Прыгоды ўдалага салдата Швейка. Яраслаў Гашак

нейкі час пазіраў на Паліўца, потым паказаў арла і яму і спытаў:

      – Вы жанаты?

      – Так.

      – А ці можа ваша жонка замест вас весці гандаль у час вашай адсутнасці?

      – Можа.

      – Тады ўсё ў парадку, пан шынкар, – весела сказаў Брэтшнайдэр. – Паклічце сюды вашу жонку і перадайце ёй усе справы. Увечары за вамі прыедзем.

      – Не бяры да галавы, – суцяшаў шынкара Швейк. – Я арыштаваны ўсяго толькі за дзяржаўную здраду.

      – А я за што? – бедаваў пан Палівец. – Я ж быў такі асцярожны!

      Брэтшнайдэр усміхнуўся і з выглядам пераможцы сказаў:

      – За тое, што вы сказалі, быццам на пана імператара паскудзілі мухі. Вам гэтага пана імператара выб’юць з галавы.

      Швейк пакінуў шынок «Ля келіха» ў суправаджэнні агента тайнай паліцыі. Калі яны выйшлі на вуліцу, Швейк, зазіраючы яму ў твар, са сваёй дабрадушнай усмешкай спытаў:

      – Мне сысці з ходніка?

      – Навошта?

      – Я думаю, калі я арыштаваны, то не маю права ісці па ходніку.

      Уваходзячы ў браму паліцэйскай управы, Швейк зазначыў:

      – Добра прабавілі час! Вы часта бываеце ў шынку «Ля келіха»?

      У той час, калі Швейка вялі ў канцылярыю паліцыі, у шынку «Ля келіха» пан Палівец перадаваў справы сваёй заплаканай жонцы, на свой лад яе суцяшаючы:

      – Не плач, не хліпай! Што яны могуць мне зрабіць за абгаджаны партрэт пана імператара?

      Такім вабным, прынадным чынам уступіў у сусветную вайну ўдалы салдат Швейк. Гісторыкаў будзе цікавіць, як мог ён так далёка зазірнуць у будучыню. Калі пазней сітуацыя разгарнулася інакш, чым ён меркаваў «Ля келіха», то мы павінны мець на ўвазе, што ён не атрымаў нават азоў дыпламатычнай адукацыі.

      Раздзел II. Удалы салдат Швейк у паліцэйскай управе

      Замах у Сараеве напоўніў паліцэйскую ўправу шматлікімі ахвярамі. Іх прыводзілі адну за адной, і стары інспектар у канцылярыі, дзе прымалі арыштаваных, дабрадушна гаварыў ім:

      – Гэты Фердынанд вам бокам выйдзе!

      Калі Швейка замкнулі ў адной са шматлікіх камер другога паверха, ён знайшоў там кампанію з шасці чалавек. Пяцёра з іх сядзелі наўкол стала, а ў кутку на ложку, цураючыся іх, сядзеў шосты – мужчына сярэдняга ўзросту.

      Швейк пачаў распытваць аднаго за адным, за што яны сядзяць. Ад тых пяці, што сядзелі ўкруг стала, ён атрымаў амаль адяолькавыя адказы:

      – З-за Сараева.

      – З-за Фердынанда.

      – З-за гэтага забойства эрцгерцага.

      – За Фердынанда.

      – За тое, што ў Сараеве кокнулі пана эрцгерцага. Шосты, які трымаўся ўбаку ад астатніх, сказаў, што ён не хоча мець з імі нічога агульнага, каб яго ні ў чым такім не западозрылі, бо ён сядзіць тут усяго толькі за спробу забойства голіцкага селяніна з мэтай крадзяжу.

      Швейк падсеў да грамады змоўшчыкаў, якія ўжо ў дзесяты раз апавядалі адзін аднаму, як трапілі сюды.

      Усе, апрача аднаго, былі схоплены або ў карчме, або ў шынку, або ў кавярні. Выключэннем быў надзвычай тоўсты пан у акулярах, з