Məktəb şagirdlərinə tohfə. Mirzə Ələkbər Sabir

kəsbi30-elmə qeyrət!

      Elmsizlik bəlası

      Müşkül olur, həqiqət.

      Ey gözüm, ey canım!

      Get məktəbə, cavanım!

      Məktəbdə var şərafət,

      Dəftərdə var lətafət.

      Cari olur qələmdən

      Şirin-şirin hekayət.

      Ey gözüm, ey canım!

      Get məktəbə, cavanım!

      Allah olsun sədiqin31,

      Məktəb sənin şəfiqin32;

      Dur məktəbə get, oğlum,

      Dəftər sənin rəfiqin.

      Ey gözüm, ey canım!

      Get məktəbə, cavanım!

      Müəllimin kəlamın

      Al, saxla ehtiramın;

      Həqdən edər təmənna

      Məktəbinin dəvamın.

      Ey gözüm, ey canım!

      Get məktəbə, cavanım!

      Elm öyrən, imtəhan ver,

      Öz fəzlini33 nişan ver;

      Qədrin bil elmü fəzlin,

      Elmin yolunda can ver.

      Ey gözüm, ey canım!

      Get məktəbə, cavanım!

      ELMƏ TƏRĞİB

      Elmin izzəti34 payidar olur,

      Cəhlin35 nikbəti36 canşikar37 olur;

      Hər kəs elm oxur, bəxtiyar olur,

      Millət elm ilə bərqərar olur.

      Oxuyun, əzizlər, oxumaq zəmanıdır!

      Oxumaq hər adəmin ədəbi nişanıdır!

      Elm ilə sərfəraz38 olmasaq biz,

      Cümlədən biniyaz39 olmasaq biz, –

      Bizdə fəxrü mübahat40 olurmu?

      Qeyrilərlə müsavat41 olurmu?

      Hər bir taifə bir səyaq ilə

      Çatdı izzətə ittifaq ilə,

      Düşdük zillətə biz nifaq ilə,

      Məktəb açmalı iştiyaq42 ilə.

      Oxuyun, əzizlər, oxumaq zəmanıdır!

      Oxumaq hər adəmin ədəbi nişanıdır!

      Sidq43 ilə əl-ələ çatmasaq biz,

      Qəfləti bir tərəf atmasaq biz, –

      Bizdə hərgiz44 səadət olurmu?

      Səbqət45 etməkdə qüdrət olurmu?

      İslamiyyətə iftixarımız –

      Sünni-şiəlik oldu karımız,

      Getdi şənimiz46, etibarımız,

      Varmı rütbəmiz, iqtidarımız?

      Oxuyun, əzizlər, oxumaq zəmanıdır!

      Oxumaq hər adəmin ədəbi nişanıdır!

      Doğru bir ittihad47 etməsək biz,

      Birliyə etiqad etməsək biz, –

      Bizdə şərti-üxüvvət48 olurmu?

      Dini-islamə xidmət olurmu?

      UŞAQ VƏ BUZ

      Dərsə gedən bir uşaq

      Çıxdı buz üstə qoçaq;

      Sürüşdü birdən-birə,

      Durdu uşaq, neylədi?

      Buza belə söylədi:

      Düşdü üz üstə yerə.

      “Sən nə yamansan, a buz!

      Adam yıxansan, a buz!

      Az qalıb ömrün sənin,

      Yaz gələr, artar qəmin:

      Əriyib suya dönərsən,

      Axıb çaya gedərsən!”

      YAZ GÜNLƏRI

      Gəl, gəl, a yaz günləri!

      İlin əziz günləri!

      Dağda ərit qarları,

      Çaylar daşıb sel olsun,

      Taxıllar tel-tel olsun.

      Bağda ərit qarları:

      Ağaclar açsın çiçək,

      Yarpağı ləçək-ləçək.

      AĞACLARIN BƏHSİ

      Alma, palıd, şam ağacı hal ilə

      Eylədilər bəhs bu minval ilə:

      Başladı tərifə palıd qamətin,

      Öydü özün, zorbalığın, halətin:

      “Yetməz olur, – söylədi, – dağlar mənə,

      Layiq olur fəxr edə bağlar mənə;

      Az qala başım yetişir göylərə,

      Şax budağım kölgə salıb hər yerə;

      Əssə külək, qopsa da tufan, yenə

      Əyməyə əsla gücü çatmaz mənə;

      Canlıcadır, zorbacadır baldırım,

      Sındıra bilməz məni heç ildırım!”

      Alma ağacı ona verdi cəvab:

      “Eyləmə tərif özünü, ey cənab!

      Zorbadı hərçənd ki, qəddin sənin,

      Yox mənə tay olmağa həddin sənin;

      Səndə bitər bir neçə vecsiz qoza,

      Ancaq o da qismət olur donquza.

      Məndə, vəli

30

Kəsb – qazanma, əldə etmə

31

Sədiq – dost, doğru və həqiqi dost

32

Şəfiq – şəfqətli

33

Fəzl – kamal, mərifət

34

İzzət – əzizlik; qiymət, qüdrət, hörmət

35

Cəhl – nadanlıq, bilməzlik

36

Nikbət (nəkbət) – bədbəxtlik, iqbalsızlıq, fəlakət

37

Canşikar – can ovlayan, can alan

38

Sərfəraz – başı uca, yüksək

39

Biniyaz – ricasız, duasız, itaətsiz

40

Mübahat – iftixar, fəxr, öyünmə

41

Müsavat – bərabərlik

42

İştiyaq – həvəs

43

Sidq – doğru, düzgün, həqiqət

44

Hərgiz – heç vaxt

45

Səbqət – keçmə, ötmə, o biriləri geri qoyaraq qabaqda getmə

46

Şən – şöhrət, hörmət

47

İttihad – birlik, ittifaq

48

Üxüvvət – qardaşlıq, dostluq, səmimiyyət