Еуропа жəне Америка елдерінің қазіргі заман тарихы (1945-2009). Бақыт Бөжеева

7 қыркүйегінде алғашқы сессиясына жиналған парламент жаңа неміс мемлекеті – Германия Федеративтік Республикасының құрылғандығын жариялады. Жаңа құрылған Германия Федеративтік Республикасының президенті болып 1949 жылдың 12 қыркүйек айынан ЕДП мүшесі Теодор Хейс 5 жылға сайланса, Федералды канцлер – ХДО мүшесі (төрағасы) Конрад Аденауэр 1949 жылдың 20 қыркүйек айынан 1963 жылға дейін сайланды. Жаңа өкімет ХДО/ХӘО, ЕДП және неміс партияларының өкілдерінен құрылды. АҚШ, Ұлыбритания және Францияның оккупациялық әскері Батыс Германия жерінде қала отырып, оның ГФР үкіметімен қатынасы «Оккупациялық статут» арқылы белгіленді (күшіне 1949 жылдың 21 қыркүйегінде енді). Яғни Батыс мемлекеттері қажет деп тапқан сәтте билікті өз қолдарына толығымен немесе қандай да бір бөлігін алуға құқылы болды. 1949 жылдың 15 желтоқсанында Маршалл жоспары көлеміндегі экономикалық ынтымақтастық жөніндегі келісімге қол қойылады. Осыдан кейін Шығыс зонада шығысгермандық мемлекет қалыптаса бастады, 1949 жылдың 7 қазанында Герман Демократиялық Республикасы құрылады.

      Германия күннен-күнге өзінің тәуелсіздігіне талпынып, дүниежүзілік саясатқа араласуды көздеді. 1951 жылдың шілдесінде Ұлыбритания, Франция және АҚШ Германиямен соғыс жағдайының тоқтатылғандығын жариялады. Ал Кеңестер Одағы мұндай мәлімдемені тек 1955 жылдың 25 қаңтарында жасады. Осы 1955 жылы екі неміс мемлекеті шектеулі егемендікке ие болады. Яғни басты жеңген мемлекеттер: АҚШ, Кеңестер Одағы, Ұлыбритания және Франция «Берлин қаласы мен жалпы Германияға» қатысты өзінің ерекше өкілеттілігін сақтап қалды. Олар Германияның бөлісуіне байланысты барлық құқыққа ие болып қала берді. Егемендігі шектеулі болса да, бұл Батыс Германияның 1955 жылы 9 мамырда НАТО-ға мүше болуына жол ашқан еді. Бұған дейін 1952 жылы көктемінде Сталин екі Германияны «бейтараптық» күйде қосу жөнінде ұсыныс жасаған болатын, бірақ бұл ұсыныс Батыс Германия басшылары жағынан да, «Одақтастар» жағынан да қолдау таппайды. Оның басты себебі – Канцлердің ойынша неміс жерінде АҚШ әскерінің болғаны қорғаныс үшін әлдеқайда пайдалы деп есептеуі. Тек Германияның келешек тағдырында Кеңестер Одағының қажеттілігінің басым болатындығын түсінген К. Аденауэр осы елмен дипломатиялық қарым-қатынас орнатуға атсалысады. Сол мақсатта 1955 жылдың қыркүйегінде Мәскеуге сапар шегіп, 10 мың неміс әскери тұтқындарын және 20 мың қарапайым азаматтарды босатуға қол жеткізеді.

      Батыс Еуропа соғыстан кейінгі жылдары жаңа бірігу, кірігу жолын таңдайды. 50-жылдары Батыс Германия сондай-ақ өзінің ата жауы деп есептеп келген Француз мемлекетімен де қарым-қатынасын жақсарта бастайды. Олар Француз-батыс герман одағына ұмтылады. Осы жолда олар ЕКББ, кейін ЕЭҚ көлемінде ұйымдаса отырып, 1963 жылы екі мемлекет арасындағы ынтымақтастықтың белгісі ретінде Елисей келісімшартына қол қояды.

      60-жылдардың басында АҚШ-тың үкімет басына Джон Ф. Кеннеди келгеннен кейін де олар өзінің Батыс Германияға қатысты саясатын ұстанатындығын (1961 ж. 25 шілдеде), Батыс Берлин қауіпсіздігіне, батыс мемлекеттерінің