Харах баайыыта. Венера Петрова

охсуу бөҕөнү ыллаҕа.

      – Дьиҥэр, хаайыыга, баҕар, барыа суох этэ. Алҕаска ыппыт диэн биэрсийэлииллэр этэ дии.

      – Оннугун оннук да, оҕо өйүгэр тугу буһара сылдьыбытын туох билиэ баарай.

      Барыттан бүтэйэн хаалбыт киһи ньии! Түүлгэ балыйан, уһуктан баран дьиҥнээхтик олорбут киһи ньии! Үчүгэйи эрэ үрүмэлээ уонна. Ол үчүгэйи хантан булабын? Суоҕун кэннэ. Һылааба Өлүөчүгү илдьэ бардаҕа ити. Һылааба өйүттэн арахпат. Аны Өлүөчүктүүн иккиэн анараа олоххо кучуйуохтара. Быаламмыт. Бараары барбыт. Бэйэтин баҕатынан. Көстүбэт кэлгиэни биирдэ быһа сотон кэбистэҕэ. Бу кэбэҕэһин, судургутун. Баарга дылыгын. Эмискэ барыта ньим гынар.

      – Бэҕэһээ киэһэ буллахтара. Хаһан… хайаахтаабыта буолла?

      – Сарсыардааҥҥы дьыала курдук үһү.

      Саҥа саҕаланан эрэри саба тутан кэбистэҕэ. Салгыытын атын кэриҥҥэ көрөөрү, атын кээмэйгэ бас бэринээри. Субу сайын Өлүөчүктүүн бэркэ тапсан сылдьыбыттара. Соторунан ол суох буолан хаалыа диэн ким сэрэйиэ баарай. Өлүөчүк саамай холкулара, дьоһуннаахтара этэ. Биир тыллаах, эппиэт киһи диэн чуо кинини ааттыахха сөбө. Үөрэҕэр ортоһуор да буоллар, чопчу ханнык үөрэххэ барыаҕын кимнээҕэр эрдэ былааннаммыта. Бэйэтигэр эрэнэрэ оччото. Түөрэҥэлээн хаамара, иҥнэх гынаат илии тутуһара, улахан-улаханнык көрө-көрө тугу эрэ омуннура кэпсиирэ бу баар. Баар буолумуна – күн бэҕэһээ олох оҥочотугар олорсон испит баар-суох атаһыҥ. Кини мөлтүүр түгэнигэр Өлүөчүк эрэ өйдүө, туох кыалларынан көмөлөһүө, өйүө-убуо этэ. Бэйэтэ мөлтөөн биэрбитигэр абырыах атас көстүбэтэх. Бэйэлэрин айдааннарыгар аралдьыйан тимирэн эрэргэ тирэх буолбатахтар. Кими да чугаһаппат, куота көтө сылдьар диэн матыыптаан. Оннук гынара сокуоннай. Охсууну ылбыт бэйэтигэр бүгэр. Улахан эбит – таптал, эгиэ. Барыта син ааһыа, орун-оннугар түһүө этэ. Оттон өлбүтү тилиннэрбэккин.

      Бүттэ. Туолук букатын бүтэйдэ, бэйэтинэр аны кини бүктэ. Аанча айдаарар, төлөпүөн тырылыыр, ким эрэ кэлэр-барар. Бытаардыллыбыт киинэҕэ курдук.

      – Нокоо! Биэрэҥ эрийэр дии, – Аанча онон манчыыктаан уолун бэттэх аҕала сатыыр.

      Харда суох. Харан хаалбыт курдук. Саҥарыан санаата кэлбэт. Таптал да курдарбат буолбут.

      – Биэрэ-Биэрэ диэн бэһирэн баран, эмиэ тоҕо тиэрэ эргийдэҕэй? Дьэ, муода оҕо дии. Умайаллара улгума, уосталлара түргэнэ. Үөрэнэ баҕас барар инигин?

      Үөрэнэ. Һы, туох туһугар? Арай, Аанча хараҕын аалымаары, тахсан барыахха эрэ диэн. Барбатаҕына батарбат. Өлө да сыттаҕына өрө тардар ини. Өлө. Өлүө дуо кини эмиэ? Өлөр диэн ыраах, киниэхэ эрэ сыһыана суох өйдөбүл этэ. Ону санаан алдьаныаҥ дуо – олустаахай олохтон ордон. Өлүөчүк даҕаны олох олоруон баҕарбатах үһү дуо. Һылааба даҕаны. Онтубут итинник эргийэн таҕыстаҕа. Тото-тото ол-бу буолаллар диэн үрдүттэн үөҕэллэр. Туох туһугар олорорбутун быһааран, олохпутун бэрт дьон хайысхалаан биэриҥ ээ. Хантан, бэйэлэрэ да билбэт инилэр. Мээнэ олоруу мээрэйинэн барыта сөп курдук. Олор да олор. Аптамаатынан.

      Акаары курдук үөрэн да үөрэн. Бантааһыйалыыр да бокуой суох. Сиэссийэ саҕана букатын буорайыыһылар. Атыттар син холку