Ruiter van my drome. Schalkie van Wyk

die pad.

      “Waarheen is ons op pad, tannie?” Sy kyk simpatiek na Ragie wat handewringend langs haar sit met ’n diep kwelfrons tussen haar wenkbroue.

      “Ag, my skapie, as ek geweet het, het ek jou gesê,” antwoord Ragie wanhopig en sug verwese.

      Zandri bekyk die vreemde vrou langs haar met onverbloemde nuuskierigheid. Ragie lyk soos die Adelmanns, met dieselfde donker oë en sterk gelaatstrekke. Haar digte hare is grys en netjies versorg, maar haar groot ledemate en gespierde liggaamsbou doen afbreuk aan haar vroulikheid. Klara was gelukkig om haar ma se fyn gelaatstrekke en liggaamsbou te erf, want die Adelmann-vroue kan nie juis aanspraak maak op fisieke skoonheid nie, dink Zandri, jammer vir die groot vrou wat roerloos sit en voor haar uitstaar. As Ferdinand tant Ragie se vyand is, maak dit haar en tant Ragie bondgenote, besluit sy, en vra aarselend: “Het tannie weggeloop van die Adelmanns se huis af?”

      “Nee, my kinta. Ek het ontsnap uit die dodehuis waarin daardie skarminkel my geprop het,” antwoord Ragie bitter.

      “Is Ferdinand nou die skarminkel, tannie?”

      “Wie anders? Nicolas het ’n goeie hartjie, maar hy bly in die woonstel langs sy en ou dokter Kemp se spreekkamers en al wou hy hoe graag, kan hy my nie met ’n blyplekkie help nie. Ek het hom die dood voor die oë gesweer as hy sy broer die waarheid oor my rug vertel – en toe stop die dessitse Ferdinand my net daar in die dodehuis,” vertel Ragie met bittere verwyt.

      “E . . . watse dodehuis, tant Ragie?”

      Ragie proeslag langs Zandri. “G’n wonder jy loer so versigtig na my nie, my skapie, maar ek is nog nie heeltemal kinds nie, al klink dit so. Dis my naam vir daardie plek: die Silwerjare Ouetehuis. Dis nie ’n ouetehuis nie, kind, dis ’n wag-om-dood-te-gaan-plek. Daar sit die ou spulletjie op ’n hoop, vertroetel hulle skete en kwale en spog met hulle bottels vol pille en medisynes en hulle hope kinders, kleinkinders en agterkleinkinders. En gaan een van hulle dood, loer hulle na mekaar en vra: Wie is die volgende een wat lepel in die dak gaan steek? En dan hou hulle begrafnis in hulle deftigste kleertjies en eet hulle oorhoeks op die begrafnistee waar die tafels kreun onder al die koek en tert. Weet jy hoekom gaan die ou spulletjie begrafnis toe, my liefie?”

      “As ’n laaste eerbetoon, seker, tannie,” antwoord Zandri, nie seker of sy durf lag oor Ragie se beskrywing nie.

      “Eerbetoon se voet! Hulle gaan net om te sê: ‘Whê-whê, ek lewe nog!’ ”

      Zandri bars uit van die lag en hoor verlig dat Ragie saamlag. “Is dit regtig so erg, tant Ragie?” vra sy toe die lagbui bedaar.

      Ragie glimlag bedroë. “Seker nie vir almal nie, liefie. Ek meen, as ek negentig en sieklik was, sou ek nie omgegee het om in die sonnetjie te sit en bak en heeldag en aldag koek en tee saam met my vriendinne te geniet nie. Ek het ’n paar gawe vroue leer ken, maar met net ’n spul oumense om my . . . Ek is te energiek, te lief vir kinders en jongmense, om dag na dag in ’n spul ou gesigte vas te kyk. As ek nie vier-en-sestig was nie . . .”

      “Is tannie nou sestig of vier-en-sestig?”

      “Sestig klink jonger,” antwoord Ragie ongeduldig. “Ek het nie die geld nodig nie, maar ek sal alte graag weer wil verpleeg, verkieslik in ’n kinderhospitaal. Ek is so lief vir kinders. Ek het jare lank met gestremdetjies gewerk – ’n mens word baie lief vir die ou goedjies.”

      “Dis dan jammer tannie het nou las van tannie se rug,” sê Zandri spytig.

      “Hoekom glo jy ek . . .?” begin Ragie verbaas, swyg ’n paar oomblikke en vervolg met ’n skuldige laggie: “Sonde is sonde, hartjie, maar soms is ’n goeie liegstorie ’n mens se enigste verlossing. Verstaan jy, my skapie?”

      “E . . . ek dink so, tannie. Ek was ook al in ’n situasie waar ek moes jok om iemand te beskerm,” antwoord Zandri aarselend, nie juis seker waarna Ragie verwys nie.

      “Dis net ’n amper-sonde, ou kintatjie, maar ek moes lieg en bedrieg om myself te beskerm – en die arme dokter Kemp en jong Nicolas moes kliphard saamlieg, anders het ek nou op Kampsbaai gesit en vir die res van my lewe Elsa Adelmann se ipekonders probeer gesond dokter,” vertel Ragie onstuimig.

      “Oom Martiens het al so dikwels gesê hy sal liewer met ’n lelike en gesonde vrou as met ’n mooi en sieklike vrou trou. Dis gelukkig tant Elsa het drie gesonde kinders, want selfs toe ek ’n kind was, was sy altyd half sieklik,” sê Zandri.

      “Maar waar sit jou ore, kind? Ek het mos uitdruklik gesê: Elsa Adelmann ly net aan ipekonders! Dat ek ooit toegelaat het dat Markus my ’n gat in die kop in praat . . . Toe die uitgeslape Klara haar tasse gryp en in Engeland gaan werk, toe kom my jafel van ’n broer by my aan en oortuig my dat sy liewe Elsa ’n beroerte gehad het. En wat doen ek? Bedank my pos en luister byna sewe jaar lank na Elsa se liegstories oor haar gesondheid. Ek sê jou, my skapie, Elsa se gelieg en gepiep sal enige gelowige mens in ’n heidense swernoot verander! Dis wat sy met my gedoen het, want ou dokter Kemp en jong Nicolas het toe maar ander pasiënte se X-straalplate aangedra en vir Markus en Elsa oortuig ek het dringend ’n rugoperasie nodig, anders land ek in ’n rolstoel.” ’n Genoeglike laggie skud Ragie se skouers. “Praat van ipekonders! Ek het so gekreun en gekerm dat Elsa nie kon wag om sonder my saam met Markus op Kampsbaai te gaan aftree nie!”

      “Maar waarom het Ferdinand tannie toe gedwing om in ’n ouetehuis te gaan bly?” vra Zandri onbegrypend.

      “Omdat hy kamstig bekommerd is oor my rug, die liegbek!” antwoord Ragie boos. “Markus en Elsa het nog skaars vertrek, toe sê die snuiter vir my ek moet my tasse pak, want hy het vir my plek gekry in die ouetehuis. Ek sê hom toe my rug is nie so seer dat ek nie sy huishoudster kan wees nie, en wát sê die skollie? In daardie geval kan ek sy liewe ma mos op Kampsbaai gaan verpleeg. Sussietjie, ek het my so vervies dat ek die skarminkel byna met ’n lang klip doodgeslaan het – ek moes eintlik, want die seunskind sal nooit ’n hand teen my lig nie, selfs al is hy eintlik groter en sterker as ek.”

      “Toe gaan woon tannie maar in die ouetehuis?” sê-vra Zandri simpatiek.

      “Nie dadelik nie. Ek het op my ou knietjies gepleit om ’n kamer by Ferdinand te huur as dit nie anders kon nie, maar, nee, sê die gebroedsel, hy het nie plek vir vroumense in sy lewe nie. Vroue, vertel hy my toe, is onbetroubaar en verraderlik sedert Eva se dae, en hy verkies die geselskap van perde. Ha! As jy mooi kyk, my skapie, sal jy sien Ferdinand lyk alte veel soos ’n perd,” vertel Ragie met ’n onvergenoegde snuifie deur haar neus.

      “Ek . . . e . . . kyk nie juis graag na Ferdinand nie, tant Ragie. Het tannie werklik geen ander heenkome nie? Dalk ’n familielid of goeie vriende wat –”

      “Ek is nie ’n welsyngeval nie, my hartjie. Ek sê jou mos: My rug makeer op dees aarde niks nie en as ek êrens ’n werkie kan kry . . . Ek sal alte graag as ’n vrywilliger by ons hospitaaltjie of die kinderhuis wil werk, maar my ouderdom is soos ’n doodsvonnis: Ek het nie meer die reg om my daaglikse brood te verdien nie.”

      “Sal tannie nog gestremde kinders kan versorg?” vra Zandri gretig.

      Ragie frons bekommerd. “Jou ou seuntjie . . . Hy is nie dalk so ’n enetjie nie, my liefie?” verneem sy huiwerig.

      “Hy is hiperaktief, maar beslis nie gestremd nie, tannie. Ek het net gewonder . . . As tannie rêrig geen ander blyplek het nie: Ek besit die grote huis op Reënboogrant. Tannie is meer as welkom om so lank as wat tannie wil by my te kom kuier. En dan is daar Robbie om mee te help.” Zandri hoop vuriglik dat Ragie sal instem – sy kan nie aan ’n beter manier dink om Ferdinand te laat boet vir sy gretigheid om tant Ragie aan haar gewaande enkelmoederskap te herinner nie.

      “Agge toggie, ek wou-wou nou net bly word, my skapie, maar toe herinner ek my: Ou Martiens Dippenaar het mos al die jare op Reënboogrant gewoon en gewerk. Is die ou vent nog daar?” vra Ragie benoud.

      “Ja, tannie. Ek het oom Martiens nog nodig as stalbestuurder. Hou tannie nie van hom nie?” vra Zandri verwonderd.

      Ragie skuifel op haar sitplek rond, kug ’n paar maal, verkyk haar