Танланган асарлар. Носир Фозилов

Сарви хола лаганда шилпилдоқ кўтариб кириб қолди. Ҳаммаёқни димоқни қитиқловчи хушбўй сур гўшт ҳиди тутиб кетди. Шундагина болалар қоринлари роса очганини пайқашди.

      – Бу дейман, невараларингни сийлабсан-да, кампир, – деди Қодир ота шилпилдоқнинг устидаги лаҳм сур гўштларни олиб тўғрар экан. – Шилпилдоқ қилибсан.

      – Яхши кўраман-да, тойчоқларимни, – деди Сарви хола гул-гул яшнаб. – Шуларни деб қилдим.

      Камтарингина бу хонадондаги чолу кампирнинг муомаласи билан шоҳона уйдаги ҳалиги қурумсоқларнинг муомаласини ҳеч қиёслаб бўлмас эди. Бу хонадондаги соддалик билан меҳрибонлик қайда-ю, у хонадондаги киборлик билан зиқналик қайда! Осмон билан ерчалик фарқи бор! Нега ундай экан-а?

      Шаҳар болалари эмасми, Фурқат билан Анвар лагандаги шилпилдоқ тугамасданоқ тўйиб, қўлларини артишди.

      – Э, олинглар ахир! Бувинг сенларни деб қилди шунча овқатни, – деди Қодир ота астойдил қистаб.– Э, мазаларинг йўқ, шаҳарбаччалар. Ё Сатторхўжа меҳмон қилдими, а?

      – Йў-ўқ, ўзимиз тўйдик, – деди Фурқат.

      Анвар қўлини бўз сочиққа артар экан, энди гапириш мавриди келди, деб ўйлаб Қодир отадан сўради:

      – Бобо, бу Жавлонхўжа ака қанақа одам ўзи?

      Фурқат билан Анвар унинг боя магазинида «ўргилайлар, гиргиттонлар», деб айланиб-ўргилгани-ю, кейин гап Анварнинг бобоси ҳақида борганида, бирдан ранги оқариб кетгани ва ниҳоят ҳалигина уйида қилган қўрслигигача оқизмай-томизмай айтиб беришди. Чол яна одатдагидек «қих-қих»лаб кулди.

      – Аслида мендан хатолик ўтди, чироқларим, – деди у болалардаги сочиқни қўлига олиб, обдан бармоқларини орасигача эринмай артаркан. Кейин давом этди: – Анварнинг бобоси ким эканлигини айтмаслигим керак эди, мен эса айтиб қўйдим.

      – Нега бобо?

      – Негалиги шуки, Жавлонхўжанинг отаси Тўланхўжа ўша пайтда катта бойлардан бири эди. Асосан шаҳарда турарди-ю, аммо-лекин кейинги пайтларда бир ёшгина хотинга уйланиб… Кўрган бўлсаларинг керак, уйидаги кампирни. Ўшанга, қих… Ўша пайтда ўн олти-ўн етти ёшда эди бу кампиршо… Шундай қилиб, у хумпар қишлоғимиздаги дала ҳовлисига аҳён-аҳёнда чиқиб ётиб кетарди. Янги ҳукумат кучга кирганидан кейин мол-мулкидан айрилиб қолмай деб, тиш-тирноғи билан курашди баччағар: ҳукуматга қарши унсурларни уйига яширди, уларни пул, қурол билан таъминлаб тураркан у ярамас. Бу сирни сенинг бобонг аскар тортиб чиқиб очган.

      – Қандай қилиб?

      – Қих-хи-х…

      Анварнинг жаҳли чиқиб кетди. Нуқул гап бобоси қилган ишларга бориб тақалганда, ҳамма қиқир-қиқир кулади. У қандай қизиқ ишлар қилганини бирорталари тузукроқ айтиб беришмайди. Ҳа, айтишсин-да, у ҳам мириқиб кулсин. Анвар чидаб туролмай:

      – Бобо, нега гап бобомга келганида нуқул «қих-қих»лаб куласиз, нима бўлганини айтмайсиз… – деди жиддий хафа бўлган қиёфада. – Кеча бизникида Атий ҳам, ану Расулмат амаки ҳам: «Бобонг тушмагур кўп қизиқ одам ўтган эди-да!» деб қиқирлаб кулишганди. Нима ишлар қилганлар бобом?

      – Атий деганинг ким бўлди