Тирилиш. Лев Толстой

Қайтиб кирдим, у тўсиқнинг нариги ёғида ётган экан. Киришим билан коньяк қуйиб беришни буюрди. Столдан бир шиша финьшампань олдим-да, иккита стаканга – унга ва ўзимга қуйдим. Унинг стаканига порошок солиб бердим. Билсам, берармидим.

      – Узук сизга қаёқдан келиб қолди? – деб сўради раис.

      – Узукни менга ўзи совға қилди.

      – Қачон совға қилди?

      – Номерга келишимиз билан, мен кетмоқчи бўлган эдим, у бошимга бир уриб, тароғимни синдириб қўйди. Мен жаҳл қилиб, кетмоқчи бўлдим. Кетиб қолмасин деб бармоғидан узугини олиб менга совға қилди, – деди Маслова.

      Шу маҳал прокурор ёрдамчиси боягидай ўрнидан сал туриб, яна аввалгидай мунофиқона соддалик билан бир неча савол беришга рухсат сўради ва ижозат олгач, кўйлагининг гул солиб тикилган ёқаси устига бўйнини қийшайтириб сўради:

      – Савдогар Смельковнинг номерида судланувчи қанча вақт бўлганини билишни истардим.

      Масловани яна қўрқув босди. У гоҳ прокурор ёрдамчисига, гоҳ раисга кўз югуртириб, шошиб-пишиб жавоб берди:

      – Қанча вақт ўтгани эсимда йўқ.

      – Судланувчи савдогар Смельков ёнидан чиққач, меҳмонхонада бирон жойга киргани эсида йўқмикан?

      Маслова ўйлаб кўрди.

      – Ёнма-ён жойлашган бўш номерга кириб эдим, – деди у.

      – Нега кириб эдингиз? – деди прокурор ёрдамчиси берилиб кетганидан тўғридан-тўғри Масловага мурожаат қилиб.

      – Уст-бошимни ростлаб олиб, извошчини кутдим.

      – Судланувчининг ёнида, номерда Картинкин ҳам бормиди ёки йўқмиди?

      – У ҳам кирган эди.

      – Нега кирган эди?

      – Савдогардан финьшампань қолган эди, иккаламиз бирга ичдик.

      – Ҳа-ҳа, бирга ичибсизлар-да. Жуда соз.

      – Судланувчи Симон билан гаплашганми, агар гаплашган бўлса, нима тўғрида?

      Маслова тўсатдан қовоғини солиб олди, қип-қизариб кетди-да, тез-тез гапира бошлади:

      – Нимани гаплашибман? Ҳеч нарсани гаплашганим йўқ. Бўлган гапнинг ҳаммасини айтиб бердим, бошқа ҳеч нарса билмайман. Нима қилсангиз қилинг. Менинг гуноҳим йўқ, вассалом.

      – Бошқа саволим йўқ, – деди прокурор раисга ва ғайритабиий бир тусда кифтини қисиб, нутқининг матнига судланувчининг Симон билан бирга бўш номерга киргани тўғрисидаги эътирофини ёза бошлади.

      Орага сукунат чўкди.

      – Айтадиган бошқа гапингиз йўқми?

      – Ҳаммасини айтиб бўлдим, – деди Маслова хўрсиниб, сўнгра ўтирди.

      Шундан кейин раис қоғозга ниманидир ёзди ва чап томонида ўтирган суд аъзосининг шивирлаб айтган гапини тинглаб, ўн дақиқа танаффус эълон қилди, шошиб ўрнидан турди-да, залдан чиқди. Раис билан чап томонида ўтирган серсоқол, катта, мулойим кўзли аъзо ўртасида бўлиб ўтган маслаҳат шундан иборат эдики, ўша аъзонинг меъдаси бузилган, у қорнини силаб, дори ичиб олмоқчи бўлган эди. У шу гапни раисга айтган ва унинг илтимосига кўра танаффус эълон қилинган эди.

      Судьялардан кейин маслаҳатчилар, адвокатлар ва гувоҳлар ўринларидан туришди, муҳим ишнинг бир қисмини бажариб кўнгиллари жойига тушгандай, у ёқдан бу ёққа юра бошладилар.

      Нехлюдов