Iemand soos jy. Schalkie van Wyk

wenkbroue dop en vra onbegrypend: “Wat makeer, jong? Vanmiddag was jy ’n opperste snip, maar op hierdie oomblik lyk jy soos ’n hartseer kind wat haar ma verloor het.”

      “Dis andersom: sy het mý aspris verloor,” verduidelik Elzeri.

      Sy besef dat dít die rede is vir haar onverklaarbare hartseer. Sy het ter wille van haar oupa voorgegee dat haar ma se hartelose optrede haar nie raak nie, maar dit was selfbedrog. Die wete dat sy ’n eie ma het, maar dat haar ma haar soos ’n ou skoen kon wegsmyt, is ’n groter hartseer as selfs haar geliefde ouma Beth se dood.

      “Sê jy jou ma het jou aspris verloor?” vra Arendt terwyl hy lepels vol suiker in ’n glas water gooi en dit roer.

      “Ja. Sy het my weggesmyt en my ouma …” ’n Harde hik verhoed dat sy haar sin kan voltooi en sy staar Arendt met verwytende oë aan.

      “Gaaf! Jy kan nie terselfdertyd hik en huil nie. Drink nou die suikerwater sodat jy kan ophou hik,” beveel Arendt en druk die glas in haar hand.

      Elzeri drink die suikerwater, was die glas onder die kraan en sit dit op die droograk neer. Sy talm voor die wasbak, ineens selfbewus oor haar onverwagte tranebui in Arendt se teenwoordigheid.

      Sy ken talle mans, en een en almal behandel haar met hoflikheid – almal behalwe Arendt. Hy probéér nie eens om hoflik teenoor haar op te tree nie. Selfs toe sy so bitterlik gehuil het, was hy geensins simpatiek nie. Hy bekommer hom meer oor Sonette se skoon kombuisvloer as oor haar hartseer, dink sy gekrenk en voel ergernis in haar binneste opvlam.

      “Dankie vir die suikerwater, Arendt. Aangesien jy hier kuier, sal ek liewer môre weer ’n draai kom maak,” sê sy styf.

      Sy stap na waar hy teen die deurkosyn aanleun en haar met ’n skeptiese uitdrukking op sy gesig betrag. Sy kyk misnoeg op na hom, maar hy ignoreer haar ergernis en vee met sy wysvinger onder haar linkeroog.

      “Traannat wange, rooigehuilde oë en ’n rooier neus. Nee, meisiemens, jy kan dit nie aan jou bejaarde oupa Gideon doen nie. Of gaan jy ’n klikbek wees en hom vertel ek het jou in die donker gegryp en jou laat huil?” vra hy beskuldigend.

      “Moenie jouself vlei nie, Arendt. Goed, ek het my lam geskrik, maar jy is beslis nie die oorsaak van my trane nie,” antwoord sy geraak.

      Sy uitdrukking word sober. Sy ligbruin oë boor speurend in hare asof hy die waarheid daar soek. “Het jy bedoel wat jy gesê het, Elzeri? Het iemand jou vertel jou ma het jou weggesmyt?”

      “Hoe anders?” vra sy driftig.

      Sy merk sy ongemak en sug moedeloos. “Ek het klaar gehuil, en nou slaan ek katkloue uit omdat ek verward is. Ek is jammer, Arendt. Ek het gehoop ek kon my hart teenoor Sonette uitpraat, maar jy kuier by haar en … en …”

      “En jy dink ’n man kan nie ook luister en verstaan nie?” vra hy, die glans van ’n glimlag in sy oë.

      “Jy is nie my vriend nie,” maak sy halfhartig kapsie. Sy is nie gretig om terug te keer na die eensaamheid van haar slaapkamer om oor haar onbekende ma te tob nie.

      “Dis nog beter, want vreemdelinge is die beste vertrouelinge. Jy praat vanaand met my, en môre kan jy jou verbeel jy het met ’n onpersoonlike bank in ’n park gesels, want ek is net ’n vreemdeling,” sê hy.

      Hy neem haar liggies aan die boarm en loop saam met haar na die rusbank in die sitkamer. Hy skakel ’n staanlamp aan en trek haar saam met hom op die lang rusbank neer. “Sit gemaklik en vertel my van jou hartelose ma. Toe, ek hou ook van stories, al is my naam nie Sonette nie.”

      Elzeri skop haar sandale uit en swaai haar bene tot op die bank, haar rug gestut teen die armleuning. Sy kyk na Arendt wat gemaklik terugleun teen die rugleuning, sy bene lank uitgestrek voor hom, sy kop in ’n luisterende houding.

      “Dit was al halfnege. Waar is Sonette?” vra sy agterdogtig.

      Hy kreun moedeloos. “Sy werk nagdiens om een van haar kollegas uit te help. Ek is jammer ek het jou nie eerder gesê nie, maar ek het jou oupa gebel. Hy het my vertel jy is op pad hierheen, daarom kon ek my wraak haarfyn beplan. Gaan jy nou met my rusie maak omdat ek jou laat skrik het, of gaan jy my van jou hartelose ma vertel?”

      “Ek het jou klaar van my ma vertel: sy het my weggesmyt,” antwoord Elzeri met onoortuigende onverskilligheid.

      “Is dit ál wat jou oupa Gideon jou vertel het? Het hy sommerso uit die bloute gesê jou ma het jou weggesmyt?” vra Arendt ongelowig.

      “Ja. Nee. Ons het oor Sonette en my kuiertjie op Oggendglorie gepraat.”

      “Uitstekend! Jy sal van ons kontrei hou,” kom dit ingenome van Arendt.

      Sy kyk hom onvergenoeg aan. “Jy het vir my gejok. Jy het gesê jy is ’n bouer, maar ek sal wed jy is ’n skaapboer, nes Sonette se oupa. En as jou plaas naby Oggendglorie is … Jy het gesê jy is ’n vreemdeling, maar as jy gereeld by Sonette kom kuier …”

      “Ek beloof jou plegtig: ek sal nie by Sonette kuier nie, daarom kan jy aan my dink as ’n vreemdeling. Ek boer soms, ja, maar as dit nodig is, bou ek ’n skuur of ’n muur of wat ook al op die plaas. Of glo jy ’n skaapboer loop van sonop tot sononder met ’n lang haakstok agter sy trop skape aan, slim meisie?” vra hy koggelend.

      “Nee … seker nie. Ken jy Sonette se oupa en ouma?” vra sy teësinnig.

      “Ja. Moet ek nou beloof om nie by oom Herman en tant Sannie van Breda te gaan kuier terwyl jy op Oggendglorie is nie?” vra hy onthuts.

      “Moenie laf wees nie! Oupa Gideon sê Oggendglorie is ’n groot plaas. Ek kan altyd gaan stap as jy kom kuier.”

      “Dit pas my, snip! Maar om voor te begin: jy en jou oupa Gideon het oor jou vakansie saam met Sonette op Oggendglorie gepraat. Wat nog?”

      “My oupa het gesê ons moet praat voordat hy my toelaat om op Oggendglorie te kuier en ek die waarheid oor my ma uit vreemde mense se monde hoor,” antwoord Elzeri mymerend. Sy kyk Arendt skerp aan. “Het my oupa bedoel oom Herman en tant Sannie van Breda ken my ma?”

      “Al die mense van ons kontrei ken haar, want sy het jare lank op een van die plase gewoon,” antwoord hy gelykmatig.

      “En Sonette? Ken sy ook my ma?” adem Elzeri ontsteld.

      Arendt skuif nader aan haar, neem albei haar hande in syne en sê nadruklik: “Jy het drie keuses, Elzeri. Jy kan glo Sonette is ’n verraderlike bedrieër en haar voortaan haat, of jy kan in trane uitbars omdat Sonette so ’n belangrike waarheid teenoor jou verswyg het. Jou derde keuse is om my te vra waarom Sonette jou nooit vertel het dat sy jou ma ken nie.”

      “Hoekom het sy my nie vertel nie, Arendt?”

      Elzeri voel die spanning in die groot hande wat hare styf vashou. Sy sien ’n spiertjie in sy linkerwang spring en besef dat dit vir hom moeilik is om haar vrae te beantwoord. Arendt wil nie by haar probleme betrokke wees nie, daarom lyk hy altyd so stroef en afsydig, besef sy. Sy wens sy kan ’n einde aan hulle gesprek maak.

      “Omdat jou ouma Beth aan Sonette gesê het jy glo jou ma is dood, Elzeri. Sonette was ontsteld, maar jou ouma het beloof om jou die waarheid te vertel wanneer jy jou studie voltooi het. Verkwalik jy Sonette oor haar stilswye?” vra hy, sy stemtoon ingehoue.

      “Natuurlik nie. Ouma Beth het Sonette aan my voorgestel, en sy het haar altyd soos ’n eie kleindogter behandel. Ek en Sonette het saam gehuil en mekaar getroos toe my ouma dood is. Nee, ek is nie kwaad vir enigiemand nie. Ek wens net ek het geweet waarom my ma my nie wou gehad het nie. Weet jy, Arendt?”

      “Ek twyfel of jou ma so ’n persoonlike saak met Sonette of selfs haar beste vriendin sal bespreek,” antwoord hy, sy uitdrukking geslote.

      Hy merk haar teleurstelling, druk haar hande bemoedigend en vervolg paaiend: “’n Vrou soos jou ma sou nie ligtelik van haar kind afstand gedoen het nie, Elzeri.”

      “Was sy te sieklik om my te versorg?” pleit sy om ’n aanvaarbare