Terapia schematów w zaburzeniu osobowości typu borderline. Arnoud Arntz

w w zaburzeniu osobowości typu borderline

      Tytuł oryginału: Schema therapy for borderline personality disorder

      English translation © 2009 John Wiley & Sons Ltd.

      All Rights Reserved. Authorised translation from the English language edition published by John Wiley & Sons Limited. Responsibility for the accuracy of the translation rests solely with Gdanskie Wydawnictwo Psychologiczne sp. z o.o. and is not the responsibility of John Wiley & Sons Limited. No part of this book may be reproduced in any form without the written permission of the original copyright holder, John Wiley & Sons Limited.

      Copyright © for the Polish edition by Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne sp. z o.o., Sopot 2013.

      Wszystkie prawa zastrzeżone. Książka ani żadna jej część nie może być przedrukowywana ani w żaden sposób reprodukowana lub odczytywana w środkach masowego przekazu bez pisemnej zgody Gdańskiego Wydawnictwa Psychologicznego.

      Wydanie pierwsze w języku polskim 2015 rok

      Przekład: Agnieszka Pałynyczko-Ćwiklińska

      Redaktor prowadzący: Patrycja Pacyniak

      Redakcja merytoryczna: dr Monika Szaniawska, dr Artur Kołakowski

      Redakcja polonistyczna: Grażyna Kompowska

      Korekta: zespół

      Skład: Mirosław Tojza

      Projekt okładki: Monika Pollak

      Zdjęcie na okładce: © Getty Images

      ISBN 978-83-7489-656-6

      Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne sp. z o.o.

      ul. J. Bema 4/1a, 81–753 Sopot

      e-mail: [email protected]

      www.gwp.pl

      www.wydawnictwogwp.pl

      Skład wersji elektronicznej: Tomasz Szymański

      konwersja.virtualo.pl

      O autorach

      Arnoud Arntz jest profesorem psychologii klinicznej i psychopatologii eksperymentalnej na Uniwersytecie Maastricht w Holandii. Pełni funkcję dyrektora naukowego uniwersyteckiego Instytutu Badawczego Psychopatologii Eksperymentalnej, a także dyrektora Programu Studiów Doktoranckich z Psychologii Klinicznej w południowej części kraju. Jako psychoterapeuta związany jest z Ośrodkiem Zdrowia Psychicznego w Maastricht (Community Mental Health Centre). Pod jego kierunkiem przeprowadzono w Holandii wieloośrodkowe badanie porównujące terapię schematów z psychoterapią skoncentrowaną na przeniesieniu. Zaburzenie osobowości typu borderline jest jednym z głównych zainteresowań badawczych Arntza.

      Hannie van Genderen jest psychologiem klinicznym, psychoterapeutką i superwizorem, członkiem Holenderskiego Towarzystwa Terapii Behawioralnej i Poznawczej. Pracuje jako psychoterapeutka w Ośrodku Zdrowia Psychicznego w Maastricht (Community Mental Health Centre). Od ponad dwudziestu lat zajmuje się leczeniem zaburzeń osobowości oraz prowadzi zajęcia z terapii poznawczo-behawioralnej dla doktorantów. Opracowała specjalistyczne kursy z zakresu terapii schematów w leczeniu zaburzenia osobowości typu borderline i innych zaburzeń osobowości.

      Przedmowa

      Terapia schematów jest nowym, integracyjnym podejściem psychoterapeutycznym, opartym na modelach poznawczych. Stanowi skuteczną metodę leczenia zaburzenia osobowości typu borderline. W przeprowadzonym w Holandii wieloośrodkowym badaniu wykazano, że zastosowanie terapii schematów doprowadziło do wyleczenia tego zaburzenia u około połowy badanych pacjentów, a dwie trzecie ogólnej liczby uczestników badania odczuły znaczącą poprawę stanu zdrowia (Giesen-Bloo i in., 2006). Pod względem liczby przypadków powrotu do zdrowia skuteczność terapii schematów była przeszło dwukrotnie większa niż skuteczność terapii psychodynamicznej.

      Książka ta stanowi praktyczny przewodnik dla terapeutów, z którego dowiedzą się, jak prowadzić terapię schematów z pacjentami cierpiącymi na zaburzenie osobowości typu borderline. Opierając się na modelu trybów schematów autorstwa Jeffreya E. Younga, na jego terapii schematów, a także na zdobyczach terapii poznawczej i metodach doświadczeniowych Aarona T. Becka i Arnouda Arntza, autorzy przedstawiają model pojęciowy zaburzenia osobowości typu borderline, model leczenia tego zaburzenia oraz liczne metody i techniki przydatne w terapii pacjentów; przy czym terapia ta nie odnosi się wyłącznie do problemów powiązanych z kryteriami zaburzenia osobowości typu borderline według definicji DSM. Koncentruje się ona także na patologicznych cechach osobowości leżących u podstaw takich objawów, jak: problemy z budowaniem bliskich relacji, karzące sumienie czy niewłaściwie przepracowane traumy z dzieciństwa. Z badań wynika, że funkcjonowanie pacjentów poprawia się we wszystkich wymienionych sferach, również na poziomie automatycznego przetwarzania informacji.

      Autorzy porównują swoją terapię do symultanicznej gry w szachy rozgrywanej „na ślepo” na flipperze, by w ten obrazowy sposób zilustrować fakt, że terapeuta musi być w pełni świadomy całego zbioru szybko zmieniających się czynników istotnych z punktu widzenia problemów pacjenta, a jednocześnie musi się do nich wszystkich odnosić. Leczenie zaburzenia osobowości typu borderline jest skomplikowane, ale wielu terapeutów może opanować tę technikę. Doświadczeni, wytrwali terapeuci znajdą w zawartych w książce praktycznych wyjaśnieniach i przykładach wsparcie i zachętę do dalszej pracy. Jeśli chodzi o relację terapeutyczną z pacjentami, najważniejszym pojęciem jest „ograniczone powtórne rodzicielstwo”, które stanowi podstawę pełnej ciepła relacji opartej na współpracy. Dobra relacja terapeutyczna to jednak nie wszystko. Dlatego czytelnik znajdzie w książce opis wielu metod i technik doświadczeniowych, interpersonalnych, poznawczych i behawioralnych, specjalnie dostosowanych do terapii pacjentów z zaburzeniem osobowości typu borderline. Pozna też szczególne metody pracy wykorzystywane w leczeniu bardzo trudnych przypadków i otrzyma pomoc w rozwiązywaniu problemów, jakie mogą się pojawiać w terapii pacjentów z zaburzeniem borderline.

      Dokument chroniony elektronicznym znakiem wodnym

      20% rabatu na kolejne zakupy na litres.pl z kodem RABAT20

      Podziękowania

      Praca nad książką i liczne obowiązki zawodowe w Ośrodku Zdrowia Psychicznego w Maastricht pochłaniały wiele czasu, który udało mi się jednak znaleźć dzięki bezwarunkowemu wsparciu mojego męża Leo Scheffera. Nie tylko przejął on większość obowiązków domowych, ale też pomagał mi czytać i przepisywać teksty. Dziękuję moim dzieciom Sachy i Zoë za cierpliwość, bo przez cały ten czas wiele razy słyszały ode mnie „Nie teraz”.

      Nauczyłam się leczyć pacjentów z zaburzeniami osobowości dzięki licznym szkoleniom, które organizował Arnoud Arntz, zapraszając między innymi Tima Becka, Cory’ego Newmana, Jeffreya Younga, Christine Padesky i Kathleen Mooney. Szczególnie dużo nauczyłam się jednak od samego Arnouda, patrząc na jego entuzjazm i nieustępliwość, gdy ciągle odkrywał nowe sposoby leczenia pacjentów z zaburzeniami „nieuleczalnymi”, takimi jak zaburzenie osobowości typu borderline.

      Chciałabym podziękować kolegom z Ośrodka Zdrowia Psychicznego RIAGG w Maastricht, zwłaszcza Arnoudowi Arntzowi, Tonny’emu van Gisbergenowi i Wiesette Krol z grupy superwizji koleżeńskiej dotyczącej terapii pacjentów z zaburzeniami osobowości borderline – za ich współpracę i wsparcie, gdy uczyłam się prowadzenia terapii z takimi pacjentami. Składam podziękowania Marjon Nadort za lata wspólnej pracy. Większość kursów i szkoleń prowadziłam razem z nią. We dwójkę zawsze udawało nam się znaleźć lepsze sposoby na zapoznanie kolegów z terapią schematów.

      Mam też dług wdzięczności wobec koleżanek: Monique Wijers, Monique Auerbach,