Қўрқма. Жавлон Жовлиев

куниёқ хотира сандиғи очилади.

      Буларнинг бари туш эмас, жажжи онг сандиғига сингдирилганига ишонаман.

      Хуллас, олти ойлигимдан эслай бошлайман. Қуёшнинг чиқиши, ботиши, шом ва ўлим.

      Момом сариқ гулли кўйлакда эди. Ғингшийверганимдан ҳусайни узумидай чўзиқ бошли, қуруқ эмчагини оғзимга солиб қўйди. Сут чиқмади қанча тамшанмай. Шунда биқинидан чаён чаққандай бақириб, момом мени отиб юборади. “Ўлим – дейди, – бахтиқаро етим”, – дейди қичқириб, сочини юлиб, кўк кўзларини, ерни тешиб, тирнаб ўкиради, қақшайди, қалқийди, бигиз тиққандай сапчийди, уради, тепади, уввос тортади. Боласи ўлганини эшитади яна бир она! Урушда эмас, тинчликда пахтага қўшилиб ёниб кетган ўғли, сира қаҳрамон эмас у.

      Мен олти ойлигимда оппоқ эмчагимдан – онамдан айрилдим. У менинг сутим эди, куйиндимга айланди. Қайнаб-қуриб, онам қобирғасига қиринди бўлиб ёпишади.

      Отам ишдан келиши билан кучимга куч қўшилиб, кўпроқ ғинг-ғинглаб қолардим. Эгнига ёпишган пахтани қўли билан ишқалаб туширишни яхши кўрарди. У соқолини жуда кам қиртишларди. Шунинг учун ҳар сафар мени ўпганда юзимга сонсиз қора тиғлар ботарди ва мен йиғлардим. Ўша пайт чиндан уддалардим кўз ёшини. Ёқимли оғриқ, тер ва пахтанинг ачимсиқ анқиши димоққа ота ҳиди бўлиб урилади.

      Дунёдаги энг катта ва кучли одамни ҳис қилишга ўргангандим. Мени ўлим кучимдан айирди, бутун умрга кучсиз қилди. Ўлим йиғимдан жудо қилди. Олти ойликда мени етим қилди.

      Бобомнинг ҳовлиси узоқ ва яқиндан ўликнинг ҳурмати учун келган уруғлар билан тўлади. Улар шу иззат учун овоз чиқариб йиғлайдилар. Аммо элибойларга бу чиқарилаётган товуш ҳақоратдай туюлди ва келгувчиларга танбеҳ берди: “Эй, халойиқ, икки ўликнинг ҳурмати йўқму? Қаттиқроқ, ўкириб йиғланглар, икки ҳисса баланд овоз чиқсин!”

      Товуш ортиб кетди: “Акам-ов, акам…”, “Опам-ов, опам…”

      Бизда тирикни эмас, ўликни ҳурмат этарлар.

      Ёши катталар ҳам марҳумни: “Акам, – дейди, отам”, – дейди, момолар жувонни: “Момом, моможон”, – дейди.

      Бизда ўликни қадр этар шундай бир кун!

      Мен элибойлар гапини англайман, қизараман, тиришаман. “Улардан ўн эмас, бир мен қолдим”, – деб қичқираман, “Сутим”, деб бақираман, “Қуввати кучим”, деб ўкираман. Барча бир он жим бўлади.

      Бир чақалоқ инграши ва икки мурдагина қолди қишлоқда.

      Онамнинг қоп-қора кўзлари деб йиғладим. Мен она кўзларидай тиниқ қоронғиликни бошқа ҳеч қачон кўрмадим.

      Мен қичқириб бўзлайвердим. Дод солавердим. Товушимни эшитган етти қишлоқ иззиллаб йиғлади.

      – Гўдак етим қолганини сезди, тавба қилай! – деди боболар.

      – Эна бўлмай, болам ўлмай, мен ўлай, – деди момолар.

      Мен бақира бердим: “Сут ва кучнинг ҳурмати бор…”

      Момом қуруқ эмчагини оғзимга солди, чиқариб ташладим. Холам эмизикли эди, у тутди, тупуриб ташладим нордон сутини.

      Ширин таъмни олти ойлигимдан унутдим, ҳозиргача биронта ширинликдан маза қилмайман.

      Беш сониялар йўталиб турар, кейин бақира берардим… Бутун қишлоқ ўкириб йиғларди.

      “Чақалоқни қўшниникига чиқармайсанми, аҳмоқ хотин!”

      Бобом