Моабит дәфтәрләре / Моабитские тетради. Муса Джалиль

октябрь, 1943

      СОҢГЫ ҮПКӘ

      Эчем тулы каргыш, үпкә белән

      Китәм инде җирнең өстеннән.

      Мескен әни мине юкка гына

      Күз нурларын түгеп үстергән.

      Юкка гына күкрәк сөтен имзеп,

      Бишек җыры җырлап тирбәткән.

      Дөньясына нәфрәт, каргыш булып

      Чыкты ул җыр минем йөрәктән.

      Әйтче, дөнья, синең газабыңа

      Түзмәдемме хәлем җиткәнче?

      Түзмәдемме… иксез-чиксез сабрым

      Яшем белән агып беткәнче?

      Һәр хәшәрәт җирдә теләгәнчә

      Суда йөзде, суда җебенде.

      Ә мин менә соңгы сулышымда да

      Чылаталмыйм кипкән ирнемне!

      Мин күрмәдем дуслык… дус урнына

      Богау кысты минем кулымнан.

      Кояш… ул да үләр минутымда

      Мәхрүм итте мине нурыннан.

      Үләм, дидем, ярый, тик кайгырдым,

      Күреп үлсәмче дип кызымны!

      Анам кабре – туган туфрагыма

      Куеп үлсәмче дип йөземне!

      Нигә миңа төрмә кабер булды,

      Ник кан юды йоклар урнымны?

      Җирне әллә артык сөйгән өчен,

      Җылысыннан мәхрүм булдыммы?

      Дөнья, сине Ләйлә төсле күреп,

      Мәҗнүн гыйшкы белән яраттым.

      Ә син минем керсез йөрәгемне

      Вәхши этләреңнән талаттың.

      Аерып мине анам-Ватанымнан

      Кай җирләргә китреп ташладың?

      Еласам да үксеп, үз илемнең

      Туфрагына таммый яшьләрем.

      Туган илем, үксез улың булып

      Үләм инде читтә тилмереп.

      Яшем барсын сиңа елга булып,

      Каным шытсын кызыл гөл булып.

Октябрь, 1943

      СУГЫШТАН СОҢ

      Май аенда тагын җыйналырбыз,

      Кызыл шәраб килер табынга.

      Бокалларның көмеш чыңы белән

      Табын җыры яңрар тагын да.

      Өстәл тулыр җанлы чәчәк белән,

      Чәчәк төсле кызлар, усаллар.

      Каш кырыен гына үпкән булып,

      Котлап безнең кулны кысарлар.

      Кайберәүләр булмас бу табында,

      Алар урны шулай буш калыр.

      Һәм беренче бокал күтәрелер

      Исме белән батыр дусларның.

      Бик күңелле булыр бу очрашу,

      Шундый авыр көннәр кичереп,

      Без шәрабтан түгел,

             ә шатлыктан

      Җырлашырбыз, бәлки, исереп.

      Тик күп түгел,

             каплап бокалларны,

      Без табыннан бергә кузгалып

      Юнәлербез дуслар каны тамган

      Киң кырларга, җиңне сызганып.

      Ватык юллар, янган зур калалар

      Без килгәнне көтеп яталар.

      Уянсыннар батыр тракторлар,

      Уйнасыннар кулда балталар!

      Кырны тутрып алтын бодай үссен,

      Ауган йортлар торып бассыннар.

      Җиңгән илнең хезмәт тире белән

      Кырлар көлеп чәчәк атсыннар!

Октябрь, 1943

      СЕРЖАНТ

      Бер сержант белән

      Икәү фронттан

      Кайтып киләбез.

      Таныштык әле

      Вагонда туры

      Килеп кенә