Verzäll mer jet vun Kölle!. Armin Foxius

Читать онлайн.
Название Verzäll mer jet vun Kölle!
Автор произведения Armin Foxius
Жанр Контркультура
Серия
Издательство Контркультура
Год выпуска 0
isbn 9783939666516



Скачать книгу

       Su e klei Böcherlädche

       Su en kölsche Weetschaff

       Su en Sproch

       Su Kuns em Jröne

       Sujet wie e Märche

       Sujet wie parallele Welten

       Täterä un Tatatatam

       Uns neu Trapp am Rhing

       Uns Stroßebahn, jenannt: U

       Üvver sibbe Bröcke musste jon!

       Vör der Hahnepooz

       Wo es dä Schlössel?!

       Zwesche de Sessione

       Zwölf Apostele un ei deck Hohn

       Über den Autor

       Aachunsechsich

      Letzten Sonndach es en schön Usstellung em Zeuchhuus, unsem Stadtmuseum, zo Engk jejange. Die wor sujar noch wäje däm Andrang verlängert woode! – Tja, un do jing et üvver „Aachunsechsich“ en Kölle, alsu 1968, he, bei uns. – För ville e Johr vun jet Neuem, vun Aufbruch, vun Jö! un Vöran! För andere e Johr met Krawall un jäjen alles, wat wor. Ävver hück weiß mer, dat wor allt ne Schnett, jot zwanzich Johr nohm Kreech, ne Schnett, dä nüdich wor un kumme moot. Un de jung Lück däte froche: Papa, Opa, wat hat ehr eintlich en däm widderlijje Kreech jemaat? Do wor en ville Familije, nä, em janze Land Funkstell jewäse, keiner wollt jet jewoss han, un vill ahl Nazis soße widder deck un fett un met Maach en huhe Positione.

      Ävver „Aachunsechsich“ wor nit nor he; och en Amerika, en Paris, en Rom, en Prag, et stund en janze Jeneration op. Et wor fass wie en Revolution. Vill Studente jinge op de Stroß un woren et satt, sich vun dä Ahle, die allt immer et Rejallt un et Kapital hatte, kujoneere zo losse. Dozo noch dä Kreech en Vietnam un dä Enmarsch en Prag. Do floche dann och ens Stein un et jov Kasalla met der Polizei. En Paris moot der De Gaulle zoröcktredde, un en Bonn, wat domols noch dat Berlin wor, kom en neu Rejierung an et Ruder. De Fraue woodte rebellisch, de Studente wollte metbestemme, wat se liehre sollte, un Künsler wollte mache, wat se wollte.

      Un uns Kölle wor och dobei! Nit janz esu rösisch, sage mer ens wie Berlin un Frankfurt, ävver och. Mer wollt en andere Politik, en andere Musik, andere Belder, Häppenings, e ander Medenander em Zosammelevve. Dat do och Blödsinn un Kappes dobei wor: Nu jo.

      Ävver die Usstellung em Zeuchhuus hät dat schön dokumenteet, un ville, die jetz die Ahle sin, su jot öm de Siebzich, jingen eröm un sate för sich un ehr Pänz: Do, loor do, ich wor och su eine(r) un wor dobei! Do, die Vietnam-Demo, do dat Vostell-Auto, do die Jrupp „Can“, do Rolf Dieter Brinkmann un Klaus der Geiger, do dä anarchische „Neumarkt der Künste“, un bahl kome die „Bläck Fööss“ un han dä Ahl-Häre-Fastelovend ömjekrempelt. – Jo, un ich, meddendren un met dobei! Tja, do loorste!

      Wann de Ahle un su Historiker fröchs, wat Kölle met Revolution un Rebellion zo dun hät, sage se all: 1288 (en Zahl met 8!), de Schlaach vun Worringen, Äzbischof futtü. Dann die staatse freie Reichs- un Hansestadt met Mor un Rud Funke. Un de Franzusezick, mem Code Napoleon, Latäne un Säu vun der Stroß. Un 1848 (8!), wo dä Marx us Trier un dä Engels us Elberfeld em Jözenich et Kommunistische Manifess vörjestellt han. Un 1918 (8!), wo dä Adenauer sich selvs zom Arbeider- und Soldaterot ernannt hät. Un dann, dat en der Nazi-Zick die Kölsche schwer jäje der Hitler jewäse wöre; wat ävver jeloge es, ävver jot klingk. Un dann Nüngzehnaachunsechsich (8!), och allt widder fuffzich Johr her.

      Jot, dat mer sich dat noch ens vör Auge föhre kunnt. Dat han uns Stadtmuseum un sing Kuratore jot zosamme jeknuuv. Un et jitt och e schön deck Bejleitboch. – Tja, Kölle!

       Alles rennt: Mer han Advent!

      Jo, allt Advent. En drei Däch han mer allt der zweite Adventssondach. – No sach nit, die Zick, die jöck un jach! Dat deit die no ens immer, ävver ich mein, em Advent jrad un expré.

      Un wat Advent bedügge deit, weiß ich, weiß Do. Do bruch mer jetz he keine Schwaad un eine zo zeije un op schlau zo maache.

      Un domet mer dat met dem Advent schön en de Reih kritt un de Zick portioneere kann, dat dat höösch jeit un peu à peu un eint nohm andere, han mer nen Adventskalender. Och wann de Pänz usem Huus sin, jeds Johr weed eine anjeschaff un an ner Pinnwand anjebraat. Eine Dach mät de Frau e Türche op, dann ich. Sei hät dismol de unjerade Zahle.

      Ja jo han mer nen Adventskranz! Eine us ech Jröns, eine met veer rude „Azvenzkranzkäze“, wie mer en Kölle sät. Dozo veer rude Küjelcher un su jolde Bengelcher. Alsu: Ne richtije Kranz, nit esu e Jesteck, als wör et vun Allerhellije üvverich jeblivve.

      Zint Bärb mem Klütte en de Schohn un der Zinter Kloos mem Hans Muff han mer allt hinger uns, bliev noch et Luci mem Käzekränzche om Kopp. Dann künne mer die Drei och allt widder avhoke.

      Su kütt eint nohm andere vun der Liss. – Om ehtste Advent hatte mer ming Schwester met ehre zwei Pänz zo Besök, die alles, wat noh Marzepan nor ussoch, fottjeschnupp han. Jetz om Sondach kütt minge Schwoger, ne freschjebacke Witmann, do reck en Fläsch Nordhäuser. Un om drette Advent kütt de Mamm vun minger Frau; do ben ich usser Huus. – Un der Veete es dis Johr Hellije Ovend; do jitt et nor dä.

      Su, Jeschenke. – No weiß mer jo et janze Johr, dat et em Dezember op Chressdach anjeit. Un mänch einer mät sich jo och ens su zweschedurch Jedanke, wann mer su durch de Stadt jeit udder en de Ferie jet süht: Dat wör doch jet för dat un den! Un mer käuf et un versteck et, sage mer ens en nem Schaaf, unger nem Bett, en ner Hött. Mer darf et nor nit verjesse!

      Tja, wie jesaat: Advent, jeder rennt! Un dat do och jot ant Laufe küss, krisste jeden Dach Prospekte noch un nöcher en et Huus, domet do no jarnit verjesse deis, wat der Senn vun Chressdach es! – Un bei Plätzjer, Jebäcks un söße Krom kannste och allt widder nohkaufe; et woren nit nor die Zwei vun der Schwester! – Jo, ich weiß: Selverbacke! Jo, nöhks Johr.

      Mer han wie immer nen Weihnachtsmaat vör der Dür. Un eintlich es janz Kölle eine: Do kanns vum Dom bes zom Rudolfplatz en einem durchjon: Lämpcher, Büdche, zo Suffe, Leeder, Büdche, zo Mampfe, Karesselche, zo Suffe, Büdche. Un Himmel un Minsche. Alles steit voll vun Busse, die de Lück vun Üvverall erankare un ovends widder fottfahre. Advent heiß jo „Ankunft“: Un Jlöhwing kütt he besonders jot an!

      Ach su: Ne Baum bruche mer jo och noch. Dä holle mer en der letzten Woch. Öm de Eck eröm steit jeds Johr einer usem Sauerland. Dä deit mer dä Baum unge schön assfrei maache un su zospetze, dat dä jenau en minge Ständer pass. Heimdrage dun ich noch selver, un de Kartongs mem Schmuck vum Schaaf em Schlofzemmer ravhevve. Dann es de Frau dran.

      Jetz sin se am disputeere: