ҖӘмгыятьтӘге тарихи вакыйгалар кешелӘрнеҢ рухи тормышында да ҮзгӘрешлӘр китереп чыгара. ИҖтимагый идеалныҢ юкка чыгуы шӘхси алдану тойгысы тудыра. Кеше Үз кҮҢелендӘге каршылыкларны ҖиҢӘ аламы? Әхлак кагыйдӘлӘренӘ хыянӘт итмиме? Танылган язучыбыз Ә. Баянов бу сорауларны геройлар арасындагы кискен ҺӘм фаҖигале мӨнӘсӘбӘтлӘр аша хӘл итӘ, укучыны да уйланырга чакыра.
“Тозлы Җил”, “ТелӘп алынган давыл” ҺӘм “ТаҢда Босфор аша” исемле повестьларны Үз эченӘ алган бу трилогиянеҢ тӨп герое – Габдрахман Рахманкулов. Ул бала чактан ук диҢгездӘ йӨзҮ, чит иллӘргӘ сӘяхӘт турында хыяллана ҺӘм, шул хыялына ирешҮ Өчен, МӘскӘҮ университетында укуын ташлап, Одессага – диҢгез пароходына эшкӘ ялланырга китӘ. ТрилогиядӘ ГабдрахманныҢ, юлында очраган каршылыкларны ҖиҢӘ-ҖиҢӘ, Үз максатына ирешҮе, шӘхес буларак чыныгуы кызыклы, гыйбрӘтле тормыш вакыйгалары аша калку итеп сурӘтлӘнӘ.
“Тозлы Җил”, “ТелӘп алынган давыл” ҺӘм “ТаҢда Босфор аша” исемле повестьларны Үз эченӘ алган бу трилогиянеҢ тӨп герое – Габдрахман Рахманкулов. Ул бала чактан ук диҢгездӘ йӨзҮ, чит иллӘргӘ сӘяхӘт турында хыяллана ҺӘм, шул хыялына ирешҮ Өчен, МӘскӘҮ университетында укуын ташлап, Одессага – диҢгез пароходына эшкӘ ялланырга китӘ. ТрилогиядӘ ГабдрахманныҢ, юлында очраган каршылыкларны ҖиҢӘ-ҖиҢӘ, Үз максатына ирешҮе, шӘхес буларак чыныгуы кызыклы, гыйбрӘтле тормыш вакыйгалары аша калку итеп сурӘтлӘнӘ.
“Тозлы Җил”, “ТелӘп алынган давыл” ҺӘм “ТаҢда Босфор аша” исемле повестьларны Үз эченӘ алган бу трилогиянеҢ тӨп герое – Габдрахман Рахманкулов. Ул бала чактан ук диҢгездӘ йӨзҮ, чит иллӘргӘ сӘяхӘт турында хыяллана ҺӘм, шул хыялына ирешҮ Өчен, МӘскӘҮ университетында укуын ташлап, Одессага – диҢгез пароходына эшкӘ ялланырга китӘ. ТрилогиядӘ ГабдрахманныҢ, юлында очраган каршылыкларны ҖиҢӘ-ҖиҢӘ, Үз максатына ирешҮе, шӘхес буларак чыныгуы кызыклы, гыйбрӘтле тормыш вакыйгалары аша калку итеп сурӘтлӘнӘ.
Таралып, бетеп баручы авылны яшӘтҮ Өчен аҢа икенче сулыш ӨргӘн энтузиастлар турындагы ӘсӘрдӘ мӘхӘббӘт тӘ, кӨнчелек тӘ, дуслык ҺӘм кӨндӘшлек тӘ янӘшӘ йӨри.
Повестьта заманыбызныҢ актуаль мӘсьӘлӘлӘре ҮзӘккӘ куела. ДӨрес яшибезме? КӨндӘлек гамӘллӘребез кешелек иминлегенӘ янаучы куркыныч кӨчкӘ ӘйлӘнмиме? Геройлар арасындагы кискен ҺӘм гыйбрӘтле каршылыклар укучыны шул хакта искӘртӘ.
Роман-кыйссаныҢ «нигез ташын» Казан ханлыгыныҢ соҢгы ханбикӘсе СӨембикӘнеҢ фаҖигале тормыш юлы ҺӘм ҮлеменӘ кагылышлы риваять-вакыйгалар тӘшкил итӘ. КаһарманнарныҢ гыйбрӘтле язмышы, яшӘҮ рӘвеше, хыял омтылышлары, автор фантазиясе белӘн баетылып, Казан ханлыгыныҢ, тӨзелҮдӘн алып, Явыз Иван тарафыннан ҖимерелҮенӘ кадӘрге чорны кҮзалларга мӨмкинлек бирӘ.
Кеше кҮҢеле – карурман, анда бик кҮп серлӘр яшерелгӘн. Язучы калӘме белӘн шуларны ачарга омтыла. Геройлар белӘн очраштырып, яшӘҮнеҢ мӘгънӘсе турында уйландыра. ӘлбӘттӘ, ҮзӘктӘ дӨнья тоткасы – мӘхӘббӘт. ӘсӘрлӘрдӘ ул мавыктыргыч итеп сурӘтлӘнӘ.
Беренче урында нӘрсӘ: эшме, гаилӘме; урындагы Әти белӘн урынсыз калган ӘтинеҢ кадере ҮзгӘрӘме? Кеше кадере, аныҢ ҖӘмгыятьтӘ тоткан урынына карап, кадерле йӘ кадерсез булуы, тҮрӘнеҢ Җылы урынын югалтуыныҢ нинди фаҖигагӘ китерӘ алуы турындагы ӘсӘр.
Мостай КӘримнеҢ автобиографик характердагы Әлеге повесте нӘни Кендек образы аша, халыкның тормыш-кӨнкҮрешен , бер йортта ике кӨндӘшнеҢ дус-тату тормышын, традициялӘрен сурӘтлӘгӘн якты хислӘргӘ бай ӘсӘр.