Louisa du Toit Omnibus 8. Louisa du Toit

om jou te vertel dat my ma oorlede is, baie onverwags. Ek weet nie eens wat en hoe, of sy ooit siek was nie.”

      “Ek is jammer om dit te hoor. Regtig jammer.”

      “Ek sou dink jy’s jammer. Jy weet self sy was al wat ek gehad het. Ek gaan begrafnis toe, en daarna kom ek by jou aan. Sal jy ’n koppie tee hê vir die wettige huurder van woonstel nommer 103?”

      “Ek sal my bes doen om te probeer tuis wees. As daar net nie iets voorval nie, jy weet mos hoe dit gaan.”

      “Nee, ek weet glad nie hoe dit gaan nie.” Berna is ietwat vererg. Wat kan nou so danig voorval? Annalien sit van dag tot dag tuis en bekla haar lot omdat sy aan niks behoort en nooit uitgaan nie, omdat sy soos ’n esel tussen werk en huis ploeter. “Wat makeer jou, Annalien?”

      Annalien ruk haar skynbaar reg daar aan die ander kant. Iets van die ou hartlikheid skemer deur toe sy weer praat: “Ag, Berna, ek het hoofpynpille gedrink, en ek dink dit was te sterk vir my ou gestelletjie. Ek hoor wat jy sê, en wees verseker van my innige meegevoel met jou verlies.”

      Dis op die punt van Berna se tong om uit te vra oor die hoofpynpille wat so sterk is. Het Annalien haar tot susmiddels gewend toe sy werklik alleen raak, sonder Berna en die kleintjies naby haar? Dalk harder dwelms? Sy bedink haar en praat gewoon voort: “Dankie. Hoe gaan dit op kantoor? Is daar al ’n permanente aanstelling in my plek gemaak?”

      “Jy sal lag, maar ek neem op die oomblik in jou plek waar.”

      “Nee, hoekom sal ek lag? Jy weet meer as daardie Cathy.”

      “Danksy alles wat jy my altyd van jou werk vertel het.” Annalien is ’n wyle stil, dan vra sy asof terloops: “Het Christiaan vir jou die goed gestuur wat hy wou stuur?”

      “Watse goed?” Vreemd … het Annalien nie altyd gepraat van “Hartogh” of “die baie belangrike baas”, sommer kortweg BBB nie?

      “Hy het so kort na jy hier weg is, jou adres gevra. Hy wou goed vir jou aanstuur.”

      “Hy het niks vir my aangestuur nie.”

      “O, ek dog dis geld of iets wat hy jou nog skuld.”

      “Nee, ek het alle geld gekry wat ek moes kry. Die ander skades wat ek gely het, kan hy my nie voor vergoed nie.”

      “Ander skades?” Annalien is beslis nie van plan om weer oor die woonstelhuur te praat nie.

      “Emosioneel, wat ook al. Annalien, jy weet tog waarvan ek praat.”

      “Weet ek?”

      “Dis nou ’n snaakse vraag.” En ’n snaakse gesprek, besluit Berna toe sy na nog ’n klompie niksseggendhede die gehoorbuis neersit. Annalien tree soos ’n slaapwandelaar op. Was sy dalk nie alleen nie?

      Was daar dalk ’n brand in die woonstel, of iets anders wat sy probeer verberg? Sy is spyt dat sy die eens dierbare vriendin gebel het. En sy is spyt omdat sy spyt is. Dit voel of sy ’n skat verloor het. ’n Suster het sy nooit gehad nie; Annalien het nog die beste in die behoefte voorsien. Hoekom is die lewe so? Hoekom moet jy mense vind net om hulle weer te verloor? Of hoekom soms verloor voordat jy hulle nog gevind het? Lê dit in jouself?

      By die agterdeur wag die motorwerktuigkundige vir haar. “O, het u my kar gebring?” vra Berna verlig. Dis darem een probleem minder. Hoop nie die spulletjie kom te duur uit nie. Wat ’n deurmekaar dag.

      “Nee, ek het juis kom sê die dame sal nie môre met daardie kar kan ry nie,” kom die onheilspellende berig. “Dis daardie vergasser! Ek weet nie hoe die dame nog met hom gery gekry het nie. Ek het ’n nuwe carburettor tune-up kit bestel.”

      “Maar dit sal dae vat. En ek móét môre ry.”

      Die man haal sy breë, eerlike skouers in die olierige blou oorpak op. “Die dame kan ry as die dame langs die pad wil gaan staan. Maar ek sal myself verwyt, want ek laat nie my eie vrou ry as die kar nie piekfyn is nie.”

      “Natuurlik is jy reg,” sê Berna, diep moedeloos. Om die trein soontoe te vat, sal ’n hopelose spul wees, veral wat haar terugryplanne betref. Wat op aarde sal Julia-hulle te sê hê as dit blyk dat sy uit haar eie vervoer uit geraak het? Julia sal dadelik dink dat sy hierdie enigste nalatenskap van Ronald vir ’n pot lensiesop iewers langs die pad verkwansel het.

      “Ons sal vir jou ’n ander ryding moet kry,” reken Dawie. “Nie die bakkie nie, die ou ding is te swaar, en Lam se karretjie is te lig en glad nie meer betroubaar nie. Ek kan hoor … Roux se kar …”

      “Nee,” sê Berna. Dan ry sy liewer op ’n besem.

      “Maar die voorman het mos vanmôre gesê Roux gaan stad toe vir daardie watwonderse alarmstelsel wat hy wil aanskaf,” berig Lammie. “Jy kan tot daar saam met hom ry, en dan kry jy dalk geleentheid begrafnis toe.”

      “Te omslagtig,” reken Berna. Wanneer dit ook al vir haar klink of die ou Roux-storie weer kop uitsteek, raak sy sku. Dalk oordryf sy dit. Dalk dink Dawie en Lammie glad nie meer daaraan om vir haar en Roux by mekaar uit te bring nie.

      “Ek wonder of hy nou rêrig trouplanne het as hy die nuwe ding koop,” brom Dawie. “Het glo ’n kamera-oog wat kan sien as daar ’n inbreker in die huis kom, en wat dan die alarm laat afgaan. Sommer weer net ’n geldmorsery.”

      “Ek dink darem nie ’n vrou vra te veel as sy veiligheid vir haar huis vra nie,” waag Berna omdat dit haar stadsgeskoolde oortuiging is en nie juis omdat sy vir Nerida Nel wil ondersteun nie. Dié gee vir haar uit die staanspoor probleme by Koskas. Sy is net nie in staat om saam te werk nie. Vir haar vorige diensbeurt het sy nie opgedaag nie en as sy daar is, veil sy haar eie skeppings sodanig uit dat sy die klandisie afskrik. Toegegee, sy het seker ’n redelike kunsaanleg, maar vir ’n konserwatiewe gemeenskap is haar skilderye maar ’n bietjie vreemd. “Mock-reality,” noem sy dit. Onderstebo gestaltes wat deur die lug swem, visse met sambrele, ’n kameel wat in ’n leunstoel sit, en ’n ondraaglike frustrasie omdat die Rensdalse gepeupel die dieper boodskap van die werk (die “innuendo”) nie kan of wil snap nie.

      Berna gaan maar hoopvol inpak. Dalk gebeur daar die een of ander wonderwerk, anders sal sy maar die ongerieflike en omslagtige trein moet vat. ’n Padbus ratel soms hier deur, maar nie vir passasiers nie. Een keer per dag fluit ’n trein darem nogal daar uit die stasietjie se koers.

      Toe sy weer die kombuis binnekom, roep Lammie juis om te sê dat daar vir haar iemand in die sitkamer wag. Omdat dit so sterk aan daardie eerste aand herinner, wil Berna haar verbeel dat dit weer Johan Jonker sal wees. Dis egter Roux le Roux wat in die middel van die sitkamer staan, duidelik onwillig om enige welwillendheid te laat blyk deur op ’n stoel te gaan sit.

      “Ek hoor my ma sê jou motor lol en jy soek ’n geleentheid stad toe,” verklaar hy sy besoek. “Ek ry môre, as jy wil saamry.”

      “Baie dankie, maar dit sal my nie goed pas nie. Ek moet eintlik Tierhoek toe vir my ma se begrafnis en dis tweehonderd kilometer uit die stad.” Hoe op aarde … het Lammie hom stilletjies gebel, of het hy heel toevallig en vir die eerste keer in maande self hier aangekom en van haar penarie gehoor?

      “Ons kan ’n plan maak.” Hy klink nogal onverwags inskiklik. “As ek klaar is met my besigheid in die stad, kan ek jou by jou bestemming gaan aflaai en tot na die begrafnis talm. Of moet jy oorbly?”

      Sy dink na. Sy kan haar program omswaai en eers haar besoeke in die stad afhandel. Die begrafnis kan met een dag uitgestel word. Daar is geen groot familie wie se bewegings in ag geneem moet word nie. En sy sal waarskynlik nie hoef oor te bly nie. Maar die waarheid is dat sy nie graag van hierdie Roux se guns afhanklik wil wees nie. Sy vertrou bowendien nie die vrede nie.

      “Weer eens dankie, maar ek kan nie van jou verwag om op ’n vreemde dorp tussen vreemde mense te sit en wag vir die begrafnis van ’n onbekende nie. Ek dink ook nie ek en jy gee so baie vir mekaar om nie.”

      Dat hy meteens so gaaf kan wees, oortuig haar geheel en al nie. Sy het die ongemaklike gevoel dat iets anders daaragter skuil, dat dit vir hom