Сүрэххэ сөҥмүт сулустар. Анна Андросова

да, суут-сокуон диэн эмиэ баар! Хаһан эрэ үтэһэҥ туолуо, биир муостаҕа туран кэпсэтэрбит буолуо! Бу көҥүл атаҕастаан-баттаан эрдэҕин! Былырыын, иллэрээ сыл кыргыттары эмиэ сүгүн үлэлэппэтэҕиҥ! Киниэнэ барыта таах хаалан иһэр! Маҥай аллаах!

      Сэмэнэп, куттаммыта ааһан, тойон хаанын киллэрэ охсубута.

      – Маайа, дьэ, сэрэн! Тыл-өс тарҕатыаҥ, миигин бэйэҥ билэҕин! Дьыаланы хат көбүтүөм!..

      – Ол мин дьыалабын көбүтэҕин дуо?! Туох дьыалалаахпыный мин эйиэхэ?! – Маайа олох уоскуйбат.

      – Умнарыҥ түргэнэ бэрт эбит! Онтон уолгун?! – Сэмэнэп куоһурун туттубута.

      Маайа кыра уола суоппардыыр. Арыгыны дэҥ иһэр. Аны улаханнык истэҕинэ содуомнаах. Бу соторутааҕыта итирэн баран ыал түннүгүн алдьаппыта. Кыс ортото ыал түннүгэ алдьанара иэдээн. Дьиэлээхтэр үҥсээри гыммыттарын, Сэмэнэпкэ тиийэн элэ-была тылын этэн, ааттаһан хааллаттарбыта. Сэмэнэп түннүгү Баасканан оҥотторорго уонна арыгытын эмтэтэргэ уураах таһаарбыта. Ону этэр ити.

      Маайа, сүрэҕин бааһын таарыйтаран, олоппоско лах гына олоро түспүтэ. Санаарҕаан төбөтүн санньыппыта, тугу да утары этэрэ суох буолан, харахтарын уута иэдэстэринэн сүүрэн, ытаан сыҥырҕаан барбыта.

      Билигин аҕай тугу барытын тоҕо көтүөх курдук илгистэн турбут бэйэтэ өссө кырдьан, маҥан баттаҕа бураллан, кырдьаҕас киһи ытыы олороро көрүөхтэн сүөргү этэ.

      Катя, ытыы-ытыы, «ийээ» диэбитинэн сүүрэн тиийэн кууһа түспүтэ. Сыыйа тобуктаан, төбөтүн Маайа эмээхсин атаҕар уурбута.

      Сэмэнэп бэргэһэтин кэппитэ. Идэтинэн көхсүн этиппитэ. Туох да этэрэ суох буолан, турбахтыы түһээт, тахсан барбыта. Арай аанынан тымныы туман киирэн симэлийэ сүппүтэ.

      Маайа, кыыс төбөтүн имэрийэ-имэрийэ:

      – Дьэ, буоллаҕа… – диэбитэ.

      Иккиэн туох да бобуута-хаайыыта суох ытаспыттара. Онтон Маайа:

      – Муҥнаахтар кыттыһан муоралаабыттар диэн маны этэн эрдэхтэрэ. Хаһан да хайыахпытый, дьиэлээн көрдөхпүт, – диэхтээбитэ.

      – Маайа, эн кэлбэтэҕиҥ буоллар… – Катя эмиэ эмээхсиҥҥэ саба түспүтэ.

      – Чэ, уоскуй, тоойуом. Хата, этэҥҥэ ааспытыгар махтал. Ити баҕайыны суолга көрсүбүтүм. Аанньанан арахсыа суоҕа диэммин төннөн кэлбитим.

      Маайа таҥаһын-сабын көннөрүммүтэ уонна уоттарын умулларан тахсан барбыттара.

      Арай, халлааҥҥа, «биһиги тугу да көрбөтүбүт» диэбиттии, Катялаах сулустара туман быыһынан кыламныыллара.

* * *

      Сэмэнэп быйыл олох табыллыбата. Сатахха, ардахтаах баҕайы сайын буолан, от хаачыстыбата быстар мөлтөх. Сүөһүлэр истэрэ ыалдьан быһа түстүлэр. Икки субана өрүттүбэккэ өллүлэр. Аны түүҥҥү харабыл куһаҕаныттан үс ньирэй таах өлөн хаалла. Ол аайы дирекция төбөтүттэн имэрийбэт. Дьиҥинэн, атын да отделениеларга сүөһү туруга мөлтөх даҕаны, быа синньигэһинэн быстарыныы, мөҕүллүү-этиллии кини эрэ үрдүнэн барарын курдук саныыр.

      Сүбэлэспит курдук көссүүлэрэ эмиэ киэр хайыстылар. Куораттааҕы дьахтара кэргэн тахсыбыт аатырда. «Дьэ, көрүөхпүт төһө өр олорорун. Хор, саатар, дьиэтигэр киллэрбэтэ ээ. Боруогар атын баҕайытык