grové, dink Sanet en sug. Besef haar groothartige oom watter sorge hy homself op die hals gehaal het met sy aanbod dat hy vir die tweeling ’n heenkome sal gee? Oom Lukas was wel sy lewe lank ’n onderwyser en skoolhoof, maar hy het tien jaar gelede reeds afgetree. Miskien moet sy maar hoop hy is so doof soos ’n kwartel, anders sal hy nooit weer die rustige lewe van ’n oujongkêrel ken nie.

      Sanet vee Peet se rooi, natgeswete gesig en vuil hande met ’n klam doek af en gee ’n glas koejawelsap aan hom.

      “Ons sal nie nou iets eet nie, want eet julle nou weer koekies of toebroodjies, eet julle weer vanaand nie julle kos nie,” sê sy en loop om na Gerrie te gaan soek. “Kom nou, Gerrie. Ek moet eers jou hande en gesig skoon kry voordat ons verder ry. Wil jy nie koeldrank hê nie?” vra sy aan die seuntjie in die motor.

      “Ek kom mos, Sanet,” antwoord Gerrie mompelend en klim vinnig uit die motor.

      Sy vryf sy gesig en hande met die klam doek skoon en kyk hom verras aan wanneer hy nie een keer kapsie maak teen haar gevryf om sy hande skoon te kry nie.

      “Maak ek jou nie seer nie?” vra sy verwonderd.

      “Net ’n bietjie, maar as jy net my ore uitlos, sal ek op my tande byt,” antwoord hy bedees. “Dankie, Sanet,” sê hy hoflik wanneer sy sy koeldrank aan hom gee.

      “Ek hoop julle onthou julle goeie maniere wanneer ons by oom Lukas aankom,” sê Sanet terwyl sy die leë plastiekglase in die piekniekmandjie terugpak en die bagasiebak sluit.

      “Pappa het altyd gesê ’n mens moet net die eerste dag soet wees, net om te wys jy het maniere, maar dan mag jy weer jouself wees,” lig Peet haar ernstig in.

      “Ons gaan van nou af baie soet wees,” sê Gerrie en klim langs Peet in die motor.

      Sanet antwoord nie, skuif agter die stuurwiel in en skakel die motorenjin aan. Sy ry ’n paar kilometer in die stofpad aan en draai dan regs wanneer ’n padwyser aandui dat Bothasrus drie-en-twintig kilometer ver is.

      “Ons is nou-nou daar,” sê sy met ’n gevoel van verligting wat vertroebel word deur ’n onsekerheid oor die toekoms wat daar op haar wag.

      Haar moeder is dood toe sy nog op hoërskool was, maar hulle was altyd baie na aan mekaar, moontlik omdat sy die jongste – ’n laatlammetjie – was. Haar pa was ’n ingenieur wat dikwels rondgereis het en die band tussen hulle was nooit baie sterk nie. Daarom het dit haar nie werklik ontstel toe hy drie jaar ná haar moeder se dood weer getroud is nie. Hy en sy nuwe vrou, tant Monica, woon al die afgelope nege jaar in Peru en tot dusver het hulle nog net een keer – sowat vyf jaar gelede – weer huis toe gekom.

      Sy en haar pa is vreemdelinge vir mekaar, besef sy en sy voel ’n verlies, sonder om te weet wat sy verloor het. Gerhard het altyd gesê haar pa sal permanent terugkeer sodra hy aftree, maar op ses-en-sestig het hy nog nie en met sy laaste besoek het sy die indruk gekry dat hy nie van plan is om sy lewe in die vreemde ooit vaarwel toe te roep nie.

      Sal oom Lukas die leemte kan vul wat haar vader se weggaan in haar lewe gelaat het? Of is hy soos haar pa wat kan glimlag en vriendelik wees sonder om enigiets van homself te gee? tob sy en frons onwillekeurig.

      “Is jy kwaad, Sanet?” vra Gerrie wat haar in die truspieëltjie van haar motor dophou.

      Sy kyk op en glimlag vir sy spieëlbeeld.

      “Nee, ek dink sommer net. Ek hoop ons kom almal goed klaar met oom Lukas,” sê sy en probeer om haar twyfel vir hom te verberg.

      “Ek weet nie so mooi nie,” kom dit onseker van Gerrie terwyl hy sy neusie op en af wikkel en sy mond op ’n plooi trek. “As ’n man nie van katte hou nie, sal hy nie van kinders hou nie. Jy het mos gesê jy moes jou mooi, wit kat weggee omdat oom Lukas nie van katte hou nie.”

      “Hy hou van katte, maar die kathare gee hom hooikoors,” verduidelik Sanet.

      “O …” Gerrie se oë ontmoet hare vinnig in die truspieëltjie, maar dan kyk hy weer weg. “Dan sal ons seker vir ons troeteldiere moet soek wat nie een enkele haar het nie.”

      “Soos ’n skilpad,” stel Peet voor.

      “Of ’n akkedis,” meen Gerrie.

      “Slange kan ook troeteldiere wees, nè, Sanet?” vra Peet onskuldig.

      Sanet wens sy kan omkyk na hom, want as Peet klink asof hy op pad is om in die kerkkoor te sing, weet almal daar kom moeilikheid.

      “Slange is gevaarlike troeteldiere, Peet,” antwoord sy.

      Die tweeling bars uit van die lag, flap op die agterste sitplek rond en skop met hulle bene in die lug om te wys hoe uiters vermaaklik hulle haar antwoord vind.

      “Is dit só snaaks?” vra Sanet vies.

      “Nie regtig nie, Sanet, maar meisiekinders kan sulke dom dinge sê. ’n Ou klein tuinslangetjie is niks gevaarlik nie. As ek ’n ou tuinslangetjie … haai, kyk, ons is klaar op die dorp!” roep Gerrie verras uit en druk sy neus plat teen die motorruit.

      Sanet bring haar motor voor ’n kafee tot stilstand en soek na haar handsak op die sitplek langs haar.

      “Waar is my …?” begin sy, draai om en sien Peet met haar handsak op sy skoot sit. “O, jy het dit. Gee my handsak asseblief aan, Peet. Ek wil vir julle ’n groot bottel koeldrank gaan koop, net ingeval oom Lukas nie koeldrank in die huis het nie.”

      “Ek sal vir ons koeldrank …” bied Gerrie gretig aan, maar Sanet raap haar handsak op en klim uit die motor.

      Sy swaai haar handsak oor haar skouer, loop die trap op na die sifdeur van die kafee en bly staan wanneer ’n lang, donker man dit oopstoot en dan in die deur vassteek, sy oë vasgenael op haar linkerskouer.

      “Sê my, juffrou, weet jy van hom, of is hy ’n ongenooide kuiergas?” vra die man. Hy sien die vraende uitdrukking op haar gesig en verduidelik: “Die molslang,” juis wanneer sy bewus raak van iets kouds en glibberigs wat om haar nek krul.

      2