Қашқадарё воҳасининг бахши-оқинлари.. Норқизил Кенгбоев

Унинг бу соҳадаги маҳоратини изоҳлашга сўз ҳам ожизлик қиларди. Қодир бахшининг достонини тинглаётган тингловчилар гўё кино кўраётгандек сеҳрланиб тинглар ва катта таассуротга эга бўлиб, бу сўҳбатни ойлаб давраларда мароқ билан гапириб юришарди.

      Ражаб бахши Нормурод ўғли, Ўмир бахши Сафар ўғли унинг устозлари бўлишган. Бу бахшилар ўз замонасининг атоқли бахшилари бўлиб, элда ном қозониб эътибор топган эдилар. Қодир бахши ёшлигидан достончилик санъатини севиб, устозларининг анъанавий йўлини давом эттирди. Қодир бахшининг отаси Раҳим Жобборов Ватан урушида вафот этади. Ёш Қодир Раҳимов она тарбиясида қолади. Онаси Норхол Турди қизи, бир ўғил ва икки қизни оқ ювиб, оқ тараб вояга етказади, айниқса, ўғли Қодирнинг тарбиясига оналик меҳри билан қараб камолга етказади.

      Қодир бахши Раҳим ўғли ўрта мактабни битиргач, олий маълумотни Бухоро Педагогика Институтида олади. Институтни битиргач, Хўжамахмуд қишлоғидаги Бобур номли ўрта мактабда ўқитувчи бўлиб ишлайди. Ана шу даврда унинг халқ ижодиёти соҳасидаги фаолияти кенг миқёсда бошланади.Ватанга, халққа бўлган ички туйғуларини терма ва достонлари билан намойиш эта бошлади. Бағрикенг, хулқи пок, фозил бу инсон ўз умрининг босимини одамлар орасида, дўстлар даврасида дўмбира чертиб достонлар куйлаб термалар айтиб ўтказади, йигитлик кучини, онг ва билимини шунга сарф этади. Шу маънода "Айрилса" термасига эътибор берайлик.

                        Турналар учолмас хилдан айрилса,                                                      Бедовлар юролмас йўлдан айрилса,                                                      Тоғлар букчаяди белдан айрилса,                                                      Булбуллар сайрамас гулдан айрилса.      

      Йигит бўлса – бўлсин унда номус – ор,                               Ёмон қўрсин, кенг дунёни қилар тор,                        Баланд тоғда ўсган гиёҳ сарғаяр,                                    Агар ҳаво билан қордан айрилса.

            Буюк тоғлар яшин тушса – вайрона,                                     Бу фалак ишига ҳамма ҳайрона,                                           Мард йигитлар бахти кетса – девона.                                     Севиб олган санам ёрдан айрилса.

            Сабаб билан кўкдан ҳаво тўкилар,                                           Йўлни яхши билмас бедов қоқилар,                                           Одамзоднинг қадди шундан букилар,                                     Меҳр қўйган эрка улдан айрилса…

            Булутсиз бўлмайди қаддили тоғлар,                                     Гул тилар доимо гули йўқ боғлар,                                           Тушакка ўтганда кампирлар йиғлар,                                     Бирга яшаб турган чолдан айрилса.

            Арилар бош эгар болдан айрилса,                                           Бедовлар