Toy gecəsi. Qasımov Əlfi

çoxlu adam var idi. Divarın dibi ilə cərgələnən stullarda oturmuş adamlar bir-bir üstündə «Direktor» yazılmış qara meşin qapını açıb içəri keçir, beş-on dəqiqədən sonra çıxırdılar. Tural bütün bu adamları gözləsəydi, gərək axşamacan burada oturaydı

      Utana-utana katibəyə yaxınlaşıb astadan:

      – Bacı, – dedi, – məni professor göndərib.

      Qız qarşısındakı kağıza baxıb soruşdu:

      – Yoldaş Qaraxanlı?

      – Bəli.

      Qız stolun siyirməsindən bir zərf götürüb Turala verdi.

      – Ünvan üstündə yazılıb. Məktubu komendanta verərsiniz.

      Tural sevincək:

      – Çox sağ olun bacı, – deyib otaqdan çıxar-çıxmaz ayaq saxlayıb əlavə elədi: – Direktor da sağ olsun!

      Qız gülümsədi.

      Tural yataqxanada yer alandan sonra möhkəmcə yuyunub yatdı. Səhər tezdən yataqxananın bufetinə düşüb çay içdi, sosiska yedi, sonra da sənədlərini götürüb instituta getdi. Qəbul komissiyasının otağı qarşısında o qədər tələbə var idi ki, heç deyiləsi deyildi. Növbə tutdu. Xeyli gözlədi. Növbəsi yetişəndə başını kiçik gözlükdən içəri salıb qovluğu qıza uzatdı. Qız diqqətlə hər bir sənədi gözdən keçirəndən sonra ona imtahan vərəqəsi verdi. Tural ürəkləndi:

      – Bacı, olar sizdən bir söz soruşum?

      – Niyə olmur, buyurun.

      – Professor Qaraxanlı imtahan götürəcək?

      Oğlanın bu qəribə sualından qızın xoşu gəlmədi. Acıqlı şəkildə dedi:

      – Əvvəla, professor məzuniyyətdədir. İkincisi, mən nə bilim imtahan götürəcək, ya yox?

      Tural bir az da irəli getdi:

      – Məzuniyyətdən gəlib.

      Qız bu dəfə qabardı:

      – Yoldaş abituriyent, mane olmayın, görmürsünüz məni nə qədər adam gözləyir? Sənədlərinizi verdiniz, gedə bilərsiniz. Bir də məsləhət görmürəm belə yersiz sözlərinizlə kişini dilə-dişə salasınız.

      Tural pərt oldu:

      – Bağışlayın, bacı, çox sağ olun bacı, – deyib ürəyində özünü danlaya-danlaya küçəyə çıxdı.

      Ancaq yenə başa düşmədi ki, onun qəbahəti nədir, qız niyə elə acıqlandı, professoru «dilə-dişə salmaq» nə deməkdir?

      Küçə yaman bürkü idi. Asfalt döşəmə qızmışdı, ağır hava onu sıxır, nəfəsini tıncıxdırırdı. O, imtahan vərəqəsini kitabının arasına qoyub yataqxanaya yollandı. İmtahana hələ iki gün qalırdı. Kitablarını qabağına töküb mövzuları təkrarladı…

      Axşamüstü hava bir qədər dəyişdi. Külək qalxdı. Dəlisov külək şəhərin üstündəki bürkünü qovur, ürəklərə sərinlik, yüngüllük gətirirdi.

      Tural bir istədi, Qaraxanlıgilə getsin. İmtahan vərəqəsini göstərsin və desin ki, ilk imtahanı kimyadandır. Xahiş üçün yox, elə-belə təskinlik üçün, bir xoş, bir ümidlə söz üçün!..

      Dağüstü küçəyə qalxdı. Tanış binanın pillələri qarşısında dayandı. Fikirləşdi. Qalxmağa üzü gəlmədi, ayaqları getmədi. Birdən professor deməzmi, nə sırtıq uşaqdır, hamballıq elədi, pulunu da artıqlaması ilə aldı. Üstəlik yataqxanada yer də düzəltdim. Day nə qəmiş olub yapışıb yaxamdan. İmtahan vərəqəsi verən. qızın sözləri yadına düşdü: «Professoru dilə-dişə salma». Qayıtdı. Gecədən xeyli keçənəcən oxudu, yaxşı bilmədiklərini dönə-dönə təkrarladı.

      İmtahan günü tezdən institutun qapısını kəsdi. Qapı bağlı idi. Hələ heç kəsi içəri buraxmırdılar. Qapıda qollarına qırmızı sarğı bağlamış oğlanlar dayanmışdılar. Bəziləri onlara yaxınlaşır, ciblərindən nəsə çıxarıb göstərir, içəri keçirdilər. Tural öz aləmində düşündü ki, yəqin müəllimlərdir. Birdən institutun qabağında ona tanış olan «Volqa» dayandı. Professor maşından düşüb qapıya tərəf yeridi. Qapıda dayanmış oğlanlar onu görən kimi ehtiramla yana çəkildilər. Tural bir istədi özünü professorun üstünə atsın, cəsarət eləmədi. Dönüb maşına baxdı, maşındakı Ülviyyə idi. Onu gördü, maşından düşüb irəli gəldi, Tural da onun qarşısına yeridi.

      – Salam, Tural!

      – Salam.

      – İmtahanın bu gündür?

      – Bəli.

      – Bəs niyə gəlib atama demədin?

      Tural çiynini tulladı, gözlərini yerə dikdi.

      – Nə bilim, utandım.

      – Eybi yoxdur, hər şey yaxşı olar. Sənə müvəffəqiyyət arzulayıram.

      – Çox sağ olun!

      Maşın ağır-ağır aralandı. Ülviyyə ona əl elədi. Tural da əlini qaldırıb maşının arxasınca xeyli baxdı.

      İmtahana gələnləri siyahı ilə içəri çağırırdılar. Yalan olmasın, imtahan verəndən üç dəfə çox azarkeş var idi, Atalar, analar, tanış-bilişlər… Dəstə-dəstə dayanıb imtahana girənə ürək-dirək verirdilər.

      Birdən onun adını çağırdılar.

      – Tural Qarabağlı.

      Diksindi. Qeyri-iradi dönüb yan-yörəsinə baxdı. Tək idi, Anası yadına düşdü, səsi gəldi anasının qulaqlarına! «Get oğlum, allah kərimdir».

      İmtahan otağında iki müəllim var idi. Biri cavan, digəri qoca. Birinin saçı gur, qapqara, şəvə kimi. O birinin isə başında bir dənə də tük yox idi. Elə bil, heç əvvəldən bu kişinin başında tük olmamışdı. Çox zəhmli görkəmi var idi.

      – Buyurun, bilet çəkin!

      Tural ürkək, həyəcanlı baxışlarla əvvəl zəhmli qocaya, sonra da stolun üstünə sərilmiş biletlərə baxdı. Ürəyindən kövrək bir inilti keçdi: «Qaraxanlı yoxdur. Gərək deyəydim. Gərək gedəydim».

      Qocanın zəhmli səsi yenə eşidildi.

      – Buyurun, sizi gözləyirik, yoldaş Qarabağlı. Deyəsən, qorxursunuz?

      Tural:

      – Nədən qorxacağam? – deyib cəsarətlə irəli gəldi.

      Bununla belə yenə bilet götürəndə əli əsdi. Elə ayaqüstəcə biletə baxdı. Hamısı tanış suallar idi. Keçib əyləşdi. Sualları bir-bir ürəyində təkrarladı. Hamısını bilirdi. Ondan əvvəl bilet çəkən uşaqlar həyəcanla sağa-sola boylanır, yerlərində narahatlıqla qurcalanır, bağlı qapıya baxır, kimdənsə, nədənsə kömək gözləyirdilər.

      Qoca saatına baxıb Turaldan əvvəl əyləşənlərə müraciətlə:

      – Sizi gözləyirik, – dedi.

      Onlar hər ikisi biletə baxıb gözlərini döydülər.

      Tural ayağa qalxdı:

      – Müəllim, olar cavab verim? – soruşdu.

      Qoça eynəyini çıxarıb kiçik qonur gözlərini Turala zillədi. Elə bil, birdən-birə dəyişdi. Elə