Кўҳинур. Аҳрор Аҳмедов

ўзига хос очиқлик ва самимият билан уларга мурожаат қилиб, олдинда турган муқаддас жангга чорлади:

      «Беклар ва йигитлар! Салтанат ва жаҳонгирликка қурол-яроғ ва аслаҳа-анжомсиз эришиб бўлмайди. Подшоҳлик ва амирлик навкар ва мулксиз мавжуд бўлолмайди. Неча йиллар ҳаракат қилиб, машаққатлар чекиб, узоқ ерларни босиб ўтиб, лашкар тортиб, ўзимизни ва лашкарни жанг ва ўлим хатарига солдик. Тангрининг марҳамати билан шунча кўп душманни енгиб, бундай катта мамлакатни эгалладик…

      Ҳар кимса бу жаҳонга келаркан, охири йўқликка кетади, абадий қолувчи ёлғиз Оллоҳдир. Ҳаёт мажлисига кирган одамнинг ҳар бири охироқибат ажал қадаҳидан ичади ва тириклик манзилига келган ҳар бир киши охири дунё ғамхонасидан кечиб кетади. Ёмон ном билан тирик юргандан, яхши ном билан ўлган афзал. Тангри таоло бундай саодатни бизга насиб қилибди ва бундай давлатни бизга яқин айлабди. Ўлган – шаҳид, ўлдирган – ғозий. Барчангиз Тангрининг каломи номи билан бу урушдан ҳеч ким юз ўгиришни ҳаёлига келтирмаслиги ва танасидан жони чиқмагунча, бу жанг ва урушдан чиқиб кетмаслигини айтиб, онт ичмоғингиз керак!»

      Бобурнинг мурожаати кўзланган нуқтага бориб тегди. Ҳумоюн ва кўпчилик беклар мурожаатни тўғри қабул қилдилар. Фақатгина Бобурнинг садоқатли ҳамроҳларидан саналган Хожа Калонгина Кобулга қайтиш ниятидан воз кечмади. Бу тараддуддан Бобурнинг бир оз дили ранжиди, бироқ унга тўсқинлик қилмади. Унинг ихтиёрига Кобул ва Ғазнида турадиган мунтазам қўшинни берди ва Ҳиндистон ҳудудидан унга мулк ажратди.

      Бу орада ражпутлар Агранинг жануби-ғарбий томонида жойлашган Секри шаҳри яқинидаги Байана қалъасини ўраб турган ҳудудга яқинлашиб келдилар. Рана Санга номи билан танилган ражпут саркардаси Санграм Сингҳ қўшинга қўмондонлик қилар эди. У жуда кўп жангларда қатнашгани боис танасида соғ жойи қолмаган жасур саркарда эди.

      Аввалбошда Иброҳим Лўдийга қарши жангга отланган Рана Санга Бобурдан ёрдам келишига умид боғлаган эди, лекин натижа у кутгандай бўлмади. Бобур ҳам бобокалони Темурбек сингари Ҳиндистон бойликларини олиб ортга қайтади, деб тахмин қилган эди. Лекин қўлга киритган улкан ўлжала-ри Бобуршоҳни қониқтирмади; у бу ўлкадан қайтиб кетмоқчи эмаслиги аён бўлиб қолди. Бобур ражпутларнинг на бой берган Деҳли тахтини ва на Ҳиндистондаги империясини уларга қайтариб бермоқчи эмас эди.

      1509 йилда Марвор вилояти тахтини эгаллагач, Рана Санга Ражастондаги энг қудратли сардорлардан бирига айланган эди. Ҳиндистоннинг бу ғарбий музофоти Ҳиндистоннинг чўл минтақасидаги ҳудудга ёйилган бўлиб, унинг қоқ ўртасидан Аравалли тиз ма тоғлари ёриб ўтган эди. Бу ўлканинг тоғ ва қирлар билан қопланган қисмида Читторгар, Амҳбар, Жодпур, Жайсалмер, Биконар каби салобатли ва мустаҳкам қалъалар унга бошқача виқор бериб турарди.

      1527 йилнинг 16 мартида Рана Санга бир юз йигирмата беклари ва саккиз минг кишилик отлиқ аскарлари ҳамда беш юзта жангчи фили билан Бобур қўшини томон юриш бошлади. Рақиблар қўшини ражпутлар