Katryn van die klipdassies. Maretha Maartens

wat elke oggend tussen sewe en agt berge versit terwyl dit stil is in die sentrale administrasiekantoor, in die eetkamerdeur verskyn.

      “Telefoon, Katryn! Dis Mevrou.”

      Mevrou? Mevrou is my ma. Ek het klap-klap na die bekende bult van my selfoon gesoek en besef dat ek dit in die kamer op die bedkassie vergeet het.

      Ma bel nie sommer nie. Dalk was Pa gisternag regtig siek. Die hartkrampe waarvan hy soms gekla het …

      Ek het kantoor toe gehardloop en die gehoorstuk van die glimmende swart lessenaarblad af opgeraap. “Ma?”

      “Hoekom antwoord jy nie jou selfoon nie?” het Ma gevra. “Hoekom moet ek kantoor toe bel om jou in die hande te kry?” Ek kon haar ontsteld hoor hyg; iets vreemds was aan die ander kant van die telefoonlyn aan die gang.

      “Wat is verkeerd?” het ek dringend gevra. Die gekste gedagtes het deur my kop gegaan: indringers, rowers, Pa is ernstig siek, ’n rusie wat handuit geruk het.

      “Ek kry nie vir Pa stil nie.”

      Ek het oopmond gestaan. “Ma kry nie vir Pa stil nie? Wat sê hy dan?”

      “Hy huil en lag, Katryn. Hy … hy is heeltemal emosioneel, hy …”

      “Waaroor?”

      “Dis ’n godsdienstige ding. Hy is totaal oorstuur. Jy moet met hom kom praat.”

      As Ma vir my gesê het Pa ry al sedert dagbreek op die rug van ’n kameel in die roosbeddings rond of hy vernis al die muurlyste van die honderd en twintig jaar oue huis eiehandig, sou ek dit eerder geglo het. Die agtergrondgeluide het my laat verstar.

      “Hoekom huil Pa?”

      “Hy sê Jesus Christus het hom by die naam geroep. Hy sê sy ou lewe is verby, dis sy laaste kans op die aarde, hy … Dis omdat hy besig is om te sink. Hulle kom almal tot bekering as hulle so diep in die sop is.”

      “Ma,” het ek gestamel, “bly net daar. Ek roep vir Brian; ons is nou-nou daar.”

      “Ek kan dit nie meer vát nie, Katryn.” Ma het ’n huilklank in haar stem gehad.

      “Wat kan Ma nie meer vat nie?”

      “Sy onstabiliteit. As dit nie die een ding is nie, is dit iets anders.”

      “Ma … Pa is nie doof nie! Ma staan dan daar by hom – hoor hy nie wat Ma alles kwytraak nie?”

      “Hy hoor niks nie, Katryn. Niks nie. Ek sê mos …” Sy het skielik aan ons reputasie gedink. “Moenie dat die personeel iets agterkom nie.”

      Maar die personeel in die omgewing het lankal iets agtergekom. Cecile het my oor haar swartraambril aangekyk en een wenkbrou net effens gelig.

      “Natuurlik nie, Ma,” het ek paaiend gesê. “Ek kom maak vir Pa ’n lekker koppie tee.” Ek het afgelui en in Cecile se rigting geknik: “Dankie!”

      “Is Meneer siek, Katryn?” het haar stem my agtervolg.

      “Dis net iets kleins,” het ek oor my skouer geroep. “Niks wat ons nie kan hanteer nie.”

      As ek geweet het wat ek sê, het ek eerder my mond gehou.

      4

      “Is jy hier?” wou Brian twee maande later presies op die verkeerde oomblik fluisterend en met vraende oë van my weet.

      Hy en Bert het langs mekaar in die besoekersafdeling van die hof gesit, albei met gejelde hare, albei in sportbaadjies en oopslaanhemde – voëls van eenderse vere, een keer in hulle lewe byna soos broers. Brian se toerygskoene het opvallend geblink. Ek het dit vroeër die oggend op die trappe buite die hof reeds opgemerk.

      Bert se seilskoene het ’n klankie gehad. Buite die hofgebou kom jy dit nie agter nie; in die hofsaal tref dit jou soos ’n formalienlek in ’n hospitaal. Bert was aangesê om vir hom ’n ordentlike langbroek, hemp en baadjie te gaan koop, maar hy het bly uitstel. Die klere aan sy lyf het hy toe uiteindelik by Brian geleen. Omdat sy voete soveel groter as Brian s’n is, het die metamorfose egter by sy kouslose enkels geëindig. Bert glo nie aan kouse nie.

      As die aanleidende faktor nie ’n morsige hofsaak was nie, sou die verbasende voorkoms van my broer in geleende vere my veel meer geamuseer het. Op Müllerhof dra Bert alles wat niemand verwag nie: groen kniebroeke met groot geel sonneblommotiewe, Madibahemde, jeans wat met skeure en stopsels van die fabriek af kom, oorgroot plakkies wat hy slip-slops noem, leerarmbande en truie met motgate daarin.

      Brian het my nie te veel dinktyd gegun nie. Hy het sy duim en middelvinger vinnig en met ’n syagtige klank teen mekaar geskuur, asof hy my met fluistervingers uit ’n doolhof wou terugroep. Hierso, Katryn, hierso. Ek soek jou hiér.

      Hier. Wat Brian eintlik wou weet, was waarom niks in my na hom uitgereik het nie. Waarom ek juis op die dag waarop Pa deur die staatsaanklaer onder kruisverhoor geneem sou word, emosioneel so ver van hom af was.

      As iemand ’n paar weke tevore vir my gesê het dat ek met soveel verwondering in ’n vol hofsaal na Pa se agterkop sou sit en staar, sou ek gesê het dis onmoontlik. “Verwondering” was nie die soort woord wat ek gebruik het om enige faset van my en Pa se verhouding te beskryf nie. “Radeloosheid” sou tot kort tevore ’n meer beskrywende woord gewees het.

      Ek en Pa was min of meer lewenslank radeloos met mekaar gewees. Jare lank het ek ’n flentertjie verlange om as pa kontak met my te maak by hom gesoek, die vermoë om vibes aan te voel. Hy kon nie. Ek het soms op die sakekanaal ingeskakel wanneer hy op televisie verskyn het en dan na hom en die onderhoudvoerder gesit en staar asof ek twee vreemdelinge se gesprek probeer volg. Selfs sy naam het vir my onbekend geklink: “By ons in die ateljee het ons vir Eggert Müller, Sakeman van die Jaar, internasionaal bekend en ’n baanbreker op vele terreine. Sy en sy sakevennoot-eggenote se filosofie ten opsigte van belegging in die milieu waarin hulle personeel werk en ontspan, maak nou al etlike jare opslae in die sakewêreld …”

      Eggert, het ek soms gedink terwyl ek so na my pa se lewendige gesigsuitdrukking en energieke handgebare op die televisieskerm sit en staar. Ander mense, buitemense, ken hom, ek nie. Tog is hy my pa. Eggert Müller, my suksesvolle, onbereikbare baanbrekerpa.

      Pa was sekerlik ook maar radeloos met my. Toe ek jonger was, wou ek hê hy moes die eerste sprokiesprins in my lewe wees. Slaag hy nie daarin nie, het ek hom woedend daaroor verwyt. Toe ek uiteindelik die onmoontlike eis laat vaar het en net ’n pa wou gehad het met wie ek so een keer in twee weke miskien ’n kwartier lank sonder onderbrekings kon praat, het hy sy rug op ons gedraai om sy eie geheime speletjies met LeanRLeanest se soetlief van ’n skakelbeampte te gaan speel.

      “Katryn?” Weer die vingergeskuur, weer die wrywingsklank van vel teen vel.

      Ek het my vererg. Kyk daar, het ek vir Brian beduie. Daar lê my pa die eed af: die waarheid, die volle waarheid en niks anders as die waarheid nie, so help my God. Kyk hoe lyk hy vandag: van die image wat hy soos klere aangetrek het vir openbare optredes is daar niks oor nie. Jy weet hoe dit die afgelope paar weke met hom gaan; jy weet wat tans agter toe deure op Müllerhof aangaan.

      As Pa se sogenaamde bekering eg is, as sulke bekerings nie by die mens nie maar by God begin, het die God by wie Pa nou tuisgekom het dit nie juis makliker vir Pa gemaak nie. Ma is onoortuigbaar; sy draai haar rug op Pa wanneer hy iets uit die Bybel vir haar wil voorlees. Elke joernalis by elke koerant in die land moet ’n fanatieke agnostikus of ateïs wees. Hulle penne is almal in gif gedoop.

      Kyk hoe alleen staan my pa daar, Brian. As jy issues het, laat ons hulle vanaand in die woonstel op Müllerhof uitsorteer.

      Ouma het haar kop in ons rigting gedraai. As daar iets soos ’n toekenning vir die bes geklede vrou in die hof bestaan, is Ouma die eerste aanspraakmaker op die titel, het ek gedink. Beenwit hare in ’n perfekte bollatjie met ’n elegante haarnetjie daarom vasgetrek; stringetjie pêrels om die nek; pienk tweestuk met wye moue en klein knopies; perlemoenkleurige skoene met strikkies; handsak en handskoene. Die koningin van Engeland sou haar ’n lady genoem het.