Louisa du Toit Omnibus 7. Louisa du Toit

lewe hier te bly nie.”

      “Dit sou nie miskien onbillik teenoor Johan wees nie?”

      Was daar ’n stekie in sy stem, ’n voorveronderstelling dat Johan nie hiermee genoeë sal neem nie? Sy swyg ontwrig.

      “In hierdie hool van verwyt en predikasie kan ek nie bly, nie eers ter wille van Tillie nie,” roep sy dan saggies uit.

      “Daarom is ek bereid om self hier te bly as dit nodig word. Ek het dit reeds gesê.”

      “Die tyd sal leer. Ek wonder wat sy werklik dink en voel daar waar sy lê, Deon?”

      “Dit moet ’n onbeskryflike gevoel wees, van pyn, ellende en verlatenheid.”

      “Dit klink verskriklik as jy dit so stel.”

      “Ek weet nie hoe sy anders kan voel nie.”

      ’n Rukkie is dit doodstil terwyl die vuur laer begin brand. Irma dink aan haar voorneme om Johan te bel, dog die heerlike warm kombuis maak haar onwillig om op te staan. Tog werk die vooruitsig om sy stem te hoor soos suurdeeg, tot sy eindelik haar knus plek verlaat.

      “Gaan jy slaap?” vra Deon teleurgesteld. “Ons sit nog skaars ’n kwartier.”

      “Ek wil vir Johan bel.”

      “Kom ons drink eers ’n koppie tee. Die Sodom sal hom nie insluk as jy nog tien minute wag nie,” terg hy. “Sal ek dit doen?”

      “Ek sal vir ons kom maak wanneer ek klaar is.”

      “Nee dankie, daardie tee sal hopeloos te sterk wees.”

      Sy lag, tog sien sy nie kans om langer te wag nie. Sy is verlig toe die sentrale haar direk vra om aan te bly. Dis te hope dat hy tuis is; anders sal sy later weer probeer. Dit duur nogtans ’n hele rukkie en die koue in die gang bekruip haar mettertyd totdat sy klappertand. Sy sien hoe Deon vanuit die kombuis vraend sy baadjie omhoog hou.

      “Ja, asseblief,” roep sy sag. Hy kom dit om haar skouers hang, bly staan verspot met sy arm om haar skouer asof hy die besitter is en nie Johan nie. Sy stoot hom laggend weg. Dan klop haar hart vinniger as sy hoor hoe die gehoorbuis opgetel word. Hy is tuis, jubel dit in haar; hy het nie behoefte daaraan om uit te gaan sonder my nie. ’n Oomblik hinder dit haar dat die middeldeur nog oopstaan, dat Deon die gesprek kan aanhoor. Gelukkig is Matilda en haar pa se kamerdeur toe. Dan vervaag alle gedagtes as sy die stem aan die ander kant hoor.

      “Hallo,” klink dit in haar oor.

      “Johan?”

      “Wou jy met hom praat?”

      Met verwarring besef sy dat dit nie Johan se stem was nie, maar ’n lae, gevoelvolle vrouestem. Ontnugtering stoot onkeerbaar in haar op.

      “Ek sê, wou jy met hom gepraat het? Wie sal ek sê is op die lyn?”

      Nog antwoord sy nie. Die volgende oomblik klink Johan se stem in haar oor. Sy hoor die ligte ontsteltenis in die klank daarvan.

      “Wie praat?’

      “Irma, Johan.”

      “Dis ’n verrassing, liefste. Ek het gister ’n brief vir jou gepos.”

      “Ek merk jy het geselskap.” Haar stem is niksseggend.

      “Sê my darem eers naand.”

      “Moenie so onseker klink nie, Johan. Dis ek wat onseker moet voel. Wie is sy?”

      “My suster. Tevrede?” Sy stem rys hoër. “Of my niggie; net soos jy verkies. Is dit verbode om geselskap te hê?”

      “Miskien net ’n bietjie ongewens in jou geval, as die geselskap in ’n verloofde man se woonstel is.”

      “Ja, dit kan seker so voorkom. Maar ons gesels net ’n bietjie oor die goeie ou dae. Jy weet, ek het met haar uitgegaan voordat ek geswig het voor jou bekoring.”

      “En dit moet my beter laat voel?” Sy is meteens bewus van die gewig van die verloofring aan haar vinger. “Ek is besig om te swig voor jou selfingenomenheid.” Sy sit klem op elke lettergreep.

      “Kom nou, Irma, jy weet jy sit maklik op loop.”

      “En ek weet ook nou dat jou … jou danige sielkundige ontleding van my optrede al die tyd gegrond was op ’n skuldige gewete.”

      “Liefste, net omdat ek en jy kuis lewe, op jóú versoek, het jou tog nie laat glo ek is ek is ’n onskuldige jong seun nie?”

      “Hoogstens gehoop. Wat doen jou geselskap op die oom­blik?”

      “Sy is besig om te glimlag. Miskien weet sy nie dat sy hierna sal ophou glimlag nie. Sy wou juis die guns vir my doen om my telefoon te beantwoord … en nou kos sy my dalk die liefde van ’n meisie wat ek werklik hoog ag.”

      Irma hoor die meisie iets sê, waarop Johan ergerlik iets terugsnou, naby genoeg aan die gehoorbuis dat sy alles kan hoor: “Jy het wel deeglik gehoor dis ’n hooflynoproep. Jy kon vermoed dis van haar af.” Sy stem raak dowwer: “Jy kon my geroep het om te kom praat.”

      “Johan. Neem eers afskeid van my. Daarna kan jy aandag aan jou gas gee.” Irma se stem is so koud soos die muur waarteen sy leun.

      “Irma, meisie, luister. Moenie neersit nie. Luister net een oomblik na my.” Sy stem is oorredend, desperaat, innig.

      “Dankie vir alles wat mooi was tussen ons, Johan. Van die res neem ek graag afskeid.”

      “Ek wil jou nog hê, luister dan tog.”

      “Jy wil my nog hê? Omdat ek nog nie ’n trofee op jou jagrak is nie? Ek is dankbaar ek kan met ’n skoon gewete aan ons verhouding kan terugdink.”

      “As jy dink my enigste motief is om jou in die bed te kry … selfs ék kan opreg liefkry, Irma. Dit het ek besef toe ek jou ontmoet het.”

      ’n Oomblik huiwer Irma, wil sy swig voor die ernstige pleittoon in sy stem. Hy hoor die huiwering, gryp die oomblik aan: “Irma …?”

      Dan hoor sy egter ’n lae, intieme lag iewers naby hom opklink en die woede skuif soos ’n sluier oor haar oë, stoot verstikkend in haar keel op. Met ’n finale, doodse klikgeluid plaas sy die gehoorbuis terug.

      Sy druk haar gloeiende voorkop teen die koue muur en vou die te groot mansbaadjie van Deon stywer om haar skouers vas. Sy merk nie hoe hy opstaan en nader kom nie. Toe hy by haar staan, bewe sy soos iemand wat kouekoors het.

      “Was dit nodig om te luister?” vra sy koud en stap kombuis toe.

      “Ek moes seker nie,” hoor sy hom sê waar hy agter haar aankom. “Maar ek kon my nie sover kry om die deur toe te maak nie.”

      Sy ignoreer sy teenwoordigheid en sit soos ’n slaapwandelaar voor haar en uitkyk.

      “Moet ek liewer loop?” vra hy later bedremmeld.

      “Nee, bly asseblief by my.”

      Hy buig vooroor en karring in die vuur, steek nog hout in. Sterk staan sy profiel teen die vuurgloed afgeteken, die grimmige lyn van sy mond en ken.

      “Arme Tillie …” is al wat sy uitkry.

      En Deon verstaan dat sy nou ’n geringe deeltjie van Tillie se innerlike lyding begryp. Hy gaan by die agterdeur uit na sy rondawel, terwyl ’n koue stroom lug die kombuis ’n paar oomblikke lank binnedring. Irma weet nie hoe lank hy weg was nie, is skaars daarvan bewus dat hy terugkom. Dis duidelik dat hy dit nie regkry om haar alleen te laat nie. ’n Oomblik bly hy staan nadat hy die deur weer agter hom op knip gedruk het. Met onleesbare gevoelens staan hy en kyk na die stil meisie in die diep stoel. Die vuur brand laag en so ook die kers in die blaker. Dit vul die vertrek met ’n onwerklike waas.

      Hy maak ’n bietjie melk op die stoof warm en gooi dit in ’n glas. Saam met ’n wit pilletjie bied hy dit vir haar aan: “Dit sal jou laat slaap,” sê hy.

      “Ek wil nie slaap nie.” Tog