Ламазан догIа. Хьусайн Шовхалов

хан хиллалц лелор дика ду, делкъан т1ехь марх дасталца ца лелор дика ду. Сивак гуттар ч1ог1а хьакхар деза лоруш къаьстина хьелаш ду, уьш:

      1-Муьлха ламаза далле хьалха хьакхар, фарз-ламазна а суннат-ламазна а.

      2-Ламаз эца волавалле. Ламаз оьцуш сивак хьокху меттиг куьйгаш дилича, бага-мерчу хи кхарзале ю.

      3-Цергаш маж елчера ц1анярхьам, церан хаза бос хилийтархьам. Я цергашна юккъахь йисина яах1ум д1аяккхархьам.

      4-Къуръан я 1илман дарс51 я хьадис52 доьшуш.

      5-Набарх сама ваьлча дийнахь хилда иза я буьйсана.

      6-Шен х1усаме чу воьдуш. Микъда́д ибн Шурайхьо дийцина шен дас 1аишате53 (Дела реза хилда цунна) хаьттинера:

      <<Пайхамар Делера салават а, салам а хуьлда цунна хьалхара х1ун дора ша шен х1усаме чу веъча? 1а́ишато Дела реза хилда цунна элира: «Сивакац»>>54.

      7-Багара вуо хьожа йоуьйту х1ума йиича, масала: сармсекх, хох, сигаьрк, иштта царех тера муьлха х1ума.

      8-Яах1ума яаза хан яьлла багара хьожа еъча.

      9-Багара вуо хьожа еъча.

      СИВАК ХЬАКХАРАН Г1ИЛЛАКХАШ

      1-Сивак дукха к1еда ца хилар церг1аш ц1ан ца еш я дукха ч1ог1а ца хилар доьлан чов еш, к1адалини-ч1аг1алини юккъахь хилар.

      2-Сивак муьлха ч1ог1ачу ц1еначу х1уманах я мегаш ду, цергин можа бос д1абоккхуш йолучух. Суннат ду сивак муьлха дечигах хилар, дечигах «1уд» олуш ерг лелор кхиъ ч1ог1а суннат ду, цуьнан хаза хьожа хилар кхиъ ч1ог1а суннат ду. 1удах йолу сивакех уггаре вуолехь ерг, хица т1адаярца къад йина ч1ог1а ерг ю.

      3-Сивак цергин лакхара лаха охьа ца хьокху доьла лаза ца дайта. Амма цергийн цхьан аг1онера вукха аг1оне хьокху. Маттан а сивак хьакхар суннат ду. Маттан сивак маттан лакхара лаха охьа хьокхура ю.

      4-Суннат ду сивак хьакха волалуш баган аьтто аг1ора д1аволавелла цергашна юккъе кхаччалца бен ца хьакхар. Цулт1ехь баган аьро аг1ора д1аволавелла цергашна юккъе кхаччалца хьакхар. Цергашна т1е сивак хьокхуш к1еда хьакха еза, доьлаш лаза цадархьам.

      5-Суннат ду сивак хьаькханачул т1ехь сивак хица йилар цунна т1ера боьхал я хьожа я кхиерг д1аяккхархьам.

      6-Суннат ду бера жималехь дуьйна сивакан марзадар.

      7-Сивак хьокхуш суннат кхочуш деш ву ша аьлла нийят хила деза, т1аккха цунна сивак хьакхаран Делера йоккха ял хьулу.

      СИВАКАН ПАЙДАНАШ

      Сивакан дуккха пайданаш бу, царех бу:

      Бага ц1аняр, сивак хьокхучун Дела реза хилар, цергаш к1ай яр, багара хьож дика хилар, доьла ч1аг1 дар, къеж валар т1ехьо хилар, букъ нис балар, кхетам та балар, доьла шел ца далар, г1иллакх та далар, х1ума дагахь сацар ч1аг1 далар, ял сов хилар, са атта далар, шах1адат дага диийтар55.

      ПХИОЛАГ1А ДАКЪА: АДАМИ СУННАТАШ

      Адами суннаташ – уьш ларт1ахь долчу адмаца хила деза х1уманаш ду. Уьш Ислам – динан г1иллакхаш ду.

      1-БАГА ХИ КХАРЗАР

      Ламаз оьцуш бага хи кхарзар.

      2-МЕРЧУ ХИ КХАРЗАР

      Ламаз оьцуш мерчу хи кхарзар

      3-СИВАК

      Сивак лелор тайпа-тайпанчу хьелашкахь

51

– Урок шариатских знаний.

52

– Хьадис, – иза Делан Элчо (Делера салават а, салам а хуьлда цунна) аьлла дешнаш ду.

53

– 1а́ишат Делан Элчи Делера салават а, салам а хуьлда цунна х1усам нана ю.

54

– Муслим: 253.

55

– Шах1адат: Ла́ ила́х1а иллалло́х1 – алар ду. 1ожул т1ееъча сивак хьокхучунна шах1адат а дага дог1ура ду.