Gargantua i Pantagruel. Rabelais François

plugawe, żarłoki, opoje,

      Pały opuchłe, okpiświaty wraże,

      Śpieszcie gdzie indziej nieść szalbierstwa swoje.

      Szalbierstw waszych gnój

      Łan by zniszczył mój

      Cuchnącą bronią;

      Zatrułby wonią

      Pieśni moich zdrój

      Szalbierstw waszych gnój.

      Wara od drzwi tych, papierowe grzyby,

      Trabanty, woźne, pijawki narodu,

      Oficyjanty, faryzeje, skryby,

      Sędzie poczciwe, co z swego zawodu

      Jak psy kąsacie na śmierć dobrych ludzi;

      Ot, szubienica to wasza zapłata,

      Tam idźcie szczekać: tu niech się nie trudzi

      Wasz pysk bezecny brata szczuć na brata.

      Zdradziecki spór

      I aktów wór

      Tu nie popłaca;

      Daremna praca:

      Nie zna ten dwór,

      Co zdradny spór.

      Wara od drzwi tych, obrzydłe lichwiarze,

      Kutwy mizerne, podłe dusigrosze,

      Wy, liczykrupy, oszusty, wekslarze,

      Gryzipaznokcie, wy żyły, twardosze;

      Ludzkiego szpiku zawsze wam za mało

      Idźcież gdzie indziej, niosąc wór na grzbiecie,

      Gnieść biednych ludzi hultajstw mocą całą,

      Aż was morowa zaraza wygniecie!

      Nieludzkie pyski,

      Chciwe na zyski,

      Precz, precz mi stąd:

      Tutaj wasz trąd

      Jest mi za bliski,

      Obmierzłe pyski.

      Precz mi od wrót tych, wy, zatęchłe pały,

      Wy zazdrośniki, nudziarze, mantyki,

      Wy, co toczycie rozjuszone gały,

      Awanturniki, rabiaty, kłótniki;

      Wy rozpustniki, wy, przymiotne draby,

      Świerzbem okryte i stoczone trądem,

      Gdzie indziej bieżcie stręczyć swe powaby,

      Czoła okryte hańbą i nierządem.

      Mir, zdrowie, cześć,

      Kto chce nam nieść,

      Powitan będzie;

      Społem niech siędzie,

      Kto chce nam nieść

      Mir, zdrowie, cześć.

      Wejdźcie w te wrota i witajcie w gości

      Wszyscy szlachetni i dworni rycerze;

      Otoć przybytek dostatku, godności,

      Szczęsny, kto sobie za dom go obierze;

      Wielcy i mali, byle zacni, prawi,

      Witam was, druhy, wnijdźcie w te komnaty;

      Weseli, raźni, ucieszni i żwawi,

      Słowem, przezacne i lube kamraty.

      Lube kompany,

      Przezacne pany,

      Gdy macie wolę

      Dzielić tę dolę,

      Wnijdźcie w te ściany,

      Lube kompany.

      Wnijdźcie w te wrota, wy, co Pańskie Słowo

      Głosicie śmiało wbrew szemraniu ludzi;

      Niech za tarcz służy wam schronienie owo

      Przeciw wrogowi, co próżno się trudzi

      Zatruwać fałszem serca Prawdy dzieci;

      Wejdźcie: tu wiary głębokiej ognisko,

      Stąd niechaj postrach i grom na tych leci,

      Co z rzeczy świętych chcą czynić igrzysko.

      Święte orędzie

      Tutaj nie będzie

      Podane w wzgardę:

      Niezmienne, harde,

      Trwać tutaj będzie

      Święte orędzie.

      Wejdźcie w te wrota wy, panie dostojne,

      Bezpieczne siądźcie u naszych ołtarzy;

      Piękności ziemskiej kwiaty bogobojne

      Z wdzięczną i słodką powagą na twarzy;

      Oto jest miejsce honoru i cześci,

      Pan możny, co nam otworzył te wrota,

      Chciał je przybytkiem mieć i płci niewieściej

      I ku jej służbom hojnie sypnął złota.

      Myśl jego śmiała

      Ten skarb nam dała,

      By z tego złota

      Luba ochota

      Wiecznie tryskała,

      Myśl takoż śmiała.

      Rozdział pięćdziesiąty piąty. Jak wyglądało mieszkanie telemitów285

      W środku dziedzińca wznosiła się wspaniała fontanna z pięknego alabastru. Na szczycie trzy Gracje z rogami obfitości; z tych tryskała woda przez wymiona, usta, uszy, oczy i inne otwory ciała. Wnętrze mieszkania położone nad tym dziedzińcem wznosiło się na wielkich jaspisowych i porfirowych filarach, w piękne łuki antyczne. Wewnątrz mieściły się piękne, obszerne i długie galerie ozdobione malowidłami, rogami jeleni, jednorożców i hipopotamów, kłami słoniów i innymi godnymi widzenia rzeczami. Pomieszczenie dla niewiast ciągnęło się od wieży Arktyki aż do bramy Mezembryjskiej. Mężczyźni zajmowali resztę. Aby damy miały rozrywkę, znajdowały się przed ich mieszkaniem, między dwiema wieżami, szranki, hipodrom, teatr, pływalnie z cudnymi łazienkami o trzech piętrach, dostatnio zaopatrzone we wszystkie uciechy i z wodą zaprawną mirtem.

      Wzdłuż rzeki ciągnęły się piękne i rozkoszne ogrody. W pośrodku wdzięczny labirynt. Między dwiema innymi wieżami plac do przeróżnych gier w piłkę. Od strony wieży Kriery sad pełen drzew owocowych zasadzonych w kształt pięciokąta. Na końcu wielki park, obfitujący we wszelaką zwierzynę. Między pośrednimi wieżami znajdowały się strzelnice, gdzie ćwiczono się do celu z muszkietu, łuku i hakownicy. Pomieszczenie dla służby było w jednopiętrowym budynku około wieży Hesperii. Tuż obok stajnie. Naprzeciw nich sokolarnia pod kierunkiem doświadczonych hodowców, corocznie zaopatrywana przez Kandyjczyków, Wenecjan i Sarmatów we wszelkie rodzaje ptactwa, orły, gryfy, sokoły, jastrzębie, srokosze, białozory, kobuzy i inne; a tak dobrze oswojone i ulotne, iż gdy puszczono je z zamku, aby pobujały po polach, brały po drodze wszystko, co napotkały. Całe obejście myśliwskie było nieco dalej, ku parkowi.

      Wszystkie komnaty, pokoje i alkierze były wybite w rozmaity sposób, zależnie od pory roku. Cała podłoga pokryta zielonym suknem. Łóżka ubrane haftami. W każdym przedsionku znajdowało się kryształowe zwierciadło oprawne w szczere złoto, dokoła strojne perłami; a było wielkie, iż wprost mogło przedstawić całą osobę. U wyjścia z komnat damskich znajdowali się pachnidlarze i fryzjerzy, przez których ręce przechodzili mężczyźni, kiedy szli odwiedzać panie. Ci zaopatrywali każdego rana pokoje damskie

285

Jak wyglądało mieszkanie telemitów – Godne uwagi jest, iż Rabelais, poza tym chętny do opiewania soczystych biesiad, kreśląc plan swego klasztoru zupełnie zapomina w nim o istnieniu kuchni. [przypis tłumacza]