De Firmant. Maud van Leyden

en keek naar de herfstmode in de etalages. Het was een prachtige herfstdag: goudgeel dwarrelden de blaadjes tegen de strakblauwe lucht. Hij zag zichzelf reflecteren in de spiegels van de winkels: een atletische man in een elegant pak. Hij was best tevreden met zichzelf. Hij had zijn leven lang veel gesport. Als jonge jongen had hij op hoog niveau gehockeyd. Toen hij in Rotterdam studeerde, speelde hij in het rugbyteam van het corps. Ze deden behoorlijk mee in de competitie, al haalden ze niet de echte top. Maar dat was oké. Je traint hard en de beste wint. Dat is sport. In zijn carrière had hij, zoals iedereen, heus wel eens wat tegenslagen gekend, maar het was hem altijd weer gelukt om die, met hard werken, weer te boven te komen. Dat zou hem ook nu weer lukken. Als hij maar eerst begreep wat er eigenlijk aan de hand was. Want daarover tastte hij op het moment volstrekt in het duister.

      Het was al ongeveer drie maanden geleden dat één of andere risicomanager uit de Parijs hem meldde dat er een onderzoek naar hem werd ingesteld: er waren zorgen over de gang van zaken bij PetroAlg, een grote Algerijnse Oliemaatschappij. Ze waren daar momenteel bezig met grote gas-contracten. Het werk liep op rolletjes, ondanks de staatsgreep die daar een halfjaar geleden had plaatsgevonden. Na die staatsgreep was het weliswaar bijltjesdag geweest en waren ook de topmanagers van alle staatsbedrijven door de geheime dienst doorgelicht, waaronder uiteraard ook de CEO van PetroAlg. Tweemaal was deze man door verschillende diensten onderzocht, omdat PetroAlg één van de grootste oliebedrijven van heel Afrika was en van vitaal belang voor de staatsinkomsten. Daarbij was gelukkig niets onoorbaars aan het licht gekomen en dus mocht hij zijn functie onder de nieuwe regering houden. Daarmee bleef de continuïteit van de bedrijfsvoering behouden alsmede de lopende afspraken met de afnemers van het gas, waar de contracten voor opgesteld moesten worden.

      De firmant had zich best kunnen voorstellen dat de risico-afdeling, geschrokken van de staatsgreep, die afspraken nog eens goed tegen het licht wilde houden. Daar zou dat onderzoek wel over gaan. Alleen hadden ze dan wel de verkeerde persoon te pakken. Hij ging namelijk helemaal niet over die contracten. Hij was zelf namelijk niet eens de klantmanager voor PetroAlg ook al deed hij wel het werk. Hij wist echter ook dat hij ze gerust kon stellen. Dit waren kantoorklerken van de Firma in de Verenigde Staten, die ook niet zo héél veel snapten van Afrika en dat vooral een heel eng en gevaarlijk continent vonden. Ze zouden wel in paniek geraakt zijn, alleen al door het idee van een staatsgreep. Als ze de details van de contracten en van de afspraken zouden lezen, dan zouden ze zeker snappen dat alles in orde was daar. Zelfs als de staatsgreep anders was verlopen dan had de Firma daar nooit een groot risico gelopen. Hij had zich dan ook geen grote zorgen gemaakt. Hij had daar ook niet echt de tijd voor, want hij had het erg druk met drie grote projecten die hij gelijktijdig aan het managen was. Hij reisde momenteel wekelijks tussen Oekraïne, Egypte en Algerije. Daarnaast hadden ze hem ook nog gevraagd tussendoor naar Japan te komen en naar Australië om daar te helpen nieuwe klanten te ontwikkelen. Nee, er was niets dat erop had gewezen dat dit eraan kwam.

      Inmiddels was hij bij het kantoor van de klant aangekomen, een investeerder die hij bijstond bij de aankoop van een gasbedrijf in Spanje. De meeting die volgde ging goed en ze spraken af dat hij ze volgende week in Madrid zou treffen. Zo ging het eigenlijk altijd. De cliënten waren altijd onder de indruk van zijn kennis van de gasmarkt. Niet voor niets werd hij Mr. Gas genoemd. Hij had dan ook al bijna dertig jaar ervaring met gas. Direct na zijn rechtenstudie was hij begonnen bij Delphin Oil en was daar algauw in de gasdivisie terechtgekomen. Toen hij later toch de advocatuur in was gegaan, had hij aan allerlei onderwerpen gewerkt, maar altijd wel op de een of andere manier gerelateerd aan energie. Gaspijplijnen, nutsvoorzieningen, chemie, windmolens. Maar gas, daarin was hij echt de onbetwiste expert. Niet voor niets werd hij veel gevraagd in de vele arbitragezaken die overal op de wereld gaande waren. Dat was vooral bij zijn vorige kantoor geweest. De Firma had liever niet dat hij zich daarmee bezighield. Ze vonden het risico te groot dat hij dan andere klanten van de Firma zou afstoten. Hij vond dat jammer, maar had genoeg andere gave projecten omhanden en was verder behoorlijk tevreden bij de Firma.

      Anderhalve week geleden veranderde dat ineens, toen hij een vilein telefoontje kreeg. Het was de voorzitter van één of andere geheime commissie die firmanten en partners controleerde op waardig gedrag. Hij kende hem wel, één van de meest gerespecteerde firmanten was hij. Victor had zich als Latijns-Amerikaanse homoseksueel, tegen alle vooroordelen in, omhoog gevochten en werd nu gezien als een rolmodel. Voor de Firma was hij dan ook een boegbeeld. Sommige mensen bereiken een status van onaantastbaarheid en hij was zo iemand. Dit heerschap belde hem dus op in zijn hoedanigheid als voorzitter van deze gedragscommissie, waar hij nooit eerder van gehoord had, en vertelde hem dat zijn gedrag onderzocht werd inzake een contract van PetroAlg. Een Franse juriste had geklaagd dat hij haar niet respectvol had bejegend en dat het contract niet klopte. Hij kreeg een weekeinde om een memo te schrijven met zijn perspectief en dan zou de commissie over zijn lot besluiten. Hij had hem uitgelegd hoe de vork in de steel zat en dat hij niet de klantmanager was. Maar het leek wel of hij niet wilde luisteren. Hij bleef herhalen dat de commissie zich grote zorgen over hem maakte, over zijn houding en dat er klachten tegen hem waren ingediend. Hij had nog even gevraagd of het dan alleen over Algerije ging, of dat er nog meer was. Nee, het ging alleen over Algerije. Hij had toen besloten het er toch nog even met Dirk over te hebben.

      Dirk was de firmant die hem ooit binnen had gehaald. Met hem had hij dit ook al eerder besproken, maar Dirk dacht er net zo over als hij: “Dit zijn kantoorklerken en die lui snappen niets van de business en niets van Afrika. Bovendien moeten ze daarvoor bij Ahmet zijn en niet bij jou.” Hij had die vrijdagmiddag dus Dirk nog even gesproken. Dirk wist wel van het bestaan van deze geheime commissie af. Binnen de Firma zijn niet alle firmanten gelijk. Pas als je eenmaal firmant bent geworden, ontdek je dat er ook onder firmanten rangen en standen bestaan: er is een kleine groep firmanten die de sleutelposities binnen de Firma bekleden. Dirk wist hem te vertellen dat deze commissie een belangrijke statuur heeft binnen de Firma, inclusief de macht om straffen uit te delen en, als ultieme sanctie, firmanten te ontslaan. “Maar,” zei hij erbij, “je moet je geen zorgen maken. De interne organisatie wil de laatste tijd te veel macht naar zich toetrekken, maar wij firmanten zijn de baas hier en duwen dat af en toe weer een beetje terug. Dat vinden ze vervelend en nu willen ze een punt maken. Eerlijk gezegd begrijp ik niet waarom ze deze commissie daarvoor gebruiken. Ik denk echter dat het wel mee gaat vallen. Je zult wel een waarschuwing krijgen en misschien een financiële tik. Misschien dat je je bonus dit jaar niet krijgt, of dat je niet meer voor PetroAlg mag werken. Leg in dat memo gewoon uit dat je hun punt begrijpt en dat je ervan geleerd hebt.” Het had wel een beetje oneerlijk gevoeld. Welk punt moest hij snappen? Waar ging het om? En waarom een tik krijgen?

      Bij thuiskomst die vrijdag had hij het met Henriëtte besproken en ook verteld hoe Dirk ertegenaan keek. Hij maakte zich niet te veel zorgen, maar moest wel het hele weekeinde aan de bak om dat memo goed op te stellen. En eigenlijk hadden ze andere plannen. Ze zouden nog naar het landgoed gaan om wat laatste dingen af te spreken voor hun feest van volgende week. Ze moesten de vloer opmeten voor de band en nog even wat afspreken over dieetwensen. Maar dat kon uiteindelijk ook wel over de telefoon. Dus het was vervelend, maar het zou verder wel goed komen. Henriëtte had hem echter meteen gewaarschuwd. Zij had aangevoeld dat dit niet goed zat. Zij voelde vaker dat soort dingen aan. Hij was een rationele vent en kon daar nooit zoveel mee. Henriëtte had gezegd: “Dit klinkt niet goed. Als ze het zo formeel spelen dan zijn ze waarschijnlijk wat aan het voorbereiden. Ze zijn zich aan het indekken. Ik weet niet wat ze tegen je hebben, maar dat memo moet je serieus nemen, want dat kan tegen je gebruikt worden. Je moet daarin op geen enkele manier iets opschrijven wat later als een schuldbekentenis kan worden uitgelegd.”

      Het leek hem in ieder geval niet verkeerd om haar advies op te volgen, ook al zag hij het zelf niet zo somber in. Het kón toch gewoon niet. Wat konden ze nu tegen hem hebben. Hij wist honderd procent zeker dat hij alles altijd juist had afgehandeld. Met zijn 22 jaar ervaring in de bedrijfsadvocatuur, vaak in minder stabiele landen, wist hij echt wel hoe hij met risico’s moest omgaan. Hij had ook altijd alles afgestemd met de risicomanagers van de Firma op het hoofdkantoor, dus er kón gewoon helemaal niets zijn. Maar ook het idee van die financiële tik beviel hem totaal niet. Het was allemaal zó totaal onterecht. Nooit eerder had iemand over hem geklaagd. Het hele weekeinde had hij besteed aan dat memo. Hij had precies uitgelegd wat zijn rol was en welk werk er precies voor PetroAlg werd gedaan. Het ging om exportcontracten voor LNG naar diverse afnemers over de hele wereld, maar vooral