Эссенциализм. Грег МакКеон

қаттиқ далиллари эмасми? Бу одамлар имкониятлар, топшириқлар ва қийинчиликларни қабул қилиши мумкинликлари ҳақида танловга эгаликларига ишонишмайди. Улар "барчасини қилишим керак"лигига ишонишади.

      Бу танловлар қийин эканини тан олувчи биринчи инсон мен бўлишим мумкин. Таъриф бўйича, булар ўз ичига нимагадир ёки баъзи нарсаларга "йўқ" дейишни олади ва бу йўқотишдек туюлади. Ишдан ташқарида танловлар янада қийинлашади. Биз дўкон ёки ресторанга ёки нимадир сотиш учун қаергадир кирганимизда ҳамма нарса бизнинг "йўқ" дейишимиз учун қийин қилиб лойиҳаланган. Қачон биз сиёсий реклама ёки мулоҳаза қилувчиларни тинглаганимизда мақсад – бизни бошқа томонга овоз бериш ҳақида ўйлашимизга қўймасликдир. Қачон қайнонамиз (меники ҳам албатта!) бизга қўнғироқ қилиб бирор нима қилишни сўраса, бизда ҳақиқатан ҳам танлов борлигини ҳис қилиш қийин бўлади. Агар биз ҳар куни ҳаётимизга шундай линзаларда қарасак, танлаш қобилиятини унутганимиз ажабланарли ҳол эмас.

      Танлаш ўз моҳияти билан эссенциалист бўлишдир. Эссенциалист бўлиш учун кучайтирилган танлаш қобилияти талаб қилинади. Биз буни бошқа бир нарса, инсон ёки кучдан алоҳида ва фарқли енгилмас куч деб билишимиз керак.

      Уилям Жамес бир гал шундай деб ёзганди: "Иродамнинг биринчи ҳаракати бу – ирода эркинлигига ишониш". Шунинг учун сизнинг ўрганишингиз керак бўлган биринчи ва ҳал қилувчи маҳорат бу ҳаётингизнинг ҳар бир жабҳасида танловни танлаш қобилиятини ривожлантиришдир.

      Биз қачонки танлов қобилиятимизни унутганимизда, ночорликка ўрганамиз. Биз ўзгалар танлови ёки ўтмишдаги танловларимиз вазифасига айлангунча томчилаб-томчилаб ўз кучимизни йўқотиб боришда давом этамиз. Натижада, ўзимиз танловга кучимизни топширамиз. Бу ноессенциалистлар йўлидир.

      Эссенциалист танлов кучини фақатгина тан олмайди, у буни нишонлайди. Эссенциалист шуни биладики, танлаш ҳуқуқидан воз кечганда, бошқаларга нафақат кучни, балки танлаш учун аниқ фурсатни ҳам бой беради.

      3-БОБ

      ФАРҚЛАШ

      Деярли ҳамма нарсанинг аҳамиятсизлиги

      Дунёдаги мавжуд кўпчилик нарсалар – ҳаракатларимиз ва бошқа кучлар, манбалар ва ғоялар – буларнинг бари кичик қийматга эгадир ва жиндек натижа беради; бошқа тарафдан, бир неча нарсалар ҳам борки, жуда яхши ишлайди ва мисли кўрилмаган таъсирга эга.

–Ричард Кох

      Биз Жорж Оруеллнинг мажозий – классик қиссаси "Молхона ёхуд ҳайвонлар хўжалиги ҳақида ғаройиб қисса"даги Боксер исмли тўқима от образи билан танишмиз. У вафодор ҳамда кучли деб тасвирланади. Унинг ҳар бир муваффақиятсизлиг-у муаммоларга жавоби "Қаттиқроқ ишлайман" эди. У тегирмон қурилиши пайтида тойиб шикастланган ҳолатида кушхонага юборишларигача оғир вазиятларда ҳам ўз фалсафасига содиқ қолди. У фожиали қаҳрамон эди: унинг энг яхши ниятларига қарамай, саъй-ҳаракатлари, аслида, фермадаги тенгсизлик ва муаммоларни янада кучайтиради.

      Бизда ҳам Боксерга ўхшашга ҳаракат ва