Laduma vir die liefde. Maretha Maartens

sê Paula sag. “Daar is dalk net te veel boontjies in dié sop. Het Ma se helpers al die pap gebring? Indien wel, sal ek Ma met die sous help. Dan bedien ons pap en sous in plaas van sop.”

      Jo ruik weer aan die sop. Sy sug diep. “Wie, dink jy, sou pap gemaak het? En ons twee kan dit nie nou doen nie, dit gaan die hele program deurmekaargooi. Dis buitendien te laat, ons het te min tyd. As ons stywepap of krummelpap wil maak, het ons ten minste –”

      “Nou tóé,” wysig Paula die voorstel, “ons kook nog ’n pot sop. Koolsop is een-twee-drie gaar. Ons het kool, daar is twee sakke aartappels in die spens. Ma het klaar genoeg uie gekerf. Voor die sokker se eindfluitjie blaas, het ons weer sop.”

      “Dit sal chaos wees,” kla Jo. “Die kool is nie vir vandag bedoel nie. As ons dit nou vir nuwe sop gebruik, is ons môre op die heilige sabbat in die sop.”

      “Weet Ma,” sê Paula, “as ek Ma nie so jammer gekry het nie, het ek nou gesê Ma is snááks.”

      “Ek probeer nie snaaks wees nie.”

      Byt op jou tande, Paula. Ma se oë is vogtig, maar dis nie uietrane nie.

      “Ná die sokker,” sê sy gerusstellend, “klim ek op die telefoon en begin bel vir nog skenkings. Dis sommer twak dat Ma so moet staan en naels kou.”

      “Wat laat jou dink dat ek naels kou?”

      Blaps. Ek het nie uitmekaargeval nie, Paula. Sien dit tog raak: ek is nog ek. Ek cope. Ek móét cope, want jou pa is nie meer hier nie.

      “Môre se reëlings is in plek, om mee te begin,” begin Jo opnoem. “Tannie Faith-hulle maak toebroodjies vir môremiddag, en vir môreaand het ek die Roosfontein Gastehuis gevra om vir ons iets soos marog te kook, sommer spinasie met aartappels en uie.”

      “Hoe het Ma dít reggekry?”

      “Die De Leeuws het ’n groenteplaas by Bainsvlei; hulle kweek spinasie.”

      Paula weet: haar ma voel soos ’n halwe mens, maar van hierdie laaste projek in die gemeente gaan sy ’n sukses maak.

      “Ma verdien ’n medalje,” bemoedig sy. “Kom ek maak vir Ma ’n lekker koppie tee. Ontspan!”

      Sy skakel die urn gemaak opgewek aan.

      “Dis cháos, Paula,” jammer Jo steeds. “As ons nóú sop begin kook, sal ons ekstra aartappels ook moet kry.”

      Paula tel die groot suur pot aan sy handvatsels op en dra dit na die toonbank by die agterste kombuisdeur. “Dan kry ons ekstra kool én ekstra aartappels, Ma. Kom ek sê vir Ma: as ons sukkel om dit uit die gemeente te kry, ry ek Fruit & Veg toe en koop dit uit my eie sak. Of ons bel die man van die gastehuis en vra vir meer spinasie. Ek wed Ma: die vensters van die hemel sal oop –”

      Iemand draai van buite af die deurknop en die sydeur van die kombuis gaan stadig oop.

      “The secret entrance of my youth,” sê ’n opgewekte stem. “The parson’s daughter and I often slipped in through this back door to pinch vetkoek or koeksisters. Okay, you have a quarter of an hour to shop for souvenirs. While you are at it, I’ll enquire within. Maybe, if we’re lucky …”

      Kan ’n swaar pot suur sop in die lug hang? Dit kan. En terwyl dit hang, kan dit die parson’s daughter wat dit aan die handvatsels beethet, op een plek vaspen. Sy sou Hans de Lange se stem tussen tienduisend ander raakgehoor het.

      Hy staan die deuropening vol.

      “Hans!” hoor sy haar ma agter haar sê. “Wat maak jý hier?”

      Paula sit die pot met ’n slag op die agterste toonbank neer. Die suur sop spat met die langsaamheid van materie in die tussentoestand tussen vloeistof en vaste stof. Sy kry daarvan op haar trui en hande.

      Hy is net so stomgeslaan soos sy.

      Sy tas na ’n vadoek, ’n stoflap, enigiets waarmee sy die sopspatsels kan afvee.

      Hy staan asof sy skoensole aan die deurdrumpel vasgegom is. “Paula?”

      Sy bewerk die blerts sop op haar trui, wáármee weet sy nie.

      Ag, as ek maar vlerke soos ’n duif gehad het … Ek sou weggevlieg het, voor die storm uit, weg … Oh, for the wings, for the wings of a dove …

      “Hierso,” sê Hans de Lange. “Vat liewer ’n vadoek.” Hy het ’n vadoek van die droograk afgeruk; hy hou dit na haar uit.

      Sy skud haar kop. Nee, dankie.

      “En nou, Hans?” hoor sy Ma vra.

      Paula kry haar stem terug. “Lós, Ma.”

      Agter oordadige verbasing, het Pa altyd gesê, sit daar meestal ’n skema.

      Hans de Lange is nie oordadig verbaas nie. Hy is vaal geskrik en verward. En hy stamel.

      “My ma het dan … vir my gesê jy’s Port Elizabeth toe om vir jou … ’n syspanmotorfiets te gaan aanskaf, Paula. Ek kon nie glo wat ek hoor –”

      “Paula wás van plan om hierdie week te gaan,” val Ma hom in die rede. “Maar daar was nie ’n enkele plek op enige vlug PE toe nie, jy weet self hoe dit met die Sokkerwêreldbeker gaan. Nie dat ek spyt was nie, want ek wou hê Paula moes weer goed dink of sy regtig haar swaarverdiende geld op ’n mótorfiets –”

      “Ma,” keer Paula.

      “Goed, goed. Jy hoor dat ons nie veronderstel is om op die detail in te gaan nie, Hans,” kwetter Jo. “Maar jy ken ons Ralls. Jy kan jou seker indink watter botsende emosies daar weer onder daardie pastoriedak was.”

      Asof hy teruggekeer het uit die ver land, die verlore seun, maar in die veldklere van Afrika, dink Paula vererg.

      As Hans woorde uit die ver land saamgebring het, sluk hy hulle weg.

      “Ek ry nou maar volgende week met die motor en ’n sleepwaentjie,” sê Paula. Iéts moet sy sê.

      “Ek weet nie wat die ergste is nie,” sê Jo. Sy praat te vinnig; haar wange is vlamrooi. “Paula alleen met ’n syspanmotorfiets op die lang pad tussen PE en hier, of Paula wat ’n syspanmotorfiets op ’n sleepwa sleep.”

      Hans lyk verwilderd.

      “Maar alles het toe uiteindelik ten goede meegewerk,” stoom Jo senuweeagtig voort. “Niemand in die gemeente het verwag dat hier elke dag so baie mense sou kom sokker kyk nie. Dis baie monde om te voed. Ek het nie besef hoe nodig ek Paula se hande het nie.”

      “En Paulie hét handige hande,” loop Hans op eiers.

      Paulie. Honger en vuur, Paulie, Paulie. Vuur in sy asem, vuur in sy fluistering. Ek wil jou hê, Paulie. Ek en jy, net ek en jy. Ek wil jou hê, kom ons trou en trek in ’n woonstel in. Dit kan maar ’n klein troue wees, almal weet eerstejaars het nie geld nie. Ons hóéf nie baie goed te hê nie. ’n Ketel, ’n toaster, ’n braaipan, ’n bed en twee of drie stoele. Kom ons trou in die Septembervakansie, dan gaan honeymoon ons in my ma-hulle se strandhuis.

      Vuur in die woord “honeymoon”, sy asem vinnig, sy oë by voorbaat brandend. Sy ouers se vakansiehuis kon maar in die middel van die Mandela View-blikhuisbuurt op die rand van die stad gestaan het, dit sou ewe goed gewees het. Wie vra vir ’n see? Wie soek ’n strand as jy net vier mure en ’n deurslot nodig het?

      Hulle sou die gordyne toetrek, die deur sluit en al die dae van hulle wittebrood net liefde maak, slaap, appels eet, tande borsel en weer liefde maak. Vir hulle wittebrood sou hulle so min nodig hê: ’n boks appels en ’n kissie druiwe, tandeborsels, tandepasta.

      “Hoekom verlei jy my so?” het Hans gereeld gevra nadat sy tande geborsel het. “Ek is mal oor jou asem, jy moet altyd dié tandepasta gebruik.”

      “Ons moet net nie gou kinders kry nie,” het sy haar één voorwaarde in die tyd van hulle trouplanne aan hom uitgespel. “Ons moet klaarmaak met ons studies, ’n inkomste kry.”

      “Ons