На заснежаны востраў. Анка Упала

вы думалі колькі? – задала яна мне сустрэчнае пытанне, смеючыся з маёй агаломшанасці.

      – Дваццаць пяць…

      – Black don’t crack! – жартуе Тунтэматон, калі па вяртанні я расказваю ёй пра гэты выпадак.

      Яна таксама выглядае нашмат маладзей за свой узрост.

      31

      – У Судане зусім нядаўна скончылася грамадзянская вайна, і Паўднёвы Судан аддзяліўся, – адукоўвае мяне Тунтэматон. – Жанчынам там даводзіцца насіць хіджаб. Калі ўбачаць, што нехта без яго, забіраюць у паліцыю за непрыстойныя паводзіны. Хаця што гэта, скажыце, калі ласка, за фармулёўка?

      – І потым кідаюць у турму?

      – Ды не, адпускаюць.

      – Усіх жанчын без хіджаба хапаюць? І цябе, і мяне могуць схапіць?

      – Чапляюцца толькі да жанчын з Паўднёвага Судана. Калі нехта з Паўночнага, то ўжо не чапаюць. Замежніцы каля амбасады ў шортах ходзяць – ніхто ім слова не кажа.

      – А ў Паўночным і Паўднёвым Суданах хіба людзі адрозніваюцца знешне?

      Тунтэматон крыху марудзіць з адказам, шукае словы. Тэма датклівая, але, назіраючы маю неабазнанасць у пытанні, яна ўсё ж тлумачыць, што ў Паўднёвым Судане людзі маюць класічную афрыканскую знешнасць, а на поўначы народ з выгляду святлейшы, там заўважаецца дамешак арабскага насельніцтва.

      – Атрымліваецца, нават па адценні скуры людзей дыскрымінуюць?

      – Атрымліваецца, так.

      Ад Тунтэматон я дазнаюся шмат таго, чаго раней не ведала пра Афрыку, у тым ліку тое, што гаварыць “пра Афрыку” агулам мала калі дарэчна.

      – Алена, я не магу расказваць пра Афрыку, бо яна не ёсць нечым маналітным. Гэтаксама як і Еўропа – гэта ж мноства зусім розных краін і народаў!

      – У маіх вачах ніхто не можа разглядзець зрэнкі, – кажа Тунтэматон, калі мы едзем электрычкай да Стакгольма.

      – Паглядзі на мяне, – прашу я.

      Вечаровае сонца ліе прамяні на яе твар.

      – Я магу, бачу твае зрэнкі.

      Потым дадаю:

      – А ў мяне адна зрэнка большая за другую.

      Цяпер Тунтэматон разглядае мяне.

      Мы два кантыненты. З нядаўняга часу мяне пачала больш закранаць тэма колеру скуры, хоць раней не мела асаблівага значэння. Усходняя Еўропа, адкуль я паходжу, – самы белы (і самы бедны) еўрапейскі рэгіён, дзе не заўважаеш сваю “беласць”. Цяпер жа ўсё інакш. Мой колер скуры – адзін з многіх, і за ім цягнецца гісторыя прывілеяў. За колерам скуры Тунтэматон – іншая гісторыя і іншы досвед.

      Аднойчы Астрыд задала мне і Вользе пераказ артыкула пра былую нацыстку з маленькага шведскага гарадка. Артыкул мы пераказалі, але я не змагла працытаваць нацысцкі слоган, што згадваўся ў газеце. Я некалькі разоў адкрыла рот, але… У кабінеце ціха, мірна. Усе слухаюць мяне. І мне зараз вымавіць слова на літару «н», каб яно вылецела і прыляпілася да… Навошта? У людзей ёсць імёны, каб называцца. Я сказала, што не хачу паўтараць тых слоў.

      Тунтэматон часам кажуць, што яна не вельмі цёмная, яе гэта чапляе.

      Я думаю пра свой колер. Мне часта закідаюць, што я занадта белая. На мне не трымаецца