Тирилиш. Лев Толстой

худди ана шуларни шошиб-пишиб кўчириб олаётган эди.

      Котиб баландликнинг нариги томонида ўтирар, ўқилиши эҳтимол тутилган қоғозларни тайёрлаб қўйиб, ҳозир кеча топиб: ўқиган, тақиқланган мақолани кўздан кечирмоқда эди. Бу мақола хусусида у маслакдош бўлган серсоқол суд аъзоси билан гаплашмоқчи эди, шу сабабли гаплашишдан аввал мақола билан танишиб чиқмоқчи бўлди.

      VIII

      Суд раиси қоғозларни кўздан кечириб чиққач суд пристави ва секретарига бир неча савол берди-да, улардан тасдиқ жавобини олгандан кейин, судланувчиларни олиб киришни буюрди. Дарҳол панжара орқасидаги эшик очилиб, бошига шапка кийган, қилич яланғочлаган икки жандарм кирди, уларнинг кетидан аввал бир судланувчи – юзини сепкил босган малла киши, кейин икки аёл кирди. Эркакнинг эгнида кенг ва узун маҳбуслар халати бор эди. Суд залига кирар экан, у икки ёнига туширилган қўлларининг бош бармоғини кериб, шу билан узун енгини ушлаб турарди. У судьяларга ва залда ўтирганларга қарамай ўриндиқни айланиб ўтаркан, уни диққат билан кўздан кечирди. Ўриндиқни айланиб ўтгач, бошқаларга жой қолдириб, ўзи бир чеккасига ўтирди-да, кўзини раисга тикканича алланарса деб шивирлаётгандек, юзининг гўштлари пир-пир уча бошлади. Унинг кетидан ёши қайтган, худди ҳалиги киши сингари маҳбуслар халати кийган хотин кирди. Аёл бошига маҳбуслар дурраси танғиган, рангпар, қош-киприксиз кўзлари қизарган эди. Бу хотин жуда хотиржам кўринарди. Жойига ўтиб кетаётганида халати алланарсага илиниб қолган эди, у шошилмасдан, эҳтиёт билан халатини чиқариб олди-да, жойига бориб ўтирди.

      Учинчи судланувчи Маслова эди.

      У кириши биланоқ залдаги ҳамма эркаклар унга кўз тикиб қолишди, унинг тимқора кўзлари парпираб турган оппоқ юзидан, халати остидан дўппайиб турган тўла кўкрагидан кўз уза олмай қолишди. Ҳатто бир жандарм ҳам Маслова унинг ёнидан ўтиб, жойига бориб ўтиргунча бақрайиб тикилиб қолди, ўтиргандан кейин эса, гуноҳ қилиб қўйгандек, шошиб юзини тескари ўгирди-да, рўпарасидаги деразага қараб тураверди.

      Судланувчилар жой-жойларига ўтиргунларича раис кутиб турди-да, Маслова ўтирган замон секретарга мурожаат қилди.

      Одатдаги расм-русум бошланди: маслаҳатчилар номма-ном чақирилди, келмаганлар устида мулоҳаза юритилди, уларга жарима солинди, сўраб кетганлар ҳақида қарор чиқарилди ва келмаганларнинг ўрни захирадагилар билан тўлдирилди. Кейин раис билетларни йиғиб, шиша вазага солди ва мундирининг енгини шимариб, тук босган қўлини яланғочлади-да, «кўз боғловчи» найрангбозлар сингари ҳаракат қилиб, биттадан билет чиқариб уларни ёзиб ўқий бошлади. Кейин раис енгини туширди, маслаҳатчиларга қасам ичиришни попга таклиф этди.

      Ранги сариқ, юзи шишинқираган, жигарранг жубба кийиб, кўкрагига олтин хоч ва жуббасининг ён томонига яна аллақандай кичкина орден таққан кекса поп шишган оёғини бир-бир босиб, аста-секин икона тагида турган столга яқинлашди.

      Маслаҳатчилар ўринларидан туришди ва тўдалашиб ўша томон юришди.

      – Марҳамат,