Amerika faciəsi . Теодор Драйзер

– Sən sadəcə mənə sataşmaq üçün bəhanə axtarırsan, atacan. Mən ancaq bir dəqiqəliyə Sondragilə getmişdim. Bilirsənmi, Fincligil artıq yayda Qrinvud gölünə getməyəcəkdir. Onlar On ikinci gölün sahilində, böyük və qəşəng bir yay malika-nəsi tikdirməyə hazırlaşırlar. Bundan başqa mister Finclin oğlu Stüart üçün motorlu böyük bir qayıq alacaqdır. Onlar bütün yayı, lap bəlkə may ayından oktyabr ayınadək orada yaşayacaqlar. Krenstonlar da yəqin ki, ora gedəcəklər.

      Kiçik qızının kələklərinə çoxdan alışmış mister Qrifits indi bu dəqiqə, Bellanın ona təlqin etmək istədiyi şeylərə, – yəni On ikinci gölün Qrinvud gölünə nisbətən daha modalı bir yer olması, həmçinin Fincli ailəsinin əyləncə xatirəsi üçün özlərini bu cür böyük bir xərcə salmaları ilə o qədər də ma-raqlanmırdı.

      Bellaya heç bir cavab vermədən o pilləkənlə qalxıb arva-dının otağına girdi. Missis Qrifitsi öpdü, Mayranın otağına baş çəkdi, Mayra isə atasını öpmək üçün qapı ağzına çıxdı, bundan sonra o, müvəffəqiyyətlə keçən səfəri haqqında da-nışmağa başladı. Onun arvadı və qızı ilə bu cür salamlaş-ması ər ilə arvad arasında tam bir həmrəylik və qarşılıqlı anlayış hökm sürdüyünü göstərirdi, doğrudur, böyük qızın xarakteri və baxışları ataya o qədər də xoş gəlmirdi, lakin buna baxmayaraq, ata öz rəftarını və mehribanlığını böyük qızından da əsirgəmirdi.

      Ər ilə arvad öz aralarında söhbət edərkən missis Trüs-del içəri girib naharın hazır olduğunu xəbər verdi. Bu zaman bəzənib qurtarmış Qilbert gəldi.

      – Ata, – deyə Qilbert sözə başladı. Mən sabah səhər çox maraqlı bir məsələ haqqında səninlə danışmaq istəyi-rəm. Olarmı?

      – Əlbəttə, olar. Mən fabrikdə olacağam. Saat on ikidə yanıma gələrsən.

      – Aşağı düşək, yoxsa nahar soyuyar, – deyə missis Qrifits xəbərdarlıq etdi və Qilbert dərhal pilləkənə doğru yönəldi. Onun arxasınca mister Qrifits Bella ilə qol-qola və missis Qrifits, elə indicə otağından çıxmış Mayra ilə bərabər, aşağı mərtəbəyə düşdülər.

      Hamı stol arxasında oturduqdan sonra dərhal Likurq şəhərinin həyatına aid gündəlik mövzular ətrafında canlı söhbət başlandı. Bütün dedi-qoduların əsas mənbəyi Bella idi: çünki cəmiyyətə aid bütün yeniliklər son dərəcə böyük bir sürətlə Bellanın oxuduğu Snedeker məktəbinə gəlib çıxır və qız bütün bu dedi-qoduları sinəsinə yığırdı. İndi o bir-dən-birə sözə başlayıb dedi:

      – Qulaq as, ana, gör mən Rozetta Nikolson haqqında sənə nə danışacağam. Bu qız missis Diston Nikolsonun ba-cısı qızıdır, o, keçən ay Olbeni şəhərindən buraya gəlmişdi, yadındadırmı? O hələ bizim məktəbin bayramına da gəlmiş-di… Sarısaçlı və bir qədər çəp göy gözləri var. Atasının Olbe-ni şəhərində böyük mağazası var. Hə, indi həmin bu Rozetta Utiki şəhərində yaşayan Qerbert Tikxem ilə nikahlanmışdır. Bilirsən, həmin bu Qerbert keçən yay, missis Lambertgilə qo-naq gəlmişdi. Sən onu yadından çıxartmısan, amma mənim yaxşı yadımdadır. Uca-boylu, qarasaçlı ancaq bir az yön-dəmsiz bir gəncdir. Çox solğun rəngi var, amma çox gözəl oğlandır, lap kinolardakı qəhrəmanlara oxşayır.

      – Budur, diqqət verin, missis Qrifits, – deyə Qilbert acı bir istehza ilə söhbətə qarışdı. – Snedeker bacılarının Nümu-nə məktəbinin qızları bəzən gizli-gizli qaçıb kinolara gedir-lər ki, qəhrəmanlar haqqında biliklərini artırsınlar.

      Bu zaman Semyuel Qrifits sözə başladı.

      – Çikaqoda mənimlə maraqlı bir əhvalat baş verdi, – deyə o danışmağa başladı. Məncə bu əhvalat sizin hamınızı maraqlandıracaqdır.

      İki gün əvvəl o Çikaqo şəhərində birdən-birə kiçik qardaşı Eysanın böyük oğluna rast gəlmişdi, indi mister Qri-fits bu görüş və bununla əlaqədar olaraq qəbul etdiyi qərar haqqında danışmaq istəyirdi.

      – Nə olmuşdur, ata? Tez ol danış! – deyə Bella dərhal atasını tələsdirməyə başladı.

      – Gətirdiyin təzə xəbərləri tez ortalığa tök görək, – de-yə Qilbert əlavə etdi: o atasının ona ürəkdən bağlı olduğu-nu bildiyi üçün həmişə atası ilə sərbəst rəftar edirdi və özü-nü onunla tay-tuş kimi aparırdı.

      – Əhvalat belə oldu, – deyə mister Qrifits davam etdi: – Çikaqoda mən “Yuniyon Liq” klubunda düşmüşdüm. Ora-da bizim qohumumuz olan cavan bir oğlana rast gəldim, o sizin əminiz oğludur, uşaqlar – indi bu saat Denver şəhə-rində yaşayan qardaşım Eysanın böyük oğludur. Mən artıq otuz il olar ki, qardaşımı görməmişəm və bu vaxta qədər onun haqqında heç bir söz eşitməmişdim… – O, sanki bir tə-rəddüd içərisində fikrə gedərək susdu.

      – Harada isə vaizlik edən o deyilmi? – deyə Bella atasının üzünə baxıb soruşdu.

      – Özüdür ki, var. Hər halda mənim bildiyim budur ki, o evdən çıxıb gedəndən sonra bir müddət vaizlik etmişdir. Ancaq indi oğlu mənə dedi ki, atası bu peşəni buraxmışdır. İndi o Denver şəhərində nə isə bir başqa işlə məşğul olur, deyəsən, otel saxlayır.

      – Oğlu nə cür oğlandır? – deyə Bella soruşdu.

      Bella yalnız zahirən təmkinli görünən şıq gənclər və ki-şilərlə tanış idi, onun cəmiyyətdəki mövqeyi və ata-anasının nəzarəti yalnız bu cür adamlarla görüşməsinə icazə verirdi, buna görə də indi o, haradasa Qərbdə, otel saxlayan əmisi-nin oğlu ilə çox maraqlanmışdı.

      – Əmioğlu? Onun neçə yaşı var? – deyə, Qilbert də sö-zə qarışdı, onu da, bu qohumun nə cür adam olduğu, cəmiy-yətdəki mövqeyi və bacarığının nədən ibarət olduğu ma-raqlandırırdı.

      – Məncə o çox maraqlı bir gəncdir, – deyə mister Qri-fits bir qədər tərəddüdlə sözünə davam etdi, çünki əslində o hələlik Klayd haqqında müəyyən bir rəyə gələ bilməmişdi. – O zahirən çox yaraşıqlı bir gəncdir, nəzakətli və təcrübəli görünür, demək olar ki, sən yaşdadır, Qil və sənə oxşayır, özü də çox oxşayır: gözləri, ağzı, çənəsi eynilə səninki kimi-dir. – Qrifits oğluna baxdı. – O səndən azacıq hündürdür və deyəsən, səndən bir az arıqdır, bəlkə də mən səhv edirəm.

      Eynilə ona oxşayan, eyni familiyanı daşıyan və bəlkə də eyni məziyyətlərə malik olan bir əmisioğlu olduğu Qilbertə o qədər də xoş gəlmədi. Bu vaxta qədər o burada, Likurq şə-hərində gələcəkdə atasının varidatının ən az üçdə birinə sa-hib olacaq və firmanın başında duracaq yeganə bir oğul ki-mi tanınmışdı. İndi isə birdən-birə cəmiyyətdə məlum olacaqdı ki, onunla yaşıd və hətta ona oxşayan bir qohumu, bir əmisi oğlu vardır… Qilbert təkcə bunu fikrinə gətirdikdə sanki bütün tükləri ürpəşdi.

      O dərhal belə bir qərara gəldi ki, (və bu elə bir psixoloji reaksiya idi ki, bunu o özü belə başa düşmür və qarşısını ala bilmirdi) bu əmisi oğlundan heç xoşu gəlmir və heç vaxt da xoşu gəlməyəcəkdir.

      – Bəs onun peşəsi nədir? – deyə