Ҳаёт қайиғи (3 китоб). Тохир Хабилов

эътиқод қашшоқлиги бор…

      Нажот топиларми бу офатлардан?

      Ўшанда “Гулистон”даги аҳволдан ўзлари гап очдилар. “Шогирдлар” Ваҳоб Рўзиматовга қарши янги фитна бошлаган эканлар. “Ваҳобжоннинг бошига шундай оғир кулфат тушганда мен қандай қилиб уни ишдан бўшатаман?” дедилар алам билан. Кейин “Сиз ишдан кетганингизда ранжигандим. Тўғри қилган экансиз. Яна бир тўғри иш қилинг: ўзимизга қайтинг. Истаган вазифангизни бераман”, дедилар.

      Ёзувчилар уюшмасида ишлаётганимда Асқад аканинг етмиш йиллик тўйларини ўтказиш бўйича тадбир тайёрлаб, қарорни котибият ҳукмига ҳавола этдик. Котибият таваллуд тўйи ўтказиш ҳақида қарор қабул қилди. Тўйбоши тайин этди. Ҳали истиқлолга етмаганмиз, советлар жамиятининг сўнгги йиллари, халқнинг аҳволи кундан-кун оғирлашиб бораётган дамлар эди. Котибият мажлисининг эртасига эрталаб Асқад ака келдилар. Қўлларида ариза. Мазмуни: “Халқ қийналаётган пайтда менинг тўй қилишим ярашмайди…”

      Олтин балиқ ҳақидаги афсонани ҳамма билса керак. Асқад ака бу афсонани эслаш баҳонасида фалсафий маъно кашф этганлар. У киши тутилган олтин балиқни қўйиб юборадилар. Чунки:

      Ундан тилайдиган тилакларим йўқ,

      Нима ҳам тилайман? Қўшиқми?

      Ғойибдан келмайди инсонга қўшиқ,

      Қалбдан тилаш керак қўшиқни.

      У ҳолда шоир нимани тиласин? Севгими?

      Муҳаббатни олмайдилар тилаб,

      Севги туғилар ўтда, қийноқда.

      У ҳолда ором тилай қолсин. Ижодкорга ором жуда зарур.

      Мен оромни тилаб олсам текин,

      Ором берадими менга бу ором?

      Энг яхшиси, бахт тилай қолсин…

      Бахт тилай десам, уялдим:

      Инсон бошим билан…

      кичик балиқдан…

      Ва ниҳоят, сўнгги учрашув. Ичга ютилган дардлар ўз ишини қилди. Асқад акани хасталик енга бошлади. Тўйга таклиф этиш баҳонасида уйларига бордим. Ёш боладек қувондилар. Тиллари яхши айланмас эди.

      Ҳаммасига секин эришдим мен…

      Ўлим қанча имилласа, майли,

      Қанча кутгин деса, ҳозирман.

      Бир умр кутишга ўрганган одам

      Энди шошармидим? Собирман.

      Ҳол-аҳвол сўраган эдим, одатлари бўйича кулимсираб: “Ўтирибмиз сергап бўли-иб”, дедилар. Кейин “Уйқу йўқ, “тундаликлар” ёзяпман. Одамлар кундузи “кундалик” ёзади, мен тунда “Тундалик”ни қоғозга туширяпман”, дедилар. “Тундалик”дан бир-икки фикрни ўқиб бердилар. Асқад аканинг вафотларидан кейин, садоқатли шогирдлари ҳаракати билан васият ўрнидаги бу асар “Уйқу қочганда” номи билан нашр этилди.

      Туғилиш ҳамиша муқаррар эмас,

      Бу – маълум ҳақиқат.

      Ўлим ҳам ҳеч, мен ноҳақман, демас,

      Бу – малъун ҳақиқат.

      Ёзувчи билан биринчи ғойибона учрашув – “Опа-сингиллар” эди…

      Сўнггиси “Тундаликлар”…

      Мудҳиш бир лаҳза бор умр сўнггида…

      Дастлабки кўришув кўзларида меҳр чақнаб турган киши билан эди.

      Сўнггиси