Биһиги Аан Дархаммыт. Тумарча

ууҥ ханар дуу?

      – Ханар. Урут студенныы сылдьан даҕаны хойукка диэри дьарыктанар, эрдэ турар этибит. Инньэ гынан үөрэнэн хаалбыппын.

      – Тыый, оччоҕо биһиги бириэмэбит үгүс өттүн утуйан тахсар эбиппит дии, – учууталларын кытта, уруккуларын курдук, кэмчиэрийэ, кыбыста тутталлара сыыйа симэлийэн, бэйэлэрин тэҥнээхтэрин курдук, сөҕөн-махтайан, бэркиһээн кэпсэтиигэ бары аһаҕастык кыттан бардылар.

      Анастасия Яковлевна бэйэтэ даҕаны, истиҥ сыһыан, чугасаһыы тыына үөскээбитин билинэн, иҥнигэһэ суох холкутук саҥаран-иҥэрэн салгыы кэпсээбитинэн барда:

      – Мин эмиэ, эһиги курдук, оскуоланы бүтэриэхпэр диэри интэринээккэ олорбутум. Онно бэйэбитин дьаһанар сэбиэттээх, бэрэссэдээтэллээх буолар этибит.

      – Ханнык оскуолаҕа үөрэммиккиний? Ол сэбиэттэри ким тэрийэр, туох үлэни ыытар этилэрий? – тэлигириэйкэлээх уолаттар ортолоругар соҕотоҕун толстовканан олорор, өрүкүйбүт хара куударалаах бастыҥ үөрэнээччи Миша Николаев эрилкэй киэҥ харахтарынан болҕомтолоохтук көрүтэлээтэ.

      – Дьокуускайга иккис оскуолаҕа үөрэммитим. Барытын үөрэнээччилэр бэйэбит испититтэн бэйэбит талан тэрийэрбит. Алталыы-сэттэлии киһилээх спортивнай, хаһаайыстыбаннай, санитарнай, культмаассабай сектордар сэбиэттэрин таларбыт. Өссө хаһыат таһаарар художниктардаах, редколлегиялаах буоларбыт. Олор салайар этилэр. Хостор аайы ыстаарыһалар баар буолаллара, кинилэр дьуһуурунайдары аныыллара. Барытын бэйэбит көрүнэр, оҥорор этибит. Ким да, хайа да учуутал кэлэн бэрэбиэркэлээбэт этэ.

      – Оо, наһаа үчүгэй эбит дии!

      – Кырдьык даҕаны, биһиги эмиэ инньэ гыммаккабыт…

      – Биһи даҕаны тэринэрбит тоҕо сатамматый? – Миша, барыларын санааларын түмэрдии, быһаччы эттэ.

      Анастасия Яковлевна, үөрүүтүн кистээбэккэ, өрүһүспүттүү тыл көтөхтө:

      – Чэ оччоҕо сэбиэппитин талыаҕыҥ.

      Оҕолор, тута сөрөөн дьыалаҕа эмискэ киириэхтэрин толлубут курдук, кэмчиэриспиттии күлүм аллаһан, сирэй-сирэйдэрин көрүстүлэр. Чочумча тохтуу түһээт, Миша таһыгар олорор, эмиэ куударатын хаҥас өттүгэр кэлтэччи тарааммыт Володя Федотов симиктик тыл быктарда:

      – Ээ, биһи эмиэ бэйэбит…

      – Кырдьык, биһиги эмиэ бэйэбит талыннахпытына?..

      – Сөп-сөп, инньэ гыныаххайыҥ.

      – Анастасия Яковлевна, эн баран сынньан.

      Учууталлара күлэ түстэ. Кэпсэтиитэ табыллан, ис-иһиттэн үөрэн, астыммыт быһыынан ытыһын ытыһыгар тэс гына охсон, сууралаамахтаан ылла.

      – Чэ сөп, кытаатыҥ, хомунуҥ! – эргичис гынан тахсыахтыы хос иһин кэрийэ көрөн иһэн, хараҕа оһох таһыгар сытар турбаҕа баайыллыбыт туох эрэ улахан көһөҥө тимирдэргэ иҥиннэ. – Бу тугуй, оҕолоор?

      – Ити Миша штангата, күн аайы дьарыктанар, – Коля Софронов киэн тутта хардарда.

      – Оо, дьэ маладьыас, Миша, табаарыстаргын эрчийдэҕиҥ дии. Зарядкалааҥ-хайааҥ, дьон оннооҕор тымныы уунан, хаарынан сууналлар, ол иһин тымныйбаттар, ыалдьыбаттар.

      Оскуола

      Дириэктэрдэрэ, сарсыарда