Toy gecəsi. Qasımov Əlfi

oxuya-oxuya işləyəcəm. Hər ay sənə xərclik də göndərəcəm… Amma səndən bir xahişim var. Əmim sənə pul versə, götürmə.

      – Oğlum, inanmıram bu pəstəhadan sonra əmin bizə yaxın dursun, işdi, dursa da bir qara qəpik də almaram ondan, – anası onun saçını sığallayıb başını sinəsinə sıxdı. – Oğlum, day keçib, – dedi, – açılışmışıq. Gülbuta söhbəti səhihdi, ya elə-belə, ara sözüdür?

      – Nə bilim, ana… Pis qızdır, səncə?

      – Ona pis deyənin ağzına daş yamansın! Niyə pis olur, gül kimi baladır… Bəs, axı, beş il oxuyası olsan…

      Ana sözünün dalını gətirmədi. Mətləbini Tural özü tamamladı:

      – İstəyər gözləyər, istəməz özü bilər…

      Bütün bunları yadına salan Turalın xəyalı yenə gəlib Gülbutanın üstündə dayandı. Öz-özünə: «Məni bağışla, Gülbuta, bu əhvalatı sənə danışa bilməzdim, axı, könlünə toxunardım sənin…» dedi.

      – Yanınızda əyləşmək olar?

      Tural xəyaldan ayrıldı. Gülbutanın saçlarını xatırladan söyüd saçaqlarını hələ də əlindən buraxmamışdı.

      – Niyə olmur, yer mənim ha deyil.

      – Dedim bəlkə cavan oğlansan, adamın-zadın…

      Tural bir qoca qarıya, bir də onun qucağındakı qırmızı bantlı, pırpız tüklü qara küçüyə baxdı. Əzizi kimi necə də basmışdı bağrına küçüyü, necə də oxşayırdı onu.

      Tural acı-acı gülümsəyib ayağa qalxdı. «Yəqin evdə çarpayıda yatırır bunu. Mənimsə gecələməyə yerim yoxdur. Doğrudan, neyləyəcəyəm? Artıq, toran qovuşur, bir azdan qaranlıq düşəcək, hara gedim, kimin qapısını döyüm?..»

      Fikirli-fikirli irəliləyən, ürəyində aranı dağa, dağı arana daşıyan Tural bir də gördü ki, alma, armud, ərik, gilənar ağacları olan bir bağdadır. Qəribə idi. Bakıda, özü də dənizin lap sahilində meyvə bağı?! Bəs deyirdilər, Bakıda meyvə ağacı bitmir? Əhsən bunun bağbanına, baş varmış kişidə! Yenə kəndləri yadına düşdü Turalın. Həyətlərindəki meyvə ağaclarının altındakı talvarda yatdığı gecələr yadına düşdü. Birdən o, çıxış yolu tapıbmış kimi gülümsədi: «Talvar olmasın, skamya olsun, yeməyəcəklər ki, məni. Cibimdə də cəmi-cümlətanı otuzca manat pulum var. Əynimdəki teniska ilə şalvarı pulsuz da versəm, heç kəs götürməz. Yatacağam burda. Amma qoy əl-ayaq çəkilsin sonra…»

      Tural içində kitab-dəftər olan tor zənbili başının altına qoyub uzandı və tezcə də yuxuya getdi. Şirin-şirin elə yatdı ki, sanasan qu tükündən olan yorğan-döşəkdədir. Gecənin bir aləmi hiss elədi ki, onu silkələyib oyadırlar. Gözlərini yumruğu ilə ovxalayıb açdı. Qarşısında iki nəfər milis işçisi dayanmışdı. Biri serjant idi, o birisi leytenant. Serjant soruşdu:

      – Vətəndaş, gecənin bu vədəsi burada niyə yatmısınız? Tural suala sualla cavab verdi:

      – Olmaz yatmaq?

      – Əlbəttə, olmaz! Bura mehmanxanadır, yoxsa vağzaldır səninçün?

      Leytenant söhbətə qarışdı:

      – Yəqin sərxoşdur, götürək ayıltma məntəqəsinə!

      Tural özünü itirdi. Bilmədi nə cavab versin. Hannan-hana dilləndi:

      – Yanılırsınız, yoldaş, ömrümdə dilimə içki dəyməyib. Serjant oğlanın bu sözlərindən sonra da burnunu onun ağzına tərəf tutdu. Turalı turşumuş şərab iyi vurdu.

      – Yox, içməyib.

      Leytenant əlavə elədi:

      – Bax gör torbasındakı nədir?

      Tural titrək səslə izahat verdi:

      – Kitab-dəftərdir. İmtahana gəlmişəm. Skamyada oturub dənizə tamaşa eləyirdim, heç bilmirəm nə vaxt yuxu tutub məni.

      – Qalmağa yerin yoxdur?

      Tural dinmədi.

      – Qohumdan-əqrəbadan kimin var şəhərdə?

      – Heç kimim yoxdur.

      Leytenant mütəəssir oldu.

      – Hər halda, bulvarda yatmaq olmaz. Hər cür hadisə baş verə bilər.

      – Bəs neyniyim? – deyə Tural səmimiyyətlə leytenanta baxdı. – Mehmanxanalarda yer vermədilər, qohum-əqrəbam yox, pənah gətirdim bu meyvə ağaclarına. Elə bildim öz bağımızdır. Burda da yatmağa siz qoymursunuz. Bəs neyniyim?

      – Get vağzala! – deyə serjant məsləhət gördü. – Səhərəcən biri girir, biri çıxır. Yola salan kim, qarşılayan kim, bilet növbəsində dayanan kim… Heç olmasa adam arasında olarsan, yoxsa burda tək-tənha yatmaq olmaz. Bir hadisə olar, sonra di gəl cavab ver.

      – Vağzala necə gedim burdan?

      – Çox sadəcə. Duz sallanarsan üzü aşağı. Hökumət evinin yanından burularsan sola, bir az da gedib çatarsan vağzala.

      – Çox sağ olun, – deyə Tural milis işçilərinə razılığını bildirdi. – İcazə olar, gedim?

      – Olar!

      VAĞZALDA HADİSƏ

      Gecə yarıdan keçməsinə baxmayaraq vağzal tünlük idi. İçəri girən kimi onu sirkə-sarımsaq qoxulu, spirtli, tər iyli boğanaq vurdu. Dəniz sahilinin təmiz havasından sonra vağzalın ağır havası dərhal özünü göstərdi. Turalın nəfəsi tıncıxır, başı gicəllənirdi. Perrona çıxdı. Burada da hava o qədər təmiz deyildi. Adamlar boyunlarının tərini silə-silə, üz-gözlərini dəsmalla, qəzetlə yelləyə-yelləyə gəzişirdilər. Dəqiqələr keçdikcə adamlar seyrəlirdi. Tural hiss etdi ki, göz qapaqları sözünə baxmır, asta-asta yumulur. Yatmaq lazım idi. Harada olsa, necə olsa gözünün acısını almalı idi. Dəyən, toxunan olmasaydı o, elə buradaca, perronun asfalt döşəməsi üstünə uzanıb şirin-şirin yatardı.

      İçəri keçdi. Hava daha da ağırlaşmışdı. Skamyalardan birində iki cavan mürgü döyürdü. Oğlan başını qızın çiyninə qoyub məzələnirdi. Tural onların yanında özünə yer elədi. Kitab-dəftər dolu zənbilini başının altına qoyub uzandı. Uzanmağı ilə də yuxulamağı bir oldu. Səhərin alatoranında parovoz fitindən oyandı. Qalxdı. Gərnəşdi. Ürəyindən keçdi ki, bir çayxana olsaydı, bir-iki stəkan çay içərdi, lap çayını şirin eləyib pendir-çörəklə vurardı bədənə. Əlini sağ cibinə atdı. Pulu yox idi, sol cibinə atdı, o da tərtəmiz idi. Deməli, pulunu cibindən çıxarmışdılar. Ora-bura döyükdü. Onunla bir skamyada oturmuş oğlanla qızı axtardı. Oğlan hardaydı, qız nə gəzirdi? Tural gücü gəldikcə bağırdı:

      – Aparıblar! Aparıblar!

      Yuxulu adamlar diksinib ayıldılar, özünü dəli kimi ora-bura vuran oğlana baxıb soruşdular:

      – Nəyi aparıblar?

      – Kimi aparıblar?

      Suallar hər tərəfdən dolu kimi Turalın üstünə yağdı.

      – Pulumu, 30 manat pulumu!

      Haraya milis işçisi gəldi. Təskinlikverici elə bir söz demədi:

      – Axşamüstü bir bizə dəyərsən, oğrunu