In my vel. Azille Coetzee

“glad nie aggressief is nie”. In kontras met ander swart mense in Afrika, soos die Zoeloemense, byvoorbeeld.

      “En,” vra C hom, “wie is meer aggressief, die Nederlanders of die Franse?”

      Hy lag lekker.

      “Wel, ek sal nou nie eintlik Europeërs in sulke terme beskryf nie.”

      “O ja?” vra C.

      “Die Franse is definitief soms ’n bietjie onbeskof, en die Nederlanders kan arrogant voorkom. Maar nie aggressief nie.”

      “En wat van die Amerikaners met al hul oorloë?” vra C.

      “Wel,” dink sy kollega, “hulle is maglustig, en sterk, sal ek sê. Maar tog nie aggressief nie. Jy weet wat ek bedoel, man!”

      Ja, C weet presies. In die effense trek van sy mond en die afwending van sy blik kan ek sien wat hy sien. In sy kop flits ’n bebloede tafereel. Europa wat toesak op Afrika, die Ooste, Suid-Amerika, en alles in die pad verwoes met verbysterende geweld. Marteling, verkragting, onthoofding, mensejag, ontvoering, slawehandel, dwangarbeid. Honderde jare aaneen, in die naam van die “beskaafde” praktyk van “ontdekking”, gereserveer vir die Europeër met sy wit vel. Die verspreiding van die Westerse beskawing, die Rede, die huigelagtige “humanisme”, is ’n slagveld. ’n Eindeloos winsgewende een. In sy geestesoog sien C nie net groeiende stapels swart liggame nie, maar ponde en gulde en sakke vol goud, uitswellende Europese buike.

      En wanneer die swart mense hul aanvanklike gasvryheid berou, hul wapens opneem en hulle verset teen hierdie bloeddorstige arrogansie en gierigheid, dan geld dit as “bewyse” van hul eie barbaarsheid.

      Eeue later, eers ’n paar dekades gelede, onttrek die Europeërs hulle uit die kolonies en laat samelewings agter wat aan flarde is, deurdrenk van bloed, vergruis onder gesamentlike trauma, kulture wat onherstelbaar verwring en uitgevee is. En dan skud die Westerse wêreld sy kop wanneer hierdie samelewings in chaos verval, of nie binne ’n dekade weer op hul voete kom nie. Kyk hoe primitief, sê ons, wanneer daar burgeroorlog is. Of etniese geweld volgens die politiese groewe wat die koloniale moondhede geskep het om gesamentlike teenstand te deaktiveer. Kyk hoe aggressief is hulle.

      Want hulle is swart en ons is wit, en wanneer ons moor en martel, is dit in die naam van beskawing en Rede en is dit geseën deur die liewe Here, maar wanneer hulle dit doen, is dit die verval van barbare. In ons wêreld figureer Afrika as die rampsalige skadukant van die Weste, en die Afrikaan as die donker drogbeeld van die rasionele wit Subjek.

      Terug in Suid-Afrika maak nog ’n wit boer ’n plaaswerker of vrugtedief aan die agterkant van sy bakkie vas en sleep hom oor die grondpad tot daar min van hom oor is. ’n Óú apartheid-trick. Maar wanneer ons die lot van die land bekla dan skud ons ons koppe, dis die swart mense se skuld, sê ons, kyk hoe aggressief is hulle.