Louisa du Toit Omnibus 5. Louisa du Toit

uit te soek, onthou jy nie?” Dis een van die min verwysings wat hy ooit na haar herkoms gemaak het. En dis terselfdertyd ’n vermaning aan haar om te onthou dat, waar Elna nou staan, sy self ook eenmaal gestaan het.

      Al verlang Corlia ook gedurig na haar man se teenwoordigheid, is sy die afgelope dae bangerig om alleen met hom te wees. Sedert hy gesê het dat hy met Christopher wil praat, het die huiwering haar beset. Met Christopher is ’n mens nooit seker van die afloop van enige gesprek nie, wat te sê nog ’n ingrypende een.

      “Gaan gerus voort as jy nog werk het, Klaas,” sê sy toe Elna die tee inbring. “Ek gaan saam met Elna iets op televisie kyk, dan gaan ek bed toe.”

      “Hoe is die hoofpyn nou?” vra Elna met opregte besorgdheid.

      “Beter, dankie. Die bad het my laat ontspan.”

      “Ek dink ek gaan ook eers bad, en dan sal ek ’n bietjie kom sit en kyk. Dalk die nuus.”

      “Trek sommer ook jou slaapklere aan, dan hoef jy nie twee keer te verklee nie.”

      Elna voeg die daad by die woord en geniet die weelde van ’n bad in die keurige badkamer wat sy ’n vorige keer so kalmerend gevind het. Daar brand ’n kers in ’n silwer blakertjie. Dis uiters strelend, hoewel dit lyk of die blinkblaarplante met mekaar fluister oor die verbreking van hulle nagrus.

      Sy doen soos Corlia aangeraai het en trek haar shortie-pajamas aan, maar met die lang kamerjas ewe kuis bo-oor. Vir oom Klaas is sy nie skaam nie, en Christopher is uit vir die aand.

      Tot haar verleentheid het sy haar misreken. Sy is naamlik kwalik rustig voor die televisie saam met Corlia, besig om na ’n insetsel oor tuinmaak te kyk, of Christopher verskyn in die deur.

      “Hier sal iemand kan inbreek of afbrand, en niemand sal snuf in die neus kry nie,” spot hy.

      Sy blik flikker vinnig oor Elna. Sy is bly dat die hoofligte van die vertrek afgeskakel is, maar instinktief trek sy met een hand haar kamerjas deegliker toe.

      Die gebaar ontgaan nie vir Corlia nie. Elna speel geen prikkelspel nie, besef sy met verligting. Maar dat sy van Christopher as man bewus is, kan ook nie weggeredeneer word nie.

      Dieselfde geld vir hom. Hy is deeglik van Elna bewus. Corlia kan nie anders as om dit aan te voel nie. Dis weer daardie sterk, diep onderstroom wat haar verwar en knaend oor haar seun se intensie laat wonder. “Jy’s vroeg terug?” sê-vra sy.

      “Die Van Duifhuise het mense,” sê hy. “Naweekgaste. Ek het gedink hulle wil dalk alleen wees.”

      Asof hy hiermee alles verklaar het, swyg hy verder en raak sigbaar verdiep in die nuus wat voor hom afspeel. Ek kan tog nie vir my ma die res van die waarheid vertel nie, dink hy egter krampagtig. Ek kan nie vir haar sê dat ek swak geselskap was, omdat my hele hart vanaand hier gebly het nie.

      En noudat hy hier is, vind hy ook geen rus en vrede nie. Hy is hom knellend bewus van Elna se nabyheid, van haar skugtere stilsit omdat die intimiteit van slaapklere haar selfbewus laat voel. Net so asof sy nie van kop tot tone bedek is nie! Die syige kamerjas, enige tyd net so mooi soos sy ma s’n, reik tot op haar voete. Dis sag, so sag soos ’n droom. Hy sou haar graag wou vashou om hom van daardie feit te vergewis. Dit prikkel hom veel meer as wat uitlokkende skrapsies sou doen. Wat sy, so vermoed hy, wel onder die kamerjas aanhet.

      Waarom moes sy die naweek hierheen kom om sy teistering te verhoog? Terselfdertyd sou hy bitterlik teleurgesteld gewees het as sy geweier het. Hy weet nie meer wat hy dink en doen nie. Elna Osman het hom beset, volkome.

      Hy dink teen ’n muur vas. Soms, veral snags as hy uit onrustige drome opkom, voel dit of hy vleuels kry. Dan dink hy: Wat kan ons belet? Hy het vir Blomerus Graham gevra, wat hom verseker het dis geen onwettige verbintenis nie. Volgens wet sou hy met Elna kon trou. Graham het dit selfs vir hom neergeskryf. Met die onderskrif: NS: Dis die wetlike deel. As jy genetiese vrae het, gaan na Sitokinetika.

      Dan kom die daeraad, en besinning. Hy is ’n medikus … indien nie sintuiglik nie, dan wel vanweë die deeglike onderrig, beide prakties en teoreties. En hy het vanmiddag die Malie-niggie se kind gesien. Terwyl die ma so vreeslik huil, het hy amper die oop graf ingeduiwel. Die kind moet onmiddellik ’n goeie bril kry, al sal hy dan lyk soos ’n muggie met ’n duikbril op.

      Eintlik behoort die kwessie van kinders geen rol te speel in ’n moontlike huwelik tussen hom en Elna nie. Hulle is albei blakend gesond en kan, soos hy vir haar gesê het, superieure kinders hê. Of hulle kan, soos hy ook gesê het, besluit om geen kinders te hê nie. Glipse buite rekening gelaat. Dis nie die einde van die wêreld nie. Hulle kan saam haar babasussie grootmaak, dink hy roekeloos. En as die samelewing sy neus wil optrek oor die stukkie ondertrouery, is dit hulle probleem, nie syne en Elna s’n nie.

      Maar Elna voel skynbaar anders. Sy het baie subtiel te kenne gegee dat sy nie ’n liefdeslewe met voorwaardes en beperkings verlang nie. En as sy met die Ponter-vent trou, verwag sy miskien om kleine Einsteins voort te bring?

      Ag, hy word so moeg vir hierdie getob, dink Christopher Ligthart. Wat ’n parodie het sy naam geword. “Swaarhart”, moet hy eintlik heet.

      Klaas kom by hulle aansluit, wat vir Corlia die geleentheid bied om kamer toe te gaan. Sy het tog gevoel sy stel die twee jongmense in ’n verleentheid deur hulle alleen te los.

      “Nou ja, nou is jou ma ook nie meer daar nie,” meen Klaas tydens ’n musiekverposing voordat ’n speurreeks begin.

      “Ja. Tog snaaks om te dink dat sy vanaand daar onder die elemente lê, grond en wind en weer en donkerte, en dit maak nie saak nie.”

      Dis vir hulle duidelik dat haar ma se dood voorop in Elna se gedagtes gebly het tot nou toe. Hoe anders dan? Dis tog ’n ingrypende ding om met jou te gebeur. Christopher kan hom nie indink hoe dit moet wees om sy ma te verloor nie. Dit sal voel of ’n ster op die aarde geval het om ’n dooie kol te maak waar niks ooit weer sal groei nie.

      Ook in Corlia se gedagtes bly die gebeure van die afgelope dae voorop. Iewers is daar verband en samehang tussen alle dinge, besef sy. Die dood van Makkie het vanaand vir Elna onder hulle dak ingebring. En Elna se teenwoordigheid het vir Christopher vroeg teruggebring van Phoebe van Duifhuis af, daarvan is sy oortuig. Eenmaal hier, het hy sit en smeul van donker, ingehoue gevoelens wat selfs sy as moeder nie kon peil nie.

      Sy het bedoel om te kom slaap, maar nou is die slaap ver van haar af. Sy staan op en haal haar fotoalbums uit die kas. Hoe lank laas het sy hierna gekyk? Die foto’s van haar en Makkie is nog geneem met ’n bokskamera, ’n Brownie as sy reg onthou. Die hoekies wat die foto’s moet vashou se gom begin losgaan, sommiges is vermis. Hoe bly is sy dat sy nie in latere tydperke van ontkenning die foto’s vernietig het nie.

      Hoe verstoke was hulle tog. Kyk die armoedige rokke, kyk die armoedige huisie op die agtergrond, met die bamboesheining wat die slordige voorstoepie moet wegsteek. En tog was hulle twee mooi meisietjies. Makkie die jongste maar ook die stewigste van die twee, met blink, gesonde vel. Sy was lui vir skool, vroeg reeds vol muisneste wat verhoed het dat sy matriek kry. Waar sy vir Ossie uitgekrap het, sal niemand ooit weet nie. Hulle ouers het nog gelewe toe sy trou, maar voor Corlia se troue is hulle dood, vyf maande uit mekaar. Die huwelik met Ossie Osman het Makkie baie gou fleur-af gemaak.

      Corlia, oftewel “Struisie”, se eerste regtige kêrel was Klaas Ligthart. Sy was pas in Pretoria toe sy die jong student by ’n kerkjeugaksie ontmoet. Hy het hom nie daaraan gesteur dat sy in ’n apteek werk nie, terwyl studentemeisies dwarsdeur haar kon kyk. Vir hom is niks of niemand benede peil nie. Hy was trots daarop dat sy so goed met die publiek kommunikeer. Sy, Corlia, was vir hom die mooiste ding op aarde.

      Die herinnering maak haar hande tussen die swart blaaie stil. Miskien is dit die rede waarom sy so onrustig was toe sy hoor dat Christopher en Elna albei na die jeugsaamtrek toe gaan. Toe het sy die dwase ding gedoen om vir Elna te gaan verneder. Sy besef nou dat sy weinig kan doen om daardie wond te heel. Die roof moet met die tyd maar dik genoeg word. Dit hoef nie te verhinder dat gesonde nuwe weefsel groei nie.

      Elna is onder haar dak, vriendelik en gaaf, maar sy is soos ’n wildsbokkie wat ’n