Debora gaan huis toe. Helene de Kock

wys met ’n voorvinger na die derde werkershut van regs. “Nou toe, ek sal netnou die ander goeters bring.”

      “Maak asseblief gou.” Marnitz klink doodsaaklik.

      Debora hoor die yl gekerm nog voordat sy by die deur van die skemer hut inbuk, haar pa en Tristan kort op haar hakke. Die vrou op die katel in die hoek se asem kom rukkerig. Haar kop rol heen en weer op die pap kopkussing waar die gansvere al begin uitpeul. Om haar sit ’n klompie vroue, moedig haar aan. Marnitz vra hulle om die vertrek te verlaat.

      “Hier is nou drie dokters,” sê hy toe hulle geredelik uitloop. “Ons sal haar mooi kan help.”

      Die vrou kalmeer toe sy Marnitz herken. Glimlag selfs bewerig toe sy Debora en Tristan opmerk.

      “Toemaar, Sysie,” sê Marnitz net, wag tot haar asemhaling effe egaliger word voor hy sag en met vaardige hande oor haar buik voel. “Luister, Sysie, ek gaan jou ondersoek. Dit kan dalk bietjie seer wees. Is dit reg so?”

      Sy knik maar haar trane blink in die lamplig. Debora vat haar sakdoek en vee dit saggies af. Vou haar vingers om die een skraal hand. Tot haar verbasing stap Tristan om die bed en gaan hou Sysie se ander hand vas, sy gesigsuitdrukking bemoedigend in die yl verligte vertrek.

      Sysie gil toe Marnitz vinnig die ondersoek doen, maar hy praat heeltyd paaiend.

      Toe die volgende sametrekking begin en Sysie begin kreun, gaan staan hy langs Tristan en sê: “Sy is goed ontsluit en die kind lê met die kop na onder. Dit behoort nie te gekompliseerd te wees nie. Maar mens weet mos nooit.”

      Dit word ’n lang, moeilike nag.

      Gelukkig daag die gekookte water en ander “goeters” gou op. Nogal twee sterk flitsligte saam met die drie olielampe. Tristan neem onmiddellik beheer daarvan. Skyn die lig waar hy moet en doen dit asof hy daagliks die kollig wie weet waar laat val.

      Alhoewel Sysie merkbaar kalmer is vandat hulle opgedaag het, word dit duidelik dat die bevalling komplikasies gaan hê. Tristan beweeg nou en dan tussen die ligte wat hy opge­stel het en die bokant van die bed om na Sysie se hartklop te luister. En wanneer hy dit doen, merk Debora, praat hy kalmerend met die vrou. Syself maak kort-kort ’n lappie nat en vee die beswete gesig af. Die kontraksies begin Sysie so uitput dat sy byna nie kan druk toe dit tyd word daarvoor nie. Debora moet haar aanpor om asem te haal, wat sy al snik­kend doen.

      “Nee, Sysie, nou moet jy regtig ophou huil. Die baba het jou trane nodig,” sê sy later streng en sien hoedat haar pa en Tristan glimlag.

      Dit het Sysie se aandag ook getrek. “H-hoekom?”

      “Omdat jy sal uitdroog van al die huil en die kleintjie wil sy mamma graag met mooi ronde wange sien.”

      Toe glimlag die vrou ook. Teen die tyd dat die drukpyne in alle erns kom, is sy al heelwat meer besadig. Maar dis toe dat die moeilikheid begin. Pas nadat die kop van die kind uit is, roep haar pa haar nader. “Kom, die kind se skouers sit vas.”

      Genadiglik weet sy wat om te doen. Sy is ook skerp bewus daarvan dat Tristan elke beweging van haar dophou. Hy help haar gou om Sysie om te draai sodat sy op haar hande en knieë kan staan en druk. Maar dié slag wil die veranderde posisie nie help nie.

      “Pa,” fluister Debora geluidloos. Hy kyk streng na haar en Tristan.

      “Draai haar terug, asseblief. Sysie, probeer vir ons tot op die kant van die bed afskuif en trek jou knieë ver op. Dankie, jy werk mooi saam.”

      Sysie kreun, maar toe is daar nie meer genade nie. Debora weet dis nou of nooit. Toe hulle Sysie in die regte posisie het, druk Debora hard met haar hande vlak bo-op die skaambeen. Haar pa glip sy gehandskoende hand verby die bloederige koppie in die oopgerekte vagina in.

      “Aaau! Here tog!” gil Sysie.

      “Toemaar, Sysie,” troos Debora, “Hy is hier en Hy hoor.” Sy klem die vrou se hand vas. Tristan het die ander hand stewig beet. In haar binneste bid sy so vurig dat sy eintlik haar lippe kan voel roer.

      “Debora,” verduidelik haar pa kalm, “nou raak my vingers aan die baba se rug. Ek manipuleer nou die baba se boonste skouer vorentoe. Druk nóú, Sysie!”

      ’n Bloedstollende oomblik huiwer tussen tyd en ewigheid. Maar toe glip die baba wonderbaarlik uit. Binne oomblikke skree die kind lustig. Debora kan haar pa se verligte sug hoor. “’n Seuntjie!” roep hy uit.

      “Baie geluk, Sysie,” lag Tristan en skud die hand wat hy vashou.

      Debora vat die babalyfie aan, die lig glimmend op die nat wasagtigheid van die vel. Sy lê hom eenkant op die bed neer, doen ’n roetineondersoek. Alles lyk in orde. Toe gee sy die kind vir Tristan aan. Hy lê die kind op Sysie se bors neer en maak hulle albei met ’n skoon handdoek toe sodat net die koppie van die kind onder sy ma se ken uitsteek.

      Iets in die man se hantering van die oomblik is die sneller wat Debora vir ’n oomblik doodstil laat staan.

      Haar gedagtes fladder rond, kry koers na die dag wat hier­die oomblikke voorafgegaan het.

      Maar sy werk meganies. Doen alles wat sy moet doen terwyl haar kop probeer om hierdie dag uit te sorteer. Sin te probeer maak van die ongekende warm emosie wat sy ervaar.

      Sy help met die uitwerping van die plasenta, kyk digby die gloed van die olielamp en Tristan se flitslig of die membraan heel is. Toe help Debora Sysie om weer reg te lê en vat die kleintjie aan om hom nog ’n slag deeglik te ondersoek. Sy voel diep gelukkig toe sy hom weer vir sy ma gee en aankondig dat hy eksie-perfeksie is. Die vrou se trane loop geluidloos. Een vinger vee bewend oor die wangetjies.

      “Ai. Hoe moet ek dankie sê?” wil sy hees weet.

      “Ons sê almal vir die Modimo dankie, Sysie,” antwoord Marnitz.

      Debora vee net sag oor die vrou se voorkop omdat sy self na aan trane is.

      Hulle bly nog tot ongeveer vieruur die oggend om seker te maak dat die baba met gemak drink en alles wel is. ’n Nukkerige Daïrus kom haal hulle met die trekker toe een van die werkers hom gaan inlig dat die kind gebore is.

      Op pad terug dorp toe is hulle al drie stil. Marnitz sug net een maal hard.

      “Liewe Vader, as die kind vasgesit en haar baarmoeder geskeur het …”

      “Moenie daaraan dink nie,” is al wat Debora kan uitkry.

      Teen die tyd dat hulle tuiskom, slaap almal steeds. Net die stoep- en trapligte brand. Tristan word ingenooi vir koffie. Hy verkies tee en vir die eerste maal glimlag Debora spon­taan met hom.

      “Ek ook,” sê sy.

      Terwyl sy die drinkgoed maak, praat die twee mans saaklik oor môre se werk by die hospitaal. So asof hulle van ’n gewone kuier af kom.

      “Werk jy dan?” wil Debora by Tristan weet en onderdruk ’n gaap. “Ek dag jy hou vakansie.”

      “Ek hou beslis vakansie. Maar dis goed om weer in ’n plattelandse hospitaal en praktyk te kom waar probleme soos ’n swerm spreeus op jou toesak en jy hulle twee-twee tegelyk moet vang.”

      Marnitz lag sag. “Jy stel dit goed, dokter.”

      “Nee regtig, dis baie interessant om weer in ’n algemene praktyk so ’n bietjie op die sypaadjie te staan en kyk.”

      “Hy staan g’n op die sypaadjie nie. Ek leer ook by hom,” sê Marnitz pront en gaap agter sy hand.

      Debora sit die tee voor Tristan neer en hul oë ontmoet. Sy blik hou hare vas. Heldergrys irisse wat haar laat voel hy sien te veel raak. Juis nou dat sy so deurmekaar voel. Sy draai weg en sit haar pa se koffie voor hom neer. Hy sluk dit oudergewoonte so gou moontlik warm af. Staan op en sê nag.

      “Jou pa is spookbleek,” merk Tristan op toe hulle hom met die trappe hoor opgaan. “En na dié nag is dit ook geen wonder nie. Het jy sy liefde vir die ginekologie geërf?”

      Sy kyk na die man oorkant die tafel. Blote oogkontak wil