Պատմվածքներ,քառյակներ, բանաստեղծություններ եւ խոհեր. Վահան Թոթովենց

չորրորդ)

      Ներե՛, ներե՛ ինձ, Մուսա՛,

      Որ կ'երգեմ

      Ողբն այս կյանքին գեղեցիկ

      Առանց հոգվույդ աստվածային հպումին.

      Իմ հայրենի աշխարհին

      Ամայությունն արհավրալի ներշնչեց

      Այս քնարի լարերուն։

      Սա լարն նոր է, և Անմահի կյանքիդ մեջ

      Մեծամռունչ ոչ մեկ քնար սարսռաց…

      Չարչարանքի երազներուն մեջ գտա

      Քնարն այս դողդոջ։

      Հիվանդ սիրտ մ' իսկ այս քնարով կը լեցներ

      Տիեզերքը եզերական կոծերով,

      Այնքա՜ն հծծյուն, այնքա՜ն բողոք ու մորմոք

      Կուրծքին տակը լո՜ւռ քնարին այս տրտում։

      Ներե՛, ներե՛ ինձ, Մուսա՛,

      Ես անտաղանդ բանաստեղծ

      Եվ հիասթափվածն ամենեն,

      Ընկերներեն, իդեալեն,

      Թո՛ղ դղրդան իմ լարեր…

      Բաժակին մեջ, ուրկե ես

      Փրփուր գինին Անմահության ըմպեցի

      Իմ ողբերուս շիթերովը թո՛ղ լեցվի։

      Ես Աստղիկին հանղիպա,

      Որ անտառի մը հրդեհին քով նստած՝

      Մոխիրները կը թափթփեր կուրծքին վրա։

      Անմահներո՜ւ վեհագույն,

      Եվ վեհագո՜ւյն ողբալին,

      Անդունդը մը լռությունը կը կախվի

      Քո աչքերուդ հրկիզումին վրա վառ,

      Դու իսկ, Մուսա՛, մոխիրով ես պսակված։

      Կ'սպասեի փրփուրներուն գինիիդ,

      Կը բաղձայի գրկել սյուքը տարփանքին,

      Քու Անմահի թևերեն,

      Բայց հոգիս անմահական տաճարեն

      Խաչելության սև անուրջը կը փռվի։

      Տե՛ս, հին քնարս դագաղի պես կը լռե,

      Խռովե՞մ դագաղն այդ անդորը…

      Ո՜վ կը բաղձա քաղցրակարկաչ երգերուն…

      Կամ զեփյուռի անրջային թևերուն…

      Ես կը բաղձամ բոլոր զանգերը լեցնել

      Անմահության անդնդախոր ողբերով։

      Որքա՜ն վսեմ եմ, Մուսա՛,

      Իբր ամենեն անտաղանդը քուրմերեդ,

      Որ տանջանքի երազներուն մեջ գտա

      Քնարն այս մահվան։

***

      Գեղեցկության ի խնդիր

      Մենք մերժեցինք ամեն երկյուղ, ամեն լախտ,

      Մեր ոտքին տակ – լվացած

      Անմահական ջրերով —

      Օձ մը ծվարած՝ կը ննջեր,

      Թույն կը ծծեր գիշերներու խավարեն,

      Եվ մենք անհոգ, բայց գիտակից, այդ օձին

      Գլխուն վրա մենք մեհյաններ կառուցինք

      Գեղեցկության ու լույսի։

      Ծաղկին ի՜նչ հոգ, բուսած լերան կուշտին վրա,

      Թե երկրին խորքն հրաբուխը կը ննջե,

      Ան կը բացվի, ճաճանչներուն կը ժպտի

      Եվ կը գգվե ցողն տարփատենչ անուրջով։

      Հսկայական օձը շարժեց գլուխն իր

      Ակնթարթ մը… և մեհյաններն քանդվեցան՝

      Եղան խուղբի հավասար։

      Մեհյաններու անմահական, մե՜ծ ոգին

      Մրրկի պես կատղեցավ,

      Եվ լեցուց

      Մեր հոգիներն իր դարափիլ թևերով։

      Ես կ'ողբամ

      Անմահական այդ Ոգին,

      Ո՛չ ստրջանք, ո՛չ ապաշավ ես ունիմ,

      Եթե կ'ուզես դուրս վռնդե ինձ սեմեն

      Աշուղներու քու պերճաշուք բագինեն,

      Ես կը վազեմ ընդհուպ Աշխարհը մոխրի․․․

      Ո՜ր մեկն, ըսե՛, հանճարներեն բագինիդ

      Ունի վիշտ մը այնքա՜ն հսկա ու վսե՜մ,

      Քան իմ սիրտը՝ երիտասարդ ու գարուն։

      Ես իմ վշտով կըսքողեմ վարդ ու ժպիտ

      Եվ աշունի թևերով

      Երկնքի