Voorskrif vir die hart. Kristel Loots

      Die wagkamer sit kant en wal vol siekes, sy weet. En die enigste ander dokter het ’n omie gaan sien wat van die dak afgeduiwel het. Maar jammer vir hulle, sy’s nog nie aan diens nie en sy sien ook nie kans om nou al na allerhande kwale te luister nie. Daarvoor is sy self te verniel ná alles wat haar hierheen gedryf het en die lang rit wat sy alleen moes aflê. Die siekes van Arendsnes moet vandag maar net geduldig op hul arrogante dokter met sy sielvolle, diepdonkere oë wag.

      Sy laat gly haar vingers oor die stofbedekte boeke in die boekrak teen die agterste muur. Vismotgevrete mediese werke uit die jaar toet. Wat in daardie verouderde studies oor die menslike liggaam en sy werkinge verkondig word, is heel moontlik intussen al verkeerd bewys. Wie ook al voorheen hier die inwoners van Arendsnes gesond probeer dokter het, was nie op hoogte van die nuutste ontwikkelings op mediese gebied nie. Het dalk nog ’n goeie dosis kasterolie aanbeveel vir maagkwale.

      Sy blaai deur ’n paar van die boeke voordat sy dit sugtend terugplaas. Met die omdraai stamp sy teen die ratelende plastiekgeraamte wat haar die creeps sou gee as sy ’n pasiënt moes wees. Sy gaan sit moeg op die stoel agter die lessenaar en laat sak haar kop op haar arms.

      Skielik is daar ’n geskarrel by ontvangs en hoor sy ’n kakofonie van hoogs ontstelde stemme.

      “Maar ek sê mos vir oom,” hoor sy Hermien se skril stemmetjie. “Dokter is nie hier nie, hy’s uitgeroep na oom Jan Botha toe. Hy’t van die leer afgeval.”

      “Ek gee nie om of Jan Botha sy nek gebreek het nie, my vrou het hulp nodig!” protesteer ’n basstem wat die dooies sou wek. “Kyk hoe lyk sy. Daar’s groot fout met haar, sê ek vir jou!”

      Zoely wil weghardloop. Sy lyk en voel soos ’n vloerlap in haar jeans en verkreukelde T-hempie wat skaars tot by haar middel strek. Allesbehalwe na ’n dokter wat vertroue sal inboesem tydens ’n noodsituasie. Maar soms het ’n mens geen keuse nie, veral nie ’n dokter nie.

      Sy stoot haar vingers deur haar hare voor sy by die deur uitstap. “Hermien?” vra sy. “Kan ek help?”

      Dan sien sy die gesette vrou wat hygend na asem voor die toonbank staan. Haar blougrys velkleur dui op ’n suurstoftekort, merk Zoely dadelik op.

      “Mevrou?” Sy aarsel, onthou dan dat sy op die platteland is. “Tannie? Voel tannie oukei?”

      “Nee! Sy’s g’n oukei nie. Julle kan mos sien,” antwoord die oom met die Goliatskouers wat langs haar staan.

      Dis waar wat hulle sê, besef Zoely. As ’n man en vrou lank genoeg met mekaar getroud is, begin hulle na mekaar lyk. Hierdie oom en tannie kan vir ’n tweeling aangesien word. Twee potsierlike potjierolle, ewe lank, ewe rond, die gesigte volmane, die voete in die uitgetrapte pantoffels soos mosbolletjies uitgerys.

      Dis seker wat dokter Vincenzo bedoel het met sekere uitdagings wat saam met die pos kom, dink sy. Arendsnes is heel moontlik ’n aftreedorpie waar die pensioenarisse een na die ander op daaglikse basis twee-twee op ’n slag in hul spore omkap. Want as sy moet raai, is hierdie hygende vrou nie ver van omkap nie.

      Sy tree haastig nader en neem die vrou aan die arm. “Kom sit,” nooi sy en lei haar tot by die naaste stoel. Sy voel dadelik die vrou se pols. Dis hopeloos te vinnig. Ook is haar vel klammerig, en haar asem jaag.

      “Sy voel al heeldag nie lekker nie,” kerm die oom, sy stem dik van bekommernis. “Ons het maar gedink dis iets wat sy geëet het, maar dit wil nie beter word nie.”

      Zoely voel nie so kalm soos sy behoort te wees nie. Sy weet nie watter instrumente in dokter Vincenzo se spreekkamer is nie, maar in die spreekkamer wat aan háár toegesê is, het sy niks gesien wat sy kan gebruik nie. Sy’t jare laas met ’n noodgeval soos hierdie te doen gehad. In die stad word mense direk hospitaal toe geneem wanneer ’n beroerte- of hartaanval dreig. Dawid was eintlik nie so ver verkeerd nie: sy hét nie veel meer by haar praktyk gedoen as om mangelontsteking te dokter en salfies vir seerplekke en vlooibyte voor te skryf nie.

      “Dis tannie Nolte,” help Hermien, wat ook nou naderstaan. “Sy bak die lekkerste koeksisters in die dorp.”

      En sy en die oom eet heel moontlik die meeste daarvan self, dink Zoely toe sy sien hoe die tannie uit haar klere bars.

      “Het tannie enige pyn?” vra sy.

      Die vrou knik. “My arm,” beduie sy. “’n Vreemde gevoel in my borskas. Asof iemand ’n groot klip op my bors gerol het en my arm … dis seer. En ek is so moeg, nursie, doodmoeg.”

      “Dis nie ’n nursie nie, tannie,” giggel Hermien. “Dis die nuwe dokter – dis dokter Du Toit.”

      “’n Dokter?” sê die oom verontwaardig. “As sy ’n dokter is, is ek Superman!”

      Zoely wil haarself verdedig, maar besluit daarteen. Wat nou van belang is, is dat mevrou Nolte nie verder ontstel word nie.

      “Kan tannie deurstap spreekkamer toe?” vra sy so kalm as moontlik.

      “Ek kan probeer,” hyg die vrou.

      “Kom help my,” vra Zoely vir Hermien. “Ons moet die tante in dokter Vincenzo se spreekkamer kry.”

      “Dokter Vincenzo se spreekkamer?” Hermien se oë is groot.

      “Dis reg, ja. Hopelik is alles wat ons nodig het daar.”

      “Ek weet darem nie, Dokter. Dokter Vincenzo is baie heilig op sy goed.”

      “Dit kan nie anders nie, Hermien. Kom!” sê Zoely.

      Maar Hermien huiwer nog. “Solank Dokter net nie vir mý voorstoot as dokter Vincenzo hier aankom nie.”

      Zoely vererg haar. Dis duidelik wie se woord wet is hier rond.

      “Ek sal jou nie voorstoot nie, Hermien,” sis sy. “Ek is heeltemal mans genoeg vir dokter Vincenzo as hy klagtes het.”

      Hermien giggel. “Dis ook weer waar. So het ons mos gesien.”

      Dis nie die persepsie wat Zoely wou skep nie – dat sy ’n feeks is wat mans vir brekfis opeet – maar daar’s nie nou tyd om dit reg te stel nie.

      “Kom, oom,” vra sy. “Kom help ons asseblief.”

      “Ek … kan sélf loop,” keer die tante.

      Maar haar bene vou onder haar en tussen Zoely en die oom en Hermien en selfs ’n paar van die ander pasiënte wat naderstaan om te help, moet hulle haar feitlik spreekkamer toe sleep.

      Zoely stuur dadelik die nuuskieriges uit en maak die deur toe. Dis net Hermien en die oom wat saam met haar en die pasiënt in die spreekkamer agterbly. Sy kyk om haar rond. Ja, sy kon dit dink. Hier blink alles, nie ’n dingetjie uit sy plek nie. As sy moet raai, is die modernste apparaat vir noodbehandeling hier beskikbaar.

      Dankie, dokter Vincenzo, dink sy in sy afwesigheid. Jou spreekkamer red my vandag van ’n groot verleentheid.

      Sy neem dadelik die vrou se bloeddruk. Soos sy verwag het, is dit hemelhoog. Toe eensklaps roep mevrou Nolte uit, gryp na haar bors en sak inmekaar.

      Wat Zoely gevrees het, het gebeur. Sy hoef nie eens die pasiënt se karotispols in haar nek te voel nie – sover haar kennis en ondervinding strek, is dit inderdaad ’n hartarres wat hier voor haar oë afspeel.

      Die oom kreun asof dit hý is wat pyn verduur. Zoely wil hom uitstuur, maar sy’s bang om dit te doen. Sy weet teen hierdie tyd dat gesinslede graag wil bystaan wanneer so iets gebeur. Soms is dit die enigste tyd wat hulle gegun word om afskeid te neem.

      “Oom,” vra sy en hou haar stem so kalm as moontlik, “help my om die tannie op die mat te laat lê.”

      “Maar sal sy nie koud kry nie? My ouvrou lê nooit op die mat nie.”

      Dis nie nou ter sake nie, maar Zoely besef dat hy in ’n toestand van skok is en nie noodwendig rasioneel sal optree nie.

      “Toemaar, oom, die mat is lekker sag.” Sy lig in mevrou Nolte se oë.