Kronkelpad. Irma Joubert

na Annabel en dan opskuif, sy sien hoe Annabel haar tussen De Wet en Braam inwurm.

      Die seerkry begin in haar keel opstoot.

      Hulle sing Voortrekkerliedjies, Lettie sing verby die knop in haar keel.

      Oom Jan Kommandant vertel vir hulle van die Voortrekker-Eeufees, van die simboliese Ossewatrek en die fakkelloop.

      Lettie hoor nie wat hy sê nie. Die rook van die vuur brand haar oë, sodat sy moet wegkyk.

      Dit word die aakligste, die ongelukkigste naweek in haar hele lewe. Sy ontdek in haar ’n groen jaloesie wat sy nie ken nie, wat sy nie wil hê nie.

      Want die hele naweek lank tert Annabel agter De Wet aan.

      En die hele naweek lank lyk De Wet soos ’n kat wat room gekry het.

      * * *

      Die laaste kwartaal leer sy harder as ooit, sy lees haar voorgeskrewe boeke weer almal deur, sy begin selfs die koerante lees sodat sy darem kan saampraat as Klara en Annabel gesels oor die politiek.

      Sy begin vergeet van die kamp-naweek.

      Op die laaste dag van die kwartaal kry sy die prys vir die beste leerling in vorm IV. Maar sy word nie aangewys as prefek nie, Christine ook nie. Toe Klara en Annabel opstap verhoog toe, skuif Christine een sitplek op om langs haar te kom sit.

      En toe Klara aangewys word as hoofmeisie, tree De Wet, wat ook op die verhoog is as die vorige jaar se hoofseun, onmiddellik vorentoe, sit sy arm om haar skouers en gee haar net daar, voor die hele skool, haar eerste soen van gelukwensing.

      “O!” sug Christine hier langs haar, “watter ander seun in die hele skool sal sy suster so voor almal soen? Lettie, is hy nie net die wonderlikste mens in die wêreld nie?”

      Lettie knik stil. Maar sy vóél elke woord, en haar hart groei groter as haar lyf, sodat daar nie genoeg plek vir haar asem is nie.

      * * *

      Die Maandag vertrek hulle met die trein na die Eeufeesterrein. Vanaf die Pretoria-stasie neem groot busse die kinders na die kampterrein. “My bene is lam gery, ek staan sommer,” sê Annabel, want daar is meer kinders as sitplekke in die bus. Maar toe twee seuns van Louis Trichardt af opskuif en vir haar plek maak, skuif sy tog tussen hulle in.

      Hoe kry sy dit rég? wonder Lettie.

      En toe hulle hul bagasie tent toe moet dra, tel Annabel nie haar koffer op nie, sy staan en rondkyk. “Ek vind net gou ’n paar sterk manne om ons te help dra.”

      “Ek sal self my koffer dra,” keer Lettie benoud.

      “Nooit gesien nie!” sê Annabel. “Jy sal sien hoe gretig is die galante here om ons te help.”

      En dit is ook so. Annabel draai haar kop effens skuins, haal haar skouers kamma moedeloos op en gee so ’n arme-klein-ek glimlaggie. Drie seuns staan dadelik nader. “Kan ons help?” vra die een vir Annabel.

      Sy kyk totaal verras op. “Regtig? Maar … die koffers is vreeslik swaar!”

      Die een ou tree vorentoe en tel die grootste koffer op. “Og, nee, dis sommer niks,” sê hy.

      “Sjoe,” sê Annabel, “jy moet regtig sterk wees.”

      Die drie seuns val langs Annabel en Lettie in. Annabel loop die hele pad tot by die tent met hulle en skerts en lag, Lettie loop stil en ongemaklik saam.

      Alleen in die tent draai Annabel na haar. “Jy sien, Lettie,” sê sy en gooi haar Voortrekkerhoed argeloos op haar bondel komberse neer, “dis hoe ’n mens met seuns, met mansmense moet werk. Hulle is soos ’n trop boerbokke, as ’n mens hulle net manlik laat voel, eet hulle uit jou hand uit.”

      * * *

      Die volgende dag wag hulle vir meer as twee ure in die bloedige warm son vir die waens wat agtuur al moes gekom het, die kinders raak later kriewelrig.

      “Een het seker ’n pap wiel gekry,” sê een van die seuns.

      “Of iemand het probeer om die wa voor die osse te span,” sê ’n ander.

      “Ag, wel, agteros kom ook mettertyd in die kraal,” sê ’n derde een.

      “Julle is lekker voor-op-die-wa, nè?” speel Annabel saam.

      Toe lag al die seuns en gesels met haar.

      “Die seuns hou altyd van haar,” sê Lettie saggies en probeer ongemerk die sweet van haar neus afvee.

      “Sy’s slim, dis hoekom,” sê Christine.

      Slim is nie genoeg nie, dis by verre nie genoeg nie, weet Lettie. Maar sy sê niks.

      * * *

      Donderdag, 15 Desember is weer ’n warm, warm dag. “Ons gaan vandag na die skyngeveg tussen die twee groepe perde-ruiters kyk,” sê Klara opgewonde. “Boelie en De Wet neem deel, ek dink dit gaan heerlike pret wees.” Boelie is Klara se oudste broer.

      De Wet neem deel, op sy perd. Lettie trek haar asem diep in.

      Ná oggendkos stap hulle teen die Lyttelton-heuwel uit om mooi te kan sien. “Sjoe, ons moes sambrele gebring het, vandag brand ons dood,” sê Lettie. Sy vóél behoorlik hoe rooi die son haar brand.

      “Ag, moenie so ’n ouvrou wees nie, Lettie,” sug Annabel. “ ’n Bietjie son sal jou baie goed doen, jy is reeds so bleek soos ’n witmuis.”

      Die fees waarna sy soveel uitgesien het, word minder en minder lekker.

      Presies halftien kom die bevel: “Storm!”

      Kleingeweervuur begin om hulle knetter. Van oraloor begin die perderuiters tussen bosse en bome deur beweeg, skuil-skuil beweeg hulle vorentoe. Bomme begin ontplof, die geraas is oorverdowend. Hier en daar spring ’n ruiter van sy perd af, probeer sy pad oopskiet.

      Christine se twee hande is teen haar gesiggie vasgedruk. “Sê nou hulle skiet mekaar dood?” vra sy benoud.

      “Ag, hemel, Christine,” sê Annabel ongeduldig, “glo jy nou sowaar hulle gebruik regte koeëls en bomme? Jy sal wragtie ook enige iets glo!”

      Dan sien Lettie hom. Hy lê vooroor op sy perd, sy lang lyf plat teen die perd se lyf vasgedruk, die toom kortgevat in sy twee hande. Hy jaag reg op die vyand af.

      “Daar’s De Wet!” roep Klara skielik opgewonde. “Kyk, dáár op die oopte! Kyk hoe jaag hy!”

      Lettie bly kyk, tot hy agter ’n groepie bome verdwyn.

      Toe blaas sy haar asem stadig uit. Daar kan op hierdie aarde nie ’n meer perfekte man wees nie – daar kan nie.

      En niks wat verder gaan gebeur, geen vertoning of emosionele toespraak of vuurwerke wat verder in hierdie wonderlike dae plaasvind, kan ooit hierdie paar oomblikke oorskadu nie.

      Vroegaand, toe hulle tussen die tente deur na die kampvuur stap, sê Klara: “Weet julle, ek is so trots om ’n Afrikaner te wees.”

      “Ek ook, Klara,” sê Christine. “Ek sal hierdie week nooit vergeet nie.”

      Ek sal hierdie week ook nooit vergeet nie, dink Lettie stil. Want ek is verlief, ek is vreeslik verlief – miskien het ek dalk lief, vir ewig – en dis die wonderlikste gevoel in die wêreld.

      * * *

      “Waar is Annabel?” vra Christine skielik toe hulle langs die vuur sit.

      “O, sy is wel hier êrens,” sê Klara vaag.

      “Moet ons haar nie gaan soek nie?” vra Christine.

      “Nee wat, los haar maar,” sê Klara.

      Iemand begin pensklavier speel, hulle sing: “Die sweep het geklap en die wawiele draai …”

      Lettie se oë soek stadig tussen die mense deur.

      Nou kom die konsertina by. “Aanstap, rooies, die pad is lank en swaar …”