Axı dünya fırlanır.... Бахтияр Махмуд оглы Вагабзаде

kül üfürür gözlərimizə.

      Vətəni sevməyin “qaydalarından”

      Utanmaz-utanmaz dərs deyir bizə.

      Vətəni sevməkdə nə qayda, qanun?

      Vətən sevgisinin hüdudu varmı?

      Ey nadan, ölçülər özünün olsun,

      Məhəbbət ölçüyə, həddə sığarmı?

May, 1967

      MİZ ARXASINDA

      Gündüzlər gəzirəm bizim şəhəri,

      Axşamlar qonuram öz budağıma.

      Axşamlar xəyalım gəzir hər yeri

      Dünyanı sığdırıb dar otağıma.

      Masa arxasında mən söz ordumu

      Çəkirəm üstünə hər qaranlığın.

      Mən bütün dünyanı,

      Mən öz yurdumu

      Mizimin üstündə görürəm aydın.

      Masa arxasında… əlimdə qələm

      Gəzirəm dünyanı mən qarış-qarış,

      Mənim xəyalımın, deyirəm, bu dəm

      Ayağı dəyməyən bir yer qalmamış.

      Masa arxasında könlüm biqərar –

      Yolum neçə kənddən, şəhərdən düşür.

      Vyetnama yağan ağır bombalar

      Elə bilirəm ki, evimə düşür.

      Güclüyəm! – deməli, mən haqqam, deyə,

      Zülm haqq paltarı geyinir bu gün.

      Mənim misralarım dönür gülləyə

      Evini tutanda güclü gücsüzün.

      Sinada yandırır gün göyü, yeri,

      Yenə də ərəbin Vətəni darda.

      “Su” deyib yananda ərəb əsgəri

      Mənim dodaqlarım çatlayır burda.

      Masa arxasında öz ürəyimi

      Məşələ döndərib yandırıram mən;

      Dünyanın dərdləri mürəkkəb kimi

      Axır qələmimdən, axır sübhəcən.

      Ürəyim ilhamla, sözlə dolanda

      Hər sətrim könlümdən od alır mənim.

      Duyan bir ürəkdə tel qırılanda

      Şeirimin vəzni də qırılır mənim.

      Masa arxasında… torpağın, yerin

      İsti nəfəsiyəm, zərif ətriyəm.

      Mən havanın deyil, hadisələrin,

      Könül dünyasının barometriyəm.

      Qoşuram ardınca xoş xəyalların,

      Yer mənim, göy mənim, asiman mənim.

      Qəlbimdən min qəlbə gedən yolların

      Əvvəli başlanır masamdan mənim.

      Elə ki, qalxıram masa dalından

      Xəyalım kiçilir, fikrim gərilmir.

      Bayaq otağıma sığışan cahan

      İndi öz-özünə sığışa bilmir.

      Bayaq öz canıma, qanıma qıydım,

      Bilmirdim vaxt keçir, yatasıyam mən;

      Bayaq bir dünyanın vətəndaşıydım,

      İndi övladımın atasıyam mən.

      Oxuyun könlümü şeirlərimdən,

      Könül gizlənməsin söz arxasında;

      Dünyanın ən gözəl adamıyam mən

      İlham aləmində, miz arxasında.

May, 1967

      RİYAKAR

      Mənim övladıma ana dilində

      Dərs deyən “ağıllı” müəllimə bax.

      “Vətən”, “Vətən” deyir,

      Öz övladını

      Əcnəbi dilində oxudur ancaq.

      Özgəyə: “Dilini öyrən!” – deyirsən,

      Özünsə… Bu dili bəyənməyirsən!..

      Nə deyək bu miskin riyakarlığa?..

      Yoxsa, öz qınını bəyənmir bağa?..

      Bir nədir, beş-altı dil bilsin gərək,

      Bizim sabahımız – körpələrimiz.

      Vətən dilinə də dodaq büzməyək,

      Burdan ayaq açıb, yola çıxaq biz.

      Evdə ayaq açır əvvəlcə hər kəs,

      Sonra uzaqlara düşür qədəmlər.

      İlkini bilməyən sonunu bilməz,

      Evdən üz döndərən çöldə vərəmlər.

      “Əvvəl evin içi” demişlər nədən?

      Sən çölü bilməzsən, içi bilmədən.

      Yaxşı bilmək üçün özgə bir dili

      Əvvəl öz dilini yaxşı bilməli.

      Niyə özümüzü ögey sayaq biz?

      Niyə atamızı tanımayaq biz?

      Özgəni sevirsən?

      İnanmıram mən!

      Özünü sevməyən özgəni sevməz.

      Vətənin dilinə gərəksiz deyən

      Vətənin özünü necə sevir bəs?

      Üzünə dursaydı yediyin çörək,

      Rəzil olduğunu özün qanardın.

      Dilimi dansaydım mən də sənin tək

      Sən kimə dərs deyib pul qazanardın?

      Vətən qeyrətini çəkməyən oğul

      Həm özünə yükdür, həm özgəsinə;

      Bu dildə dərs deyib qazandığın pul,

      Yediyin çörək də haramdır sənə!

      Böyüt balanı da sən özün təki,

      Denən, özün yaşa, aləm yox olsun.

      Namus olmasa da keçinər, təki

      Dilin uzun olsun, qarnın tox olsun.

      Səninçin dünyaya dəyər, a nadan,

      Bir anlıq ötəri könül xoşluğun.

      Min dəfə kiçikdir atalığından

      Sənin insanlığın,

      Vətəndaşlığın!

Oktyabr, 1967

      “ANAMIN KİTABI”

      Böyük əməlpərvər, böyük vətəndaş Cəlil Məmmədquluzadənin əziz xatirəsinə

      “Anamın kitabı!” – oxudum bir də,

      Bu günüm dünənlə