Эссенциализм. Грег МакКеон

шундай саволни бериб кўрдим: "Бу ишда мен эришадиган энг қийматли натижа нима?" У кетишга чоғланган мижозларни қайтариш эди. Шундан сўнг мижозларни сақлаб қолиш учун қаттиқ курашдим ва бирортаси ҳам кетиб қолмаслигига эришдим. Менга сақлаб қолган мижозларим учун ҳақ тўланганлиги сабабли кўп ўргандим, кўп пул йиғдим ва кўп ҳисса қўшдим. Қаттиқ ишлаш муҳим. Бироқ, кўпроқ ҳаракат албатта ҳар доим ҳам яхши натижа беравермайди. "Оз – соз" тамойили эса беради.

      "Эл Булли" ресторанини дунёнинг энг машҳур ресторанларидан бирига айлантирган, шубҳасиз дунёдаги энг катта ошпази, Ферран Адриа "Оз – соз" тамойилидан камида икки вазиятда фойдаланар эди. Биринчи ҳолат, унинг ўзига хос хусусияти шунда эдики, у анъанавий овқатларнинг туб моҳиятига етади, уларни инсонлар илгари ҳеч ўйламаган йўллар орқали қайта тасаввур қилади. Иккинчи ҳолат, "Эл Булли" ресторани йилига 2 миллион кечки овқат учун мижозлардан талаб олса ҳам фақат кунига 50 та одамга хизмат кўрсатар ва йилнинг 6 ойида ёпиқ турарди. Ферранд озиқ-овқат ихтиро қилиб, ресторанни ўз санъат асарининг моҳиятини очиш учун хизмат қиладиган 24 соатлик лабораторияга айлантирди.

      Тушунарлики, яхши натижаларга эришиш учун "Оз – соз" ғоясига кўникиш осон эмас, чунки ўтмишда биз кўпроқ, кўпроқ… ва яна кўп қилганимиз учун тақдирланганмиз. Бироқ маълум бир вақтда, кўп ҳаракат жараённи ёқорига етаклаши мумкин. Натижа – ҳаракат ўртасидаги тўғридан-тўғри боғлиқлик жозибали. Бу адолатли кўринади. Афсуски, кўплаб соҳалар бўйича ўтказилган тадқиқот бошқача кўринишни акс эттиради.

      Кўпчилигимиз 1790-йиллар охирида Вилфредо Парето томонидан таклиф этилган "Парето тамойили"ни эшитганмиз, яъни натижанинг 80 фоизи хатти-ҳаракатнинг 20 фоизидан келиб чиқади. 1951-йилда ўзининг "Сифат-назорат қўлланма" китобида сифат ҳаракати асосчиларидан бири Жозеф Мозес Журан бу ғояни ривожлантирди ва уни "Бир неча муҳим нарсаларнинг қоидаси" деб номлади. Унинг изланишлари шундан иборат эдики, сиз муаммоларнинг кичик бўлакларини ҳал қилиш орқали маҳсулотнинг сифатини оммавий ривожлантиришингиз мумкин. У тест топширишга ҳаваскорларни ўша вақтда арзон ва паст сифатли маҳсулот ишлаб чиқаришга нисбатан паст назар билан қарайдиган Япониядан топди. Чиндан-да муҳим бир нечтасига ҳаракат ва шу билан бирга эътиборнинг юқори даражаларини йўналтириш жараёни қандай муҳим эканлигини қабул қилиш билан у "Японияда ишлаб чиқарилган" иборасига янги маъно юклади. Ва секин-аста сифат ривожланиши Японияни дунёнинг йирик иқтисодий ривожланган давлатига айлантирди.

      "Керакли оз"ни "аҳамиятсиз кўп"дан ажратиш ҳар бир инсон интилишларида, хоҳ у катта бўлсин, хоҳ кичик қўлланиши мумкин. Парето тамойилини ҳаётимизнинг барча жабҳаларига сингдириш ҳақида китоблар муаллифи Ричард Кох буни ишонарли бажарди. Бундай олиб қаралса, намуна қилиб кўрсатишга мисоллар ҳамма ерда етарлича мавжуд.

      "Бизнинг инвестиция фалсафамиз билан чегараланади", деган машҳур ибора муаллифи Уорнер Буффет ҳақида ўйланг. У бу сўзлар билан шуни назарда