Die beginsel van stof. Breyten Breytenbach

      wat jy nooit ontmoet het

      nooi na jou vertrek

      sodat sy oplaas haar grootmoeder

      met ’n snikkende ‘goeie rus’ mag begroet –

      uit die skemer hoor ek die gefluister

      van oumatjie-raad

      die sagte geskinder oor ’n ewigheid

      jy sal ontuis wees in hierdie miernes

      van mense en motors

      waar jy my kom kry, Oumens

      jy sal huiwer om die straat oor te steek

      en verdwaal in supermarkte van spieëls en rook –

      of is alle aarde en ruimte nou aan jou bekend

      en wat is my naam?

      tog wil ek dit vir jou wys –

      die dartelende helikopters

      die torings met in duiselende dakverdiepings

      hoerhuise vir engele

      en hoe met die oorgang na herfs

      die newel van die heuwels rol

      om as ondeursigtige grys gewig

      te beweeg oor die rivier

      ek is tevrede in die vreemde, Ounooi

      noudat ek weer van jou kon weet

      in die boonste kamer

      aan die einde van die gang

      waar jy op die bed uitgelê

      nog staar na die eindeloosheid

      van voëls en son anderkant die plafon

      en in die weeg-beweging

      tussen hand en papier

      jou liewe gesig hier

      iewers sigbaar kon bly in die gedig

      liefling, taal

      liefling, ek skryf vir jou in hierdie taal

      want ek kan my nie daarvan loswoord nie.

      dis ’n grusame ervaring

      om in die grafte van voorouers te krap.

      ek skaam my

      hierdie taal, liefling

      verdwyn in die mond as die laaste smaak

      van die klippie wat ons gesuig het teen die dors,

      verdwyn omdat dit in die mond

      van besoedelde witmense was

      al het dit ook iets van ’n heelal getong

      met skamel woorde

      wil ek nog ’n laaste keer ons liefde besing

      van mond tot wond tot genadelose grond.

      ek skaam my dat ek my nou daarvoor moet skaam

      die mond is te geheim om pyn nie te voel nie.

      ek sal die graf oopkrap

      en die klippie tussen jou dye begrawe

      en die laaste spoegie speeksel sluk.

      die dood is om nooit weer dors te word nie,

      my liefling taal

      tweegesprek

      baie oosterse verse wat vertel

      van die gesprek tussen getuie

      en die maan in die water

      as helder ewebeeld

      vasgedryf in beweging

      gaan uit van die veronderstelling

      dat daar bo die oppervlak ’n oewer is

      Rumi het hierdie gedig geskryf

      en toe die vel in die poel laat glip:

      kyk hoe verdrink die woorde

      met hare donker bloed uit ’n wond

      hoe word die nagmond nat papier

      soos die maan se versonke skip

      kyk hoe swermsing voëls

      ’n woordeboek van wyshede:

      as julle net lank genoeg

      stil kan sit

      sal ek hulle laat dans

      in die waterskyning van sin

      22-12-07

      (Vir Hans ten Berge)

      winter en blou

      voor die swaar hek van die Luxembourgtuin

      verkoop ’n sigeunervrou met lang swart vingernaels

      stomende kastaiings in kardoesies

      kyk op

      hoog die silwer vaandel

      wasemstreep agter ’n spuitvliegtuig

      kyk op, kyk op

      in die diepte wat verbeelding

      te bowe gaan

      in die doodgaan van die nag

      dieper as die geboortevlies van die Melkweg

      ’n seweduisend ligjare weg van Urd

      waar dit glinsterend en galmend is

      op die Berge van Skepping

      in die skitterbeeld Kassiopeia

      waar in ’n spiraalkolk van baring

      die newel opbreek in fragmente

      om pad te gee onder hul eie gewig

      te verskiet te begin skyn

      met die lewensgeheime van kool- en suurstof in die hart

      kyk op, kyk op

      ons blou en silwerige planeet

      soos ’n eensame baringsvrug van ondenkbaarheid

      in ’n wiegie asem

      siembamba siembamba

      in die doodgaan van die nag

      waar dit glinsterend en galmend is

      so ver van die see

      loop meeue met klinkerende naels

      oor die bevrore oppervlak

      dik soos ’n blinde bril

      van die dammetjie in die Luxembourgtuin

      die onvoltooide vers

      heeldag ry hulle deur landskappe oop

      soos ’n gemoed waar spoed geen verskil maak nie

      teen die einder altyd ’n bergreeks uitgeknip

      soms ’n vaal gordyn verlate/gelate want wat agter is

      kan net dieselfde wees dan weer ruig soos ’n blou wolk

      of potsierlik net nog ’n brok in die collage

      van afstand en aanwesigheid

      heeldag bekruip hulle die begrip ‘berg’

      opberg/verberg/bergenis

      deur wingerde, verby perde en koeie

      langs arm boerderytjies waar klere soos vlae van identiteit

      verslete aan drade wapper

      lyke, lyke die stank van onthou

      heeldag