Qartallar sınır tanımaz. Ali Kafkasyalı

Ankaradakılar sizi tanımazlar. Sizin məmləkətdəki durumunuzu, yanlış bir iş tutmayacağınızı, bu mühitdə dövlətin əli-qolu olduğunuzu bilməzlər. Lütfən, bu işimizə xoş münasibətiniz olsun.”

      “Bu əsla xoş görüləcək bir durum deyil. Belə bir şey edə bilməzsiniz, biz el içində başımızı qaldırıb gəzə bilmərik. Biz də bundan sonra bizə güvənməyən, bizi el içində rəzil edən dövlət gücüylə bir daha bərabər ola bilmərik.”

      Saraçlı Ağanın və müsafirlərin ətrafının sarıldığını görən gəlin, qız və qadınlar qaşla göz arasında silahlanıb Böyük Xanımın ətrafında toplanmışdılar. Qafqazdan buraya gələnə qədər neçə yerdə basqınlarla qarşılaşmış olduqlarından, qadın tayfası silahla rəftarı bilirdilər, bu məsələdə təcrübəli idilər. Böyük Xanımın bir işarətiylə jandarmların ətrafında mövqe tutmuşdular. Böyük Xanım komutanla danışan oğlu Saraçlı Ağanın “Bizə güvənməyən, bizi el içində rəzil edən dövlət gücüylə bərabər olmarıq”, sözlərini eşidincə yanlarına getdi.

      “Xeyirdirmi, komutan? Xoş gəldiniz deyəcəyəm, amma bu heş də xoş gəlmişə bənzəmir. Məsələ nədir?”

      “Böyük Xanım, biz dostuq, qardaşıq. Sizə qarşı yanlış bir işə yol verərikmi? Ancaq bizə yuxarıdan gələn əmrə görə sizə gələn kamyonun yükü arasında silah və mühümmat varmış.”

      “Ola bilər, nə önəmi var? Biz sizin silah və mühümmatınızı azmı daşıdıq? Bu silah və mühümmatın da ona bənzər bir şey olmadığını haradan bilirsiniz?”

      “Əfəndim, dövlətin bilgisi daxilində olmayan qaçaq silahlardır. Kamyona əl qoyub gətirənlərlə birlikdə Qarsa aparmağımız gərəkdir.”

      “Komutan, bizim hər şeyin üstündə bir törəmiz var. Evimizə gələn qonaq suçlu belə olsa, kimsəyə verilməz. Qonaq bizim şərəfimizdir. Yanlış iş tutursunuz.”

      “Əfəndim, bizə kamyona əl qoyub Qarsa aparmağımız əmr edildi”.

      “Hörmətli komutan, törəmiz də bizə əmr etmişdir, müsafir verilməz. Bizim hamımızı öldürmədən onları ala bilməzsiniz. Buyurun, alın baxaq görək.”

      “Nə yəni, dövlətin əmrinə qarşımı çıxırsınız?”

      “Siz dövlətin qanunlarından pis yöndə istifadə edirsiniz. Bizi buraya Qazi Paşa yerləşdirdi. Biz yanlış iş tutmarıq. O, bunu eşitsə, bu əmri verənləri ayaqlarından asdırar. Belə bir şey olarmı? Müsafirlərimizin əllərini bağlayıb aparacaqsınız, biz də sakit durub baxacağıq! Çox yaxşı, bəs bizim törəmiz harada qalacaq? Başımızı qaldırıb insan içində necə gəzəcəyik?”

      “Mənim yerimdə siz olsanız, nə edərdiniz? Verilən əmri necə yerinə yetirərdiniz?”

      “Verilən yanlış əmrə düzəliş verərdim. Biz rusların törətanımaz əmrlərinə baş əyə bilməyib buraya gəldik. Siz də onlar kimimi davranacaqsınız?”

      “Mənim verilən əmri yerinə yetirməmək kimi bir səlahiyyətim yoxdur.”

      “Vardır.”

      “Nəymiş o?”

      “Bax, komutan, gətirilən yükü oğlum Saraçlı Ağa öz kamyonuna yüklətdi. Bildiyim qədəriylə əmanəti özü Qarsa aparıb yerinə təslim edəcək. Biz əmanəti sağ-salamat göndərmək durumundayıq. Bizə gəlib çatmadan niyə yolda yaxalamadınız? Bizim hamımızı öldürmədən ocağımızdan bunları alamazsınız. Gedin bildiyinizi edin!”

      Komutan bir yandan ətrafına göz gəzdirir, bir yandan da düşdüyü çətin vəziyyətə uyğun bir çözüm arayışında idi.

      Bir saata yaxın müddət əllər tətikdə keçdi. İş inada minmiş, tərəflər geri adım atmırdı. Hər kəs bu işin sonu nə olacaq deyə əndişəylə gözlərkən üstəyməndən yeni bir həmlə gəldi.

      “Əsgər! Geri çəkil! Köydən çıxırıq”, – deyə əmr verdi. Saraçlıya döndü.

      “İsgəndərundan gələn kamyon və işçilər dərhal köyü tərk etsinlər. Siz də, lütfən bu dəqiqə hərəkət edin!” – dedikdən sonra üstəymən əsgərlərini və mülki polisləri çəkib qaranlığa qarışdı.

      Ayın göy üzündə olmadığı qaranlıq bir gecəydi. On beş, iyirmi metrdən o yanı gözlə seçmək mümkün deyildi. Diyadin üzərindən İsgəndəruna yön alan kamyon on beş kilometr aralanmadan yoldakı jandarma komandası tərəfindən saxlandı. Göyəzən ilə Xıram kamyondan düşürülərək əsgəri maşına mindirildi. Sürücünün yanına əyləşən iki rütbəli jandarma kamyonu Qarsa yönləndirdi.

      Buğatəpə yaylasına getməkdə qərarlı olan Saraçlının yük maşını on beş, iyirmi kilometr yol qət edib Karakösəyə yaxınlaşanda jandarm tərəfindən dayandırıldı. Yük maşınının qapısını yaxından tanıdığı jandarm təyməni açmışdı.

      “Ağam, yaxşı yol.”

      “Təşəkkür edirəm, sağ olun!”

      “Müsaidəniz olarsa, arkadaşlar bizim maşınlarda əyləşsin, mən sizin yanınızda oturum. Yolumuz xeyli uzaqdır, söhbət edərik.”

      Saraçlının müsafirləri Xozeyin, Hacıxəlil və İsmayıl Bala təymən sözünü bitirmədən qapını açaraq enməyə niyyətli olduqlarını göstərmişdilər.

* * *

      Yük maşınlarına əl qoyulub adamların yaxalandığı Qarsa bildirilən kimi Qars dəstək qüvvələri hərəkətə keçdi. Dan yeri işıqlananda özəl birliklər Buğatəpə yaylasının bütün keçidlərini tutaraq bütün sığınaqları didik-didik aradılar. Yükü boşaltmaq üçün düşərgədə yük maşınının gəlməyini gözləyən işçilər sığınağın birində paltolarına bürünmüş halda yatarkən aşkarlanmışdılar.