Nauka Holenderskiego przez Literaturę: Analiza i Tłumaczenie 'Max Havelaar' z Klasyki Niderlandzkiej. Nikita Shcheholevatyi

betrekking in de schaal legden by den invloed dien zy aan hun geboorte ontleenden, en hieruit schynt later, vooral toen men aan de erfelykheid dezer betrekkingen was gewoon geraakt, de voorrang ontstaan te zyn, dien deze titels hadden boven dien van baron. (Okoliczność, że hrabiowie i książęta zazwyczaj byli wybierani spośród baronów, spowodowała, że przywiązywali oni wagę do swoich stanowisk zgodnie z wpływem, jaki wynikał z ich urodzenia, i z tego wynika, że później, zwłaszcza gdy przyzwyczajono się do dziedziczności tych stanowisk, powstała przewaga tych tytułów nad tytułem barona; omstandigheid – okoliczność, graven en hertogen gewoonlyk uit de baronnen werden gekozen – hrabiowie i książęta zazwyczaj byli wybierani spośród baronów, gewicht hunner betrekking in de schaal legden – przywiązywali wagę do swoich stanowisk, invloed dien zy aan hun geboorte ontleenden – wpływ wynikający z ich urodzenia, erfelykheid dezer betrekkingen – dziedziczność tych stanowisk, voorrang ontstaan te zyn – powstała przewaga, boven dien van baron – nad tytułem barona).

      Nog heden-ten-dage zou menige vryheerlyke familie – zonder keizerlyk of koninklyk patent, dat is een zoodanige familie, die haren adel afleidt van het ontstaan des lands, die altyd van adel was omdat ze van adel was – autochthoon – een verheffing tot den gravenstand, als derogeerend afwyzen. (Nawet dzisiaj wiele rodzin wolnych panów – bez patentu cesarskiego lub królewskiego, tj. takich rodzin, które wywodzą swoje szlachectwo od początków kraju, które zawsze były szlachetne, ponieważ były szlachetne – autochtoniczne – odrzuciłoby nadanie tytułu hrabiowskiego jako poniżające; heden-ten-dage – dzisiaj, vryheerlyke familie – rodziny wolnych panów, keizerlyk of koninklyk patent – patent cesarski lub królewski, afleidt van het ontstaan des lands – wywodzi swoje szlachectwo od początków kraju, **altyd van adel was omdat ze van adel was** – zawsze były szlachetne, ponieważ były szlachetne, autochthoon – autochtoniczne, verheffing tot den gravenstand – nadanie tytułu hrabiowskiego, derogeerend afwyzen – odrzuciłoby jako poniżające).

      Er zyn voorbeelden van. (Są na to przykłady; voorbeelden – przykłady).

      De personen die met het bestuur van zoodanig graafschap belast waren, trachtten natuurlyk van den Keizer te verkrygen dat hun zoons, of, by-gebreke daarvan, andere bloedverwanten, hen in hun betrekking zouden opvolgen. (Osoby obarczone zarządzaniem takim hrabstwem naturalnie starały się uzyskać od cesarza zgodę, aby ich synowie lub, w ich braku, inni krewni, zastąpili ich na tym stanowisku; bestuur van zoodanig graafschap belast – zarządzanie takim hrabstwem, natuurlyk trachtten – naturalnie starały się, den Keizer te verkrygen – uzyskać od cesarza, zoons of andere bloedverwanten – synowie lub inni krewni, hen in hun betrekking zouden opvolgen – zastąpili ich na tym stanowisku).

      Dit geschiedde dan ook gewoonlyk, schoon ik niet geloof dat ooit het recht op deze opvolging organisch is erkend geworden, althans wat deze beambten in de Nederlanden aangaat, by-voorbeeld, de graven van Holland, Zeeland, Henegouwen of Vlaanderen, de hertogen van Brabant, Gelderland, enz. (To działo się zwykle, chociaż nie wierzę, że kiedykolwiek prawo do tej sukcesji zostało organicznie uznane, przynajmniej jeśli chodzi o tych urzędników w Niderlandach, na przykład hrabiów Holandii, Zelandii, Hainaut czy Flandrii, książąt Brabancji, Geldrii itp.; geschiedde – działo się, gewoonlyk – zwykle, schoon – chociaż, geloof – wierzę, recht – prawo, opvolging – sukcesja, organisch erkend – organicznie uznane (organisch – organicznie, erkend – uznane), beambten – urzędnicy, graven – hrabiów, hertogen – książąt).

      Het was in den beginne een gunst, weldra een gewoonte, en ten-slotte een noodzakelykheid, maar nooit werd deze erfelykheid wet. (Na początku była to przysługa, potem zwyczaj, a ostatecznie konieczność, ale nigdy ta dziedziczność nie stała się prawem; beginne – początek, gunst – przysługa, gewoonte – zwyczaj, noodzakelykheid – konieczność, erfelykheid – dziedziczność, wet – prawo).

      Nagenoeg op gelyke wyze – wat de keus der personen aangaat, daar hier geen spraak is van gelykheid in werkkring, hoewel ook in dit opzicht zekere overeenstemming in 't oog valt – staat aan het hoofd eener afdeeling op Java, een inlandsch beambte die den hem door het gouvernement gegeven rang met zyn autochthoonen invloed verbindt, om aan den europeschen ambtenaar die 't nederlandsch gezag vertegenwoordigt, het bestuur gemakkelyk te maken. (Prawie w ten sam sposób – co do wyboru osób, ponieważ tutaj nie ma mowy o równości w pracy, chociaż także pod tym względem zauważalna jest pewna zgodność – na czele działu na Jawie stoi miejscowy urzędnik, który łączy nadaną mu przez rząd rangę z jego autochtonicznym wpływem, aby ułatwić zarządzanie europejskiemu urzędnikowi reprezentującemu władzę niderlandzką; nagenoeg – prawie, gelyke wyze – w ten sam sposób, keus – wybór, personen – osób, gelykheid – równość, werkkring – praca (werk – praca, kring – krąg), opzicht – wzgląd, overeenstemming – zgodność (overeen – nad, stemming – zgoda), hoofd – na czele, afdeeling – dział, inlandsch beambte – miejscowy urzędnik (inlandsch – miejscowy, beambte – urzędnik), gouvernement – rząd, rang – ranga, autochthoonen invloed – autochtoniczny wpływ (autochthoon – autochtoniczny, invloed – wpływ), europeschen ambtenaar – europejski urzędnik, nederlandsch gezag – władza niderlandzka, bestuur – zarządzanie, gemakkelyk – łatwy).

      Ook hier is de erfelykheid, zonder door een wet vastgesteld te zyn, tot een gewoonte geworden. (Tutaj także dziedziczność, choć nie ustanowiona prawnie, stała się zwyczajem; erfelykheid – dziedziczność, wet – prawo, vastgesteld – ustanowiona (vast – stały, gesteld – ustanowiony), gewoonte – zwyczaj).

      Reeds by het leven van den Regent is deze zaak meestal geregeld, en 't geldt als een belooning voor dienstyver en trouw, indien men hem de toezegging geeft dat hy in zyn betrekking door zyn zoon zal worden opgevolgd. (Już za życia regenta ta sprawa jest zwykle załatwiona, i jest to traktowane jako nagroda za gorliwość i wierność w służbie, jeśli obieca mu się, że na jego stanowisku zastąpi go syn; reeds – już, leven – życie, Regent – regent, zaak – sprawa, meestal – zwykle, geregeld – załatwiona, belooning – nagroda, dienstyver – gorliwość w służbie (dienst – służba, yver – gorliwość), trouw – wierność, toezegging – obietnica, betrekking – stanowisko, opgevolgd – zastąpiony).

      Er moeten al zeer gewichtige redenen bestaan, voor er van dezen regel wordt afgeweken, en waar dit het geval wezen mocht, kiest men toch gewoonlyk den opvolger uit de leden van dezelfde familie. (Musi istnieć bardzo ważne powody, aby odstąpić od tej reguły, a gdyby miało to miejsce, zwykle wybiera się następcę spośród członków tej samej rodziny; gewichtige redenen – ważne powody (gewicht – waga, redenen – powody), regel – reguła, afgeweken – odstąpić (af – od, geweken – odstąpić), opvolger – następca, leden – członkowie, familie – rodzina).

      De verhouding tusschen europesche ambtenaren, en dusdanige hooggeplaatste javaansche grooten, is van zeer kieschen aard. (Relacje między europejskimi urzędnikami a tak wysoko postawionymi jawajskimi dostojnikami są bardzo delikatne; verhouding – relacje, tusschen – między, europesche ambtenaren – europejscy